B. O. Bekn azarov
kunlik o'simliklarga
Download 4,41 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qisqakunli osimliklarga-sholi
- 1-poya, 2-barghandi
- Qisqa kunli osimiiklai Uzun kunli osimliklar
- 1. Minimal; 2. Optimal;
- 1. Qalamchalarning kokarib-tutib ketishini kuchaytiradi.
- 2.Partenokarp (urugsiz) mevalar va meva hosil bo4ishini kuchaytirish uchun.
- 3. Hosilni yig ‘ishdan oldin mevalarning to ‘kilishini oldini olish uchun.
- 4.Mevali daraxtlarning butoqlarini va gullarini tushirib yuborish uchun.
- 5. Begona otlam i y o ‘qotish uchun.
- 1-tajriba, 2-nazorat.
- 2-nazorat, b-Prosa uzun kunda: 3-uchki qismi gibberellin bilan ishlangan,4-nazorat.
|
371 kunlik o'simliklarga, ya’ni bir kecha kunduz davomida sutkaning yorug‘lik qismi qorong‘ulik qismidan ancha uzun bo‘lganda gullovchi o‘simIiklar kiradi. Ularga boshoqdoshlar oilasining ko‘pchilik vakillari, Shuningdek, kungaboqar, lavlagi va boshqa ayrim o ‘simliklar kiradi. Qisqakunli o'simliklarga-sholi, kanop, g‘o‘za, makkajo‘xori, tamaki va boshqalar kiradi va ular sutka mobaynida kunning quyoshli vaqti 12 soatdan kam bo‘lganda tez va yaxshi gullaydi. Ammo ayrim o‘simliklar ham borki, ulaming rivojlanishi va hosildorligiga sutkaning yorug‘lik qismining davomiyligi ta’sir qilmaydi. Masalan, no‘xot, grechixa va boshqa o ‘simliklarga kunning uzunligi ta’sir etmaydi. 0 ‘simliklarga fotoperiodik ta’sir ulaming barglari orqali boMadi. Biz bilamizki, barglardagi pigmentlar asosan 660-730 nm to ‘lqin uzunlikdagi qizil nurlami yaxshi o ‘zlashtiradi. Fotoperiodizmning o ‘simliklar gullashiga asosiy ta’siri bu ularda ana shu sharoitda gullash gormonlarining ko‘plab hosil boiishidir. Rus olimi M.X. Shaylaxyan (1937) tomonidan birinchi bor o‘simliklaming rivojlanishi gormonal nazariyasiga asos solingan. Ushbu nazariyaga ko‘ra fotoperiodizm davrida o ‘simlik barglarida gullash gormonlari- florigen hosil bo‘ladi va u o ‘z navbatida o ‘simlikning gullashini tezlashtiradi. M.X. Shaylaxyanning ushbu nazariyasi keyinchalik tajribalar orqali isbotlandi. Masalan, agar uzun kunlik o‘simliklar gibberelin bilan ishlansa, ulaming gullashi anchagina tezlashadi. Hozirgi vaqtda ikki xil gullash gormonlari aniqlangan. Bular gibberellinlar va antezindir. Antezinlaming tabiati hozirgacha aniqlangan emas. Uzun kunlik o ‘simlikda antezin ko'p, gibberelin oz, ular uzun kunda ko‘proq gibberellin to‘playdi. Qisqa kunli o ‘simlikda gibberellin ko4p, u bu vaqt ichida ko‘proq antezinni to‘playdi va gullashni tezlashtiradi. Neytral ya’ni gullashning kunning quyoshli davriga b o g iiq boMmagan o‘simliklarda esa gibberellinlar va antezin gormonlarining to‘planish darajasi bir meyordadir. Qarish va o‘lim bosqichi. Bu davrga kelib o ‘simlik urug‘ va meva hosil qilishdan to‘xtaydi. Hayotchanlik darajasi pasayadi va tabiiy o iim bilan yakunlanadi. Ushbu bosqichning davomiyligi turli o ‘simlik!ar uchun turlicha. Masalan, efemir o‘simliklar uchun 2-3 hafta boMsa, qarag‘ay uchun 500 yil, chinor uchun esa 1500-2000 yil bo‘lishi mumkin. Planetamizda hatto 5000 yil yashovshi sekvoyyalar ham mavjud. Qarish bir necha xil boMishi mumkin. Masalan, bir yillik o‘simliklar birdaniga nobud boMsa, ko‘p yillik o'tlam ing faqatgina yer
iistki qismi nobud boMadi xolos. Ulaming yer ostki qismi o‘z hayotchanligini saqlab qolib keyingi yili ko‘karib chiqishi mumkin. Daraxtlaming esa uzoq yillar davomida faqatgina bargi qarib to‘kiladi xolos.
