B. O. Bekn azarov
Download 4.41 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kraxmalning yig‘ilishi.
- Yog‘Iarning yig‘ilishi.
- Urug‘larning majburiy tinimi.
- Urug‘larning fiziologik tinchligi.
- 0 ‘simtaIarning qorong‘ulikda geterotrof o‘sishi.
|
342 muitakning turli zonalaridan shakllanadigan to‘qima va a ’zolar kekiriigan. G с i
Щ Щ s/ f \ I ->1 0j
/ If \ с ХИ.З-rasm . Sapsella bursa-pastoris o‘simligi murtagi rivojlanishining boshlang‘ish davri (Soueges. 1914, S.S. Medvedev bo‘yicha, 2004):
Globula bosqichi 'W Gipofiza \ Torpedo bosqichi Urug'paJla '\ ; ''Apikal merisfema Yuraksimon j bosqich..—^ Protoderma нШ- \OcV\V
ы3 Ildiz qinchasi Ildiz qinchasi Maysa
>Gipokotil Epidcrma Ildiz Qobiq . hujayralari Kambiy hujayralari X II.4-rasm . Arabidopsis o‘simligi emrbriogenezi jarayonida murtakning turli zonalaridan to‘qima va a zolarni shakllanishi (Ssheres va b., 1994; Van Den Berg va b., 1995), Ko‘pchilik ikki urug‘pallali o ‘simliklarda uzayuvchi urug‘palla va gipokotil qayrilib ikkiga bukiladi. Urug‘pallalar o ‘rtasida poya apeksi shakllanib suspenzorning parchalanishi ro‘y
beradi. Agarda
urug‘pallalar zaxira moddalarning to‘planishi uchun ham xizmat qilsa unda ular urug‘ning barcha qismini to‘lg‘azadi va ularda murtak shakllanishining oxirgi bosqichida zaxira oqsillar (aleyron donchalarda), kraxmal (amiloplastlarda) va yog‘lar (sferosomalarda) to‘planadi. Urug‘Iar yetilib-pishishining oxirgi bosqichida ular anchagina suv yo‘qotadilar va o ‘rta mintaqalardagi ko‘pchilik o‘simliklaming urug‘lari tinim holatiga o‘tadi. Shuningdek, urug‘ shakllanishining ushbu bosqichi uning to‘qimalaridagi faol auksin, sitokinin va gibberellin gormonlari miqdorining kamayishi bilan bogMiqdir. Binobarin, murtak o ‘z rivojlanishining boshlang‘ish davrida endospermdan keluvchi fitogormonlarga bog‘liq. Keyinchalik ular fitogormonlami o ‘zlari sintezlay boshlaydilar. XII.2. U R U G 'LA R D A ZAXIRA M ODDALARINING Y IG ‘ILISH I UrugMarda zaxira moddalarining yigMlishi yuksak o‘simliklaming eng muhim afzalliklaridan biridir. Chunki murtak va o ‘simta o ‘zining boshlangMch rivojlanishida plastik moddalar va energiya bilan toMa ta’minlanish imkoniga ega boMadi. Ayrim hollarda zaxira moddalar urug‘pallalarda ham to‘planishi mumkin. Shunday hollarda urug‘da endosperm boMmaydi. Bularga dukkakli o‘simlik!ar urugMari misol boMa oladi. Boshoqdoshlar oilasi vakillari urugMarida esa zaxira oziq moddalar endospermda to‘plangan boMadi. Ayrim o‘simliklar, masalan, garmdori, lavlagi va boshqa ayrim o ‘simliklardagi zaxira moddalar yigMlgan to‘qimalami nutsellus deyiladi. Shunday holda zaxira moddalar perisperm deyiladi. Zaxira moddalar sifatida urugMarda oqsillar 55% (dukkaklilar), uglevodlar 80% (dukkaklilar, boshoqdoshlar), yogMar 60% (ayrim moyli o^im liklar), fosfor birikmalaridan esa asosan fitin to‘planadi. Fitin asosan urugMaming aleyron donchalarida yigMladi. Z a h ira oqsillar. Dukkaklilar urugM zaxira oqsil moddalari asosan globulinlardan (tuzlarda eruvchi oqsillar) iborat. Boshoqdoshlar endospermning atrofida aleyron qavat boMib, ular oqsillarga boydir. Bu hujayralarda 0,2-20 mkm oMchamli dumaloq aleyron donchalar boMib, ular bir qavalli membrana bilan o 4ralgandir.