Qarish jarayonida biosintez reaksiyalari deyarli to‘xtaydi va gidroliz jarayonlari ustunlik qila boshlaydi hamda fotosintez jadalligi, oqsillar va nuklein kislotalami miqdori kamayadi. Shuningdek, barg va meva bandlarining asosida ajratuvchi qatlam hosil boMadi va ulami to‘kilishini tezlashtiradi. Qarigan barglarda o‘sish gormonlarini miqdori keskin kamaygani holda ingibitor gormonlaming miqdori keskin ortadi. Shuni takidlab o ‘tish lozimki, fitogormonlardan sitokinin barglami yoshartirish xususiyatiga ega, ya’ni uning ta’sirida sargMsh barglar yana yashil rangga o ‘tadi. 0 ‘simliklarda barg to‘kilishi vaqtida barg bandida ajratuvchi qism vujudga keladi (XII.16-rasm). XII.16-rasm. Barg to‘kilishi vaqtida barg bandida ajratuvchi qismning vujudga kelishi (V.V.Polevoy, 1989): 1-poya, 2-barghandi, 3~o 'tkazuvchi tutam, 4—birlamchi qobiq, 5-epiderma, 6—uzilish joyi. Grganlaming qarishi ular orasidagi muvozanatni buzishi mumkin. Ayniqsa ildiz bilan poya o‘rtasidagi munosabat muhim ahamiyatga ega. Fotosintezning to‘xtashi, ildizlar faoliyatining buzilishiga, bu esa o‘z navbatida bargni mineral moddalar bilan hamda sitokinin bilan t a ’m inlanishining buzilishiga sabab boMadi. Morfologik va fiziologik jarayonlami solishtirish asosida N.Krenke f-'Ossimlik!arning siklik qarishi va vosharish» nazariyasini yaratdi. Unga asosan har b:r organizm yashab qariydi va nobud boMadi. Ammo organizmning rivojlanish davri qarish jarayonidan iborat boMib, siklik xarakterga ega Bu paytda qarish unga teskari boMgan yosharish bilan
bo‘linib turadi. Yosharishda organizmda yangi organlar hosil bo‘ladi va rivojlanadi, lekin bu organizmni avvalgi holatiga qaytish boMmaydi. Demak, organizmni mustaqil rivojlanishi yosharishiga qaramasdan orqaga qaytish emas. Hujayra bo‘linganda biroz yosharsa ham, yoshga oid o ‘zgarishlar boMadi va va bunda qarishning siklik xarakteri namoyon boMadi.
Tabiiyki, tinim holatdagi hujayra, to‘qima va organlar sekin qariydi. Faol hujayralarda esa qarish nisbatan yuqori darajada boMadi. Tinch holatda yotgan kurtaklardan chiqqan organlarda yoshlik belgilari boMadi.