Aleyron donachada kristallloidsimon oqsil bo‘lib, donachaning katta qismini egallaydi. Shunindek donachada am orf oqsillar va fitin globulasi mavjud. Fitin globulasi va kristall oqsil tutgan aleyron donachalar ko‘pchilik o ‘simliklar urug‘larida uchraydi. Boshoqdoshlar urug‘lari endospermida oqsilning asosiy qismini spirtda eruvchi prolaminlar va ishqorda eruvchi glutelinlar tashkil qiladi. Umuman aleyron donachalar toTsimon endoplazmatik retikulumdan kelib chiquvchi maxsus vakuolalardan tashkil topadi. Oqsillar sintezi endoplazmatik retikulum membranalari ustida joylashgan ribosomalar tufayli ro‘y beradi. Oqsil endoplazmatik retikulumning ribosomalardan bo‘sh bo‘lgan qismida to‘planadi. So‘ngra vakuol ipchasining uzilishi ro‘y beradi va undan aleyron doncha hosil boiadi. Aleyron donchasidan suv yo‘qolish natijasida kristallloidlar hosil bo‘ladi. Kraxmalning yig‘ilishi. Kraxmal
asosan urug‘lari zaxira to‘qima!arida yog' moddalari kam bo'lgan
endosperm va
urug'pallalarda yig‘iladi. Kraxmal sintezi
xloroplastlar va
leykoplastlarda ro‘v beradi. 0 ‘zida ko‘p kraxmal to‘plagan leykoplastlar amiloplastlar deb ataladi, Kraxmal donachalari qavatliligi bilan farq qiladi.
Bu o ‘z navbatida ikkita uglevod-amiloza va amilopektning nnvbatlanishidan hosil bo‘ladi. Kraxmal donachalarining qavatlanishi uning sintezining sutkalik holatiga ham bog'liqdir. Yog‘Iarning yig‘ilishi. M a’lumki, yogMar parchalanganda oqsillar va
uglevodlarga nisbatan ikki barobar ko‘p energiya ajratish xustisiyatiga ega.
U larda suv boim aydi ammo urugMar unishi vaqtida y o g i a r n s n g oksidfanishi natijasida suv ajralib chiqadi. Bu quruq tuproqlarda unuvchi urugMar uchun muhim ahamiyatga egadir. YogMar sintezi endoplazmatik retikulumning silliq qismida ro‘y beradi. Hosil boMgan trigletsiridlar vezikulalarda yig‘ila boradi. Buning natijasida ulaming membranalarining qalinligi orta boradi va vezikulani butunlay to‘lg‘azadi. Hujayraning bunday hosilalarini yog‘ tomchilari yoki sferosomalar deyiladi. Sferasomalar tarkibiga yog‘larni parchalash uchun zarur boMgan gidrolazalar ham kiradi. Mineral tuzlarning yig‘ilishi. 0 ‘simlik urugMari hujayralarida kraxmal. oqsil. yog‘lar bilan bir qatorda mineral tuzlar ham yig‘iladi. Ushbu mineral tuzlar tarkibidagi kationlar va anionlar bir qator fermentlarning katalizatorlari hisoblanib urug‘laming tinchlik holatida va undan chiqishida faol о rin tutadi.
U ru g ‘larning tinim hoIati-Urug‘larning suvsizlanishi ularning tinchlik ya’ni anabioz holatiga o ‘tishiga olib keladi. Bunda hayotiy jarayonlar shunchalik sekinlashgan bo‘ladiki, hatto xayotning ko‘rinarli holatini sezib ham
boMmaydi. Urug‘laming tinchlik holati
o^im liklam ing evolutsiya jarayonida bir qancha noqulay muhitlarga moslanishidan kelib chiqqan. Tinchlik holatiga o ‘tgan o ‘simlik urug‘lari juda past hattoki -230°C haroratga ham chidashi mumkin. Urug‘laming tinchlik holati har xil, ya’ni bir necha haftadan bir qancha yillargacha bo‘lishi mumkin. Ammo pishgandan so‘ng birdan ko‘karish qobiliyatiga ega o ‘simliklar urug‘lari ham bor. Fiziologik mexanizmi jihatidan urug‘laming tinchlik xolati ikki xil ya’ni majburiy va fiziologik tinchlik holatlariga bo‘linadi.