Daraxtlami butash
bilan yoshartirish hodisasi shunga
asosiangandir. 0 4simlik organlarining yoshi ikki xil boMadi: l.O'sim likni xususiy yoshi-ya’ni o ‘sha organni paydo boMgan vaqtdan o ‘rganilayotgan davrgacha o‘tgan vaqti. 2 .0 ‘simlikning umumiy yoshi, ya’ni uning xususiy yoshi bilan shu organni hosil
boMish vaqtigacha ona organizmini yoshini ham qo‘shib belgilangan muddat. Agarda xususiy yosh bir boMgan vaqtda, o‘simliklaming qaysi birining umumiy yoshi katta boMsa shu o‘simlik qari hisoblanadi. Masalan, agarda tut bargining xususiy yoshi bir xilda bir oydan boMsa, biroq ular ikki xil umumiy yoshdagi tutlardan olingan boMsa, tabiiyki, qari tutlardan olingan bargning yoshi katta boMadi. Qarish va yosharish tashqi muhit omillariga ham bogMiq, ya’ni qarishni tezlashtiruvchi omil yosharishni kuchaytirsa, va aksincha yosharishni kuchaytiruvchi omil qarishni yaqinlashtiradi. Masalan, azotli o ‘gMtlar qarishni sekinlashtiradi, aksincha fosforli o‘gMtlar qarishni tezlashtiradi. Shuningdek, azotli o ‘gMtlar qand lavlagining o‘sishini kuchaytiradi, lekin shakar to‘plashni kechiktirib yuboradi. K orrelativ o‘sish. Murtak shakllanishi vaqtida qaror topgan o‘simlik organlar (qismlari) orasidagi o‘zaro munosabatlar mexanizmlari ontogenez davrida ham davom etib, murakkablashib boradi. Bu munosabatlar trofik omillar, elektrik hodisalar va fitogormonlar ishtirokida ro‘y beradi. Ammo ushbu jarayonda ham ildiz va apikal meristemalari alohida o‘rin tutadi. 0 ‘simliklarda morfogenez va o‘sish jarayonlari bilan birgalikda funksional faollik ya’ni fotosintez, mineral oziqlanish, suv almashinuvi va harakat reaksiyalarining boshqarilishl ro‘y berib turadi. Ushbu barcha jarayonlaming asosiy biriigi boMib, o ‘simlik har xil qismlarining nisbatan o ‘sishi, ya’ni korrelyativ o‘sish xizmat qiladi.
Ildiz va poya m unosabatlari. Ma’lumki, o‘simliklardagi mana shu ikkala qismning doimiy ravishda o ‘sib turishi tufayli 0 ‘simliklar havodan va tuproqdan doimiy ravishda oziqlanib turadilar. Ildiz geterotrof organ bo‘lganligi sababli barglardan assimilatlaming keiishiga, poya esa ildizdan suv va unda erigan mineral tuzlaming kelishiga muhtojdir. Ammo korrelyativ o‘sishning asosini trofik omillar emas, balki fitogormonlar tashkil qiladi. Masalan, poyaning uchki qismidagi barg primordiy lari, shakllanayotgan va yosh barglarda sintezlangan auksin ildiz hosil boiishi umumiy genetik dastuming yuzaga chiqishiga yordam beradi. 0 ‘z navbatida ildiz uchlarida ham sitokinin sintezlanib, auksin ishtirokida poyaning shakllanishida qatnashadi. Ildiz sitokinini oqsillar va xlorofill sintezini faollashtiradi, barg 0 g‘izchalarining ochilishiga yordam beradi. Shuningdek, sitokinin yon kurtaklaming o‘sishiga, barg hujayralarining cho‘zilishiga yordam berib, bargning qarishini sekinlashtiradi. ХИ.17 -rasm . Tol poya kurtaklari va ildizlarining qutblanishi regeneratsiyasi: l-tabiiy, 2 - a g ‘darilgan. Ildizdan o‘simlikning yer ustki qismlariga gibberellin ham keladi. tvcyinchalik gibberellin shakllanayotgan barglarda sintez
bo‘la 375 boshlaydi. Sitokinin va gibberellin o ‘z navbatida auksinning sintezi va tashiluvini faollashtiradi. Poya qismlarining korrelativ o‘sishi. Poya qismlarining korrelativ o ‘sishida asosiy o ‘rinni apikal dominantlik egallaydi. Rivojlanuvchi apikal kurtak barcha uyqu kurtaklaming o‘sishini to‘xtatib turadi va yon poyalar o ‘sishini ham to‘xtatadi. Bu dominantlikning mexanizmi shundaki, apikal kurtak o ‘zining barg primordiylarida ko‘p miqdorda auksin gormonini ishlab chiqaradi. Shu tufayli apikal kurtakning yon kurtaklar bilan fitogormonlar va trofik omillar uchun raqobatida ustunlik ro'y berishi tufayli membranadagi H+-pompasining ishi faollashadi hamda sitokininning apikal kurtak tomoniga oqishi kuzatiladi. Apikal kurtak uzoqlashgan sari yon shoxchalar ham rivojlana boradi. Bo‘g‘im oraliqlarining o ‘sishi va ularning uzunligi auksin
va gibberellin gormonlariga bog‘liq. Cho‘zilishdan so‘ngi poyaning yo‘g ‘onlashishi esa kambiy hujayralariga bog‘liqdir. XII.6. 0 ‘SIMLIKLARNING 0 ‘SISHIGA TASHQI MUHIT OMILLARINING TA’SIRI 0 ‘simlikning muqobil o‘sishiga barcha tashqi muhit omilari, xususan, harorat, yoru giik , namlik, gazlar tarkibi, mineral oziqlanish va boshqalar ta’sir etadi. YorugMik. 0 ‘simlikning o‘sishi
doimiy ravishda, ya’ni qorong‘ulikda va yorug‘likda bo‘ladi (XII. 18-rasm). Qisqa kunli o'simiiklai Uzun kunli o'simliklar XII.18-rasm. Qisqa va uzun kunli o ‘simliklar gullashini yorugiik ta’siridagi regulatsiyasi (Amasino, 1998).
Qorong‘uda o ksgan o ‘simliklar rangsiz, organlari uzun va nimjon, barg plastinkasi rivojlanmagan boMadi. Shuningdek, bo‘g‘in oralig‘i ham uzun bo‘Iib, mexanik to‘qima sust rivojlangan boMadi. Yorug‘dagi o ‘simliklar past bo‘yli va organlari anchagina muqobil joylashgan boMadi. Ulardagi organik moddalar sintezi anchagina kuchli boMib, generativ organlaming shakllanishi jadal boMadi. YorugMikning qizil nurlarida (730-800) hujayralaming boMinishi sekinlashadi, biroq cho‘zilish tezlashadi, ko‘k binafsha nurlar esa aksincha ta’sir etadi va o ‘simliklar pakana boMib qoladi. Shuning uchun ham togMi rayonlarda o ‘simliklaming bo‘yi aynan past boMadi (XII.19-rasm). X II.19-rasm . YorugMikni (a) va qorong‘ulikni (b) gorchitsa o'simtalarining o ‘sishiga hamda morfogeneziga ta’siri (V.V.Polevoy, T.S.SaSarnatova, 1991). 1-urug'palla barglar. H a ro ra t. O'sishni belgilovchi asosiy omildir. Harorat 0-35 °C oraligMda boMganda o‘sish tezligi Vant-Goff qonuniga bo‘ysunadi. 0 ‘sishni harorat bo'yicba 3 nuqtasi mavjud: 1. Minimal; 2. Optimal; 3, Mabimal. Ammo bu ko‘rsatkichlar turli o lsimliklar uchun har xil boMishi mumkin. Masalan, g‘o ‘za uchun minimal harorat 10-12°C, optim al-25-35°C, maksimal harorat esa 40-45°C. Optimal haroratda o'simlikning o‘sishi eng yaxshi boMadi. Haroratning o'simliklarning o ‘sishiga ta’siriga qarab, barcha o ‘simlik!ar jamoasini ikkita katta guruhga boMish mumkin. 377 1. Issiqsevar о ‘simliklar. Ularning o‘sishi uchun minimal harorat 10°C bo‘lsa, optimal harorat 30-40°C. 2. Sovuqqa chidamli o'simliklar. Ushbu o ‘simliklar guruhi uchun minimal harorat 0-5°, optimal harorat esa 25-30°C. G a zlam in g m iqdori. Havodagi gazlaming tarkibi o‘simHksaming o ‘sishiga bevosita ta’sir etadi. Atmosfera havosidagi O 2 miqdori ikki marotaba kamaysa ham, o‘sish o‘zgarmasligi mumkin, iekin qisqa muddatli o‘sish tezlashadi. Chunki, hujayra po‘stining cho‘ziluvchanligi> oshadi. Bu holat hujayra pH koTsatkichining kislotalik tomonga oshishi bilan izohlanadi. Suvning m iqdori. Hujayra suvning hisobiga o'sishi ma'lum. Binobarin, o‘simlikni meyorida suv bilan ta’minlash o ‘sishga ijobiy ta’sir etadi. ildizning o\sishi ham tuproqda namlik yetarli boMgandagina jadal bo iadi. Suv taqchilligi o'simliklaming yer ostki va yer ustks organlarining o'sishini sekinlashtiradi. M ineral oziqlanish. 0 :simlik o ‘sayotgan muhitda biron-bir ozuqa elementlarini chiqarib tashlash uning o‘sishini sekinlashtiradi. Ammo muhitda mineral elementlar miqdorining normadan ko‘p boMishi o ‘sishga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Masalan, o ‘simliklarga azot ko‘p berilsa, ulardagi vegetativ organlarning o ‘sishi kuchayadi, biroq o‘simlikni vegetatsiya davri cho‘ziladi, ya’ni hosili juda ham kech pishadi.