ularga havo (kislorod) va namlikning yetishmasligi hamda past harorat tufayli bo‘lishi mumkin. Masalan, dukkaklilar urugMari suvni
o ‘tkazmaydi, shuning uchun ular uzoq vaqt suvda bo‘kmasdan turadi. Qovoq urug‘i qobig‘i 0 2 o ‘tkazmaydi. Shuning uchun uning qobig‘ini ozgina tirnalsa urug‘ga suv va kislorod kirishi yengilashadi va urug‘ tez nish uradi. Bu usul skarifikatsiya deyiladi. Tuproqda esa fizik omillar va mikroorganizmlarning faoliyati tufayli urug‘ qobig‘ning yorilishi ro‘y beradi va bu urug‘ning unishiga olib keladi. UmgMarning majburiy tinchligi unchalik xavfli emas. Unishga qarshilik qilayotgan fizik omillar yo‘qotilsa urug‘ una boshlaydi.
qulay muhit sharoitlari bo‘lsada uning tinchlik holatida boMishi chuqur fiziologik tinimi deyiladi. Bunga suli, bug‘doy va boshqa boshoqdoshlar donlarining daladan yig‘ib olinganidan so‘ngi pishib yetilishishini misol qilib ko‘rsatish mumkin. Buning asosiy sababi esa urugMarda o‘sishga qarshi bo‘lgan fenol tabiatli birikmalar miqdorining nisbatan yuqori boMishligidir. Masalan, urug‘ qobig‘i va murtakda ABK gormonining miqdori ko‘p bo‘ladi. Agarda bug‘doy o ‘rilganidan so‘ng uzoq vaqt vog‘ingarchilik b o iish i va uning natijasida urug‘ qobig‘idagi fenol birikmalari yuvilib ketsa urug‘lar una boshlashi mumkin. Ayrim o‘simliklar urugMari, masalan, tamaki faqat yorug‘da o ‘sishi mumkin. Shunday urugMar yorugMikka sezgir o ‘simliklardir. Ushbu o‘simliklar urug‘larini unuvchanligini tezlashtirish uchun 1-2 daqiqa davomida qisqa to ‘lqinli qizil nurlar ta’sir ettiriladi. Bunda urug‘ bobkkan holda boMishi va harorat urug‘ning unishi uchun qulay bo‘!ish
kerak. Qizil nurlar murtakdagi fitoxrom tomonidan qabul qilinadi. Buning natijasida fitoxrom faolligi oshadi va murtak to‘qimalarida urug‘ unishini tezlashtiruvchi fitogormonlaming sintezi sezilarli darajada ortadi.
Shuningdek. qizil
nurlar ta’sirida pomidor urug'larining unuvchanligi xam oshadi. Bunda urug‘ tarkibida endogen zeatin gormonining miqdori ko‘payadi. Mo'tadil iqlim va shimoliy kenglik o‘simliklarining, daraxtlarining urug'larini fiziologik tinchlik holatidan chiqishi uchun uzoq vaqt past harorat zarur. Shunday urug'larni tinchlik holatidan chiqarish usuli stratifikatsiya deyiladi Yuqorida ko‘rsatilgan o ‘simliklar urug'larini stratifikatsiyalash uchun urug‘ bo‘kkan holatda bir necha oy 0-5°S haroratida ushlab turiladi. Stratifikatsiya jarayonida ayrim o‘simliklar turlar urug'lari murtagida gibberillinning miqdori ortib boradi. Urug'lami chuqur fiziologik tinchlik holatidan yorugMik, harorat yoki boshqa bir ta’sirlar tufayli chiqarish, fitogormonlaming, xususan, o'sish ingibitorlari-ABK va etilen hamda o’sishni tezlashtiruvchi- sitokinin, gibberilin, auksinlar nisbatining buzilishiga olib keladi. Ammo barcha hollarda ham o ‘sish ingibitorlari gormonlari miqdorining pasayishi yoki o ‘sishini teziashtiruvshi fitogormonlar miqdorining oshishi ro‘y beradi. Ko'pchilik hollarda fiziologik tinchlik davri bilan urug'larning uzoq yillar unuvchanligini saqlab qolish xususiyati bir-biriga mos keladi. U rugiam ing uzoq yillar unuvchanligini saqlab qolish har xil o‘simlik turlarida har xil boMadi. Masalan,: tol urug‘larida bir necha kun bo'Isa, ayrim yovvoyi o'tlarniki 50 yilgacha va undan ko‘p bo'lishi mumkin. Masalan, lotos urug'i esa mongoliya ко‘1 lari tagida 200 yil yotganda ham o ‘z unuvchanligini yo'qotmaganligi ma’lum.
unib chiqishidan boshlanadi. Urug'da uch qism bor: qobiq,, boshlang ‘ish murtak (barg, ildizcha, boshlang‘ich poya) va endosperm. Urug'ning endosperm qismi zaxira moddalar to'planadigan joy. Urug‘laming unishi 4 bosqichdan, ya’ni bo'kish, nish urish tuproqda geterotrof o'sish, o'sib chiqish va geterotrof oziqlanishga o'tish. Bo‘kish. Urug' nam sharoitga masalan, tuproqqa tushganda suvni shima boshlaydi va buning natijasida bo'rtadi. Urug'ga suvning kirishi birinchi navbatda biokalloidlaming gidratlanishiga sabab bo'ladi. Buning natijasida urug'dagi onkotik bosim ortadi. Bo'rtish jarayoni to urug' qobig'i yorilgunicha davom etadi. Suvning urugiarga yutilishi
haroratga, kislorodga va yorugMikga deyarli bog‘liq emas. Bo‘kish bosimi shunchalik katta boMadiki, ayrim hollarda (no‘xot) shisha idishni ham sindirishi mumkin. Bo‘kish qaytar jarayon bo‘lib urug‘ni yana ko‘karuvchanligini yo‘qotmasdan turib suvsizlantirish mumkin. Bo‘kish jarayonida gidrolitik jarayonlar faollashadi, oqsil sintezi boshlanadi va nafas olish jadalligi ortadi. Quruq urug‘lar tomonidan kislorodning yutilishi katta emas 10-11% atrofida. Urug‘ namligi 14-15% bo‘lganda nafas olish jadalligi 4-5 marotaba oshsa, namlikning 40-50% bo‘lishi nafas olish jadalligini nazoratga nisbatan 1000 marotaba ortishiga olib keladi. Ammo barcha hollarda ham nafas olish jadalligi haroratga bog‘liqdir.
yoriladi. Qobiq yorilganidan so‘ng murtak ildizchasi va uchlari paydo bo‘ladi. Ildizning paydo boiish i hujayralaming bo‘linish faolligiga b o g iiq emas. Ildizning keyingi qismi murtak o‘qi (gipokotil va ildiz) hujayralaming cho‘zilishi hisobiga bo iad i. Hujayra devorining cho‘zilishi esa nafas olish jarayonida ajralib chiqqan CO? ta’sirida kislotalikning oshishi hisobiga va auksinning bog‘langan formadan erkin holatga o ‘tishi va H+-pompasining faollanishi hisobiga boMishi mumkin. Embrional to ‘qimalar, hujayralaming jadal boiinishi hisobiga o ‘sa boshlaydi. Ushbu vaqtda zaxira moddalar, ya’ni biopolimerlar parchalanib ulaming monomerlari-oddiy moddalar hosil bo‘ladi. Buning hisobiga esa murtak o ‘sadi. Murtakdan chiqqan barg va ildizcha o ‘sib, mustaqil oziqlanishga o ‘tadi. Yuqoridagi jarayonlar asosida
hujayralaming bo‘linishi va meristematik to‘qimalaming ko‘payishi ro‘y beradi.