0 ‘sim liklarning tinim holati. 0 ‘simlik ontogenezida faol o ‘sish. sekin o‘sish va tinim holatlari davriy ravishda almashinib turadi, Yil fasllariga qarab o ‘simIiklarda fiziologik jarayonlar ham o‘zgarib turadi. 0 ‘sishning tinim davrida hujayralardagi hayotiy jarayonlar eng minima! darajaga tushib qoladi. Tinim holati ikki xil bo'ladi, ya’ni majburiy va fiziologik. M ajb u riy tinim. 0 ‘simliklar o ‘sishida majburiy tinim holati tashqi muhit omillari ta’sirida kelib chiqadi. Demak, o ‘simliklar majburiy tinim holatiga sharoit yo‘qligi sababli o ‘tishga majbur. Buni ko‘p yillik daraxtlarda yaqqol kuzatish mumkin. Kuz faslidan boshlab novda va kurtaklardagi zaxira modda-kraxmal shakarga aylanadi, hujayralarda suv kamayadi va ulaming sovuqqa chidamligi ortadi. Bahor faslidan boshlab, aksincha o‘zgarishlar kuzatilib, o ‘simIiklar faol o‘sishga o ‘tadi. Ayrim o ‘simliklar tinim holatni ildiz tuganagi, piyozbosh, ildiz poya holida o ‘tkazadi. Urug‘larda esa tinim holati ulardagi suvning kamayishi bilan bevosita bogMiqdir. 378 Fiziologik tinim. Bu holni o‘simlik ichki muhitining fiziologik sabablar keltirib chiqaradi. Masalan, ichki kurtak, qobiqni, xususiyati tufayli unmasligi mumkin. Shuningdek, ushbu hoi fitogormonlaming nisbati orqali ham paydo bo'lishi mumkin. Masalan, abssizat kislotasi ko‘p bo‘lsa, kurtaklar tinim holatiga o ‘tadi. Bu yerda shuni ham aytib o‘tish lozimki, fiziologik tinim holati o‘simliklaming ontogenezida alohida o‘rin tutadi. Masalan, ko‘pchilik o‘simliklaming pishib yetilgan urug‘lari faqatgina ma’lum vaqt tinchlik holatini o ‘tagandan so‘ngina unib chiqish xususiyatiga ega. Masalan, bug‘doy donlari ikki haftadan ikki oygacha tinim holatida saqlanganda, chigit esa bir oy saqlangandan keyingina to‘laqonli unib chiqish xususiyatiga ega bo‘ladi. Qishloq xo‘jaligida ayrim o ‘simliklarning urug‘larining tinim holati xususiyatlarini o‘rganish orqali ulaming unishini boshqarish usullari ishlab shiqiladi. Masalan, urug‘ni ekishdan oldin qisqa muddatli qizdirish bilan uning tinim holati muddatini kamaytirish mumkin. Yangi qazib olingan kartoshka tuganagini ekish uchun gibberellin yoki domochevina eritmasida 30 daqiqa namlanadi. Mevali daraxtlaming urug‘ini unib chiqishini tezlashtirish uchun ular nam qumda (+5 °C ) tutib turiladi. Bahor faslida esa tinim to‘xtab, urug‘lar bir tekis unadi. A ytish lozimki, ayrim moddalar urug‘laming tinim holatini uzaytiradL M asalan, kartoshka tuganagi 0,5% gidrel eritmasi bilan purkalsa, u 5 oygacha sifati buzilmasdan yaxshi saqlanishi mumkin. Х И Л ,
0 ‘SIMLIKSHUN0SLIKDA SINTETIK 0 ‘SISH REGULATORLARINI QO‘LLASH Q ishloq xo‘ja!igi amaliyotida o‘simliklarni o ‘stimvshi sintetik m o d d alam i qo‘llash, o‘tgan asming 40-yillaridan boshlangan