0 ‘simtaIarning qorong‘ulikda geterotrof o‘sishi. Urug‘laming bo‘kishi va nish urishida asosiy o ‘rinni mRNK egallaydi. Bular murtakning shakllanishi va yetilishi paytida zaxira sifatida yig‘ilgan RNK molekulalaridir. Um g‘ o‘sishining uchinchi bosqichida o‘simtaning va ildizning o ‘sishi DNK sintezi bilan bogMiqdir. Bu odatda urug‘ bo‘kkanidan so‘ng 1,0-1,5 sutkadan keyin bo‘ladigan jarayondir. Shuning bilan birgalikda urug‘dagi zaxira moddalarning o‘suvchi qismlarga ko‘plab oqishi boshlanadi va hujayralaming cho‘zilishi boshlanadi hamda ildiz va o‘simta poyasida cho‘zilish zonalari vujudga keladi. Ildiz cho‘zilish zonasidagi rizoderma qismida ildiz tukchalari paydo bo‘ladi. Ildiz tukchalarining uzayishi ustki qismning hisobiga bo‘ladi. Ildiz 348 tukchasining ildiz qinchasi bilan uzunligi 1-2 mm atrofida, ammo ildizning cho‘zilish zonasining uzunligi 5-7 mm. Binobarin, ildizning cho‘zilish zonasining uzunligi novda bo‘g‘im oraliqlariga nisbatan anchagina qisqa. Bu hoi ildizning zich tuproqlarda ham o‘ziga yo‘l ocha olishi bilan izohlanadi. Ildiz tukchalari, ildiz uchlari uchun suyanshiqga o ‘xshaydi. Ildiz uchlarining oldinga harakati esa cho‘zilish zonasi tufayli bo‘ladi. Bu o‘sishni ilgarilovchi to‘lqinga o ‘xshatish mumkin, ya’ni ildiz tukchalari zonasi oldinga siljiydi, ammo u bilan ildiz uchlari orasidagi masofa o ‘zgarmaydi. 0 ‘simta poyachasining harakati ham shunga o‘xshaydi va hujayralaming cho‘zilishi hisobiga bo‘ladi. Uzoq davom etgan qorong‘u!ik birinchi bo‘g‘im oralig‘i hosil bo‘lishini kechiktirib yuboradi va bo‘g‘im oralig‘i anchagina uzayib ketadi. Shuningdek, ikkinchi bo‘g ‘im oralig‘ining shakllanishi va nrurtak barglarining o‘sishi qatiyan to‘xtaydi. Cho‘ziluvchan o‘simtada xlorofill bo‘lmaydi. 0 ‘simtaning bundav holatini etiolatsiya deyiladi. Maysalaming tuproqda harakatlanishiga murtak barglar, birlamchi ko‘rinishi o ‘zgargan barg-koleoptil xizmat qiladi.
0 ‘simtalarning tuproqda harakatlanishiga esa ularning ilmoqqa o ‘xshab buralgan birlamchi o‘suvchi poyachasi xizmat qiladi, ya’ni u mana shu o‘ziga xos tizzasi bilan tuproqni yorib boradi. Ayrim ikki pallali o‘simliklarda masalan, loviya, kungaboqar kabilarda birlamchi o ‘suvchi bo‘g‘im oralig‘i bo4ib gipokotil, ayrimlarida (no‘xot) epikotil xizmat qiladi. 0 ‘simtalar tepa qismining ilmoqqa o ‘xshab bukilishi etilen gormonining faoliyati tufayli vujudga keladi.
0 ‘simtalar o ‘q organlarining qorong‘ulikda, ya’ni geterotrof oziqlanish davrida tuproqda harakatlanishi gravitatsion may don doirasida bo‘ladi, ya’ni ildiz markazga intiluvchi, novda esa markazdan qochuvchi kuch ta’sirida o ‘sadi. Ildizning gravitatsion maydonga nisbatan sezuvchanlik qismi uning uchlarida bo‘ladi. Haqiqatdan ham ildiz qinchasining markaziy qismida maxsus hujayralar-sra/otoY/ar joylashgandir. Statositlarda leykoplastlarga o‘xshash organoidlar bo‘lib, ular statolit vazifasini bajaradi. Ildizning vertikal holati o'zgartirilsa, statolitlar o‘z og‘irligi natijasida suriladi va statotsitning boshqa qismiga o‘tadi hamda plazmalemma va endoplazmatik retikulumga bosim beradi. Buning natijasida esa endoplazmatik retikulumdan sitoplazmaga kaisiy kela
boshlaydi va auksinning ildiz uchlaridan cho‘zilish zonasiga o ‘tishi o‘zgaradi. Ildiz auksin miqdorining o‘zgarishiga juda sezuvshandir. Hujayralaming cho‘zilishi uchun auksinning muqobil miqdori 10 11—10 l 1 M atrofida. Auksin miqdorining ushbu ko‘rsatkichdan oshishi o ‘sish zonasidagi hujayralaming boMinishini to‘xtatadi. Ildizning vertikal o ‘sishdan chetga chiqishida uning pastki yarmida auksinning miqdori ko‘payib ketadi. Bu esa o ‘sishning bu tomondan ketishini to‘xtatadi va ildiz o ‘zining vertikal holatiga qaytib keladi. Inersiya holati sababli ilmoq qarama-qarshi tomonga o‘zgaradi va yana oldingi holat yuz beradi ya’ni o ‘sish korrektirovkasi mexanizmi ro‘y beradi. Buning natijasida ildiz uchlari doimo vertikal holatdan chiqib turadi, ammo aylanma-nutatsion harakat tufayli
tuproq zarralari orasida harakatlanishga muvaffaq boMadi. Ayrim hollarda ildiz uchlari zich tuproqlarda harakatlana olmaydi. Ushbu holatda stress etileni tufayli cho^zilish zonasidagi hujayralar bo'yiga o ‘smasdan, balki izodiametrik o‘sadi. Buning natijasida o ‘sish zonasi yo‘g‘onlashadi va ildiz uchlarining ilgariga harakatlanishiga sabab bo‘ladi. Ildiz qinchasi ildiz apeksini himoya qiladi. Shuningdek, ildiz qinchasida o'sish ingibitorlari (ABK va boshq.) sintez boMadi. Yuqorigi bo'gMm oraligM gravitatsion sezgirlik markazi ikki pallalilar va boshoqdoshlaming koleoptillarida o ‘sish zonasi hujayra- larida ro‘y beradi. Bu holatda ham auksinning miqdori alohida o ‘rin tutadi. Auksinning poyaning yaxshi o‘sishi uchun zarur miqdori 1 O'6— 10" 5 M atrofida. Poya va ildizning qayrilgan joylarining tokg‘rilanishida avtotropizm hodisasi muhim o ‘rin tutadi, ya’ni qayrilgan poya yoki ildizning to‘g‘rilanishi shu qayrilgan joyning qarama-qarshi tomonining o‘sishi tufayli sodir boMadi. Avtotropizm hodisasining mexanizmi hozircha aniqlanmagan. A v to tro f oziqlanish usuliga o‘tish. 0 ‘simtalar tuproq yuzasiga chiqib yorugMik bilan uchrashganidan so‘ng ulaming morfogenezida keskin o ‘zgarish ro‘y beradi. Ushbu jarayon hali o ‘simta tuproq yuzasiga chiqmasdan boshlanadi. Chunki.
tuproqning tuzilishiga asosan. yorugMik uning u yoki bu qismini yorib o‘tib o‘simtaga tushishi mumkin. Ikki
pallali o ‘simliklar o ‘simtalari poyasidagi ilmoqning to‘g‘rilanishi ro‘y beradi. Chunki, yorugMik ta’sirida o ‘simtalar tarkibidagi etilen gomioni miqdorining kamayishi yuzaga keladi. Shuningdek, yorugMik ta’sirida birinchi bo‘gMm oraligMning uzayishi 350 to‘xtaydi va poya yo‘g‘onlasha boshlab barglam ing hamda bo‘g ‘im oraliqlarining o‘sishi boshlanadi. Yorug‘lik ta’sirida fitoxromning faolligi va uning ia'sirida gibberillinning to‘qimalardagi miqdori oshadi. Buning natijasida esa boshoqdoshlaming naysimon buralgan barglari ochiladi. Mana shu barcha jarayonlar, ya’ni o‘sish va shakllanish o ‘zgarishlari birgalikda
Quyosh nurlarining ko‘k va qizil spektrdagi nurlari fotomorfogenetik fapl nurlardir. Qizil nurlar, ehtimolki, ko‘k nurlar ham fitoxrom tizimi orqali ta’sir qilishi mumkin. Ko‘k nurlar o ‘sish va morfogenezga kriptoxrom orqali ta’sir qiladi. O'simtalarga yorugMik tushishi bilan fotoretseptorlar o'simliklardagi gormonlaming nisbatiga ta’sir qiladi. Bu esa
o‘z navbatida o ‘simtalaming o ‘sish jarayonlariga ta’sir qiladi. Shuningdek, yorug'lik xlorofill va boshqa pigmentlar sintezini, fotosintezda qatnashuvehi fermentlar sintezini va etioplastlami xloroplastlarga aylanishi jarayonini yuzaga chiqaradi va tezlashtiradi. Fotosintez apparatining shakllanishi o‘simtalarga avtotrof oziqlanish usuliga o ‘tish imkonini beradi.
Download 4.41 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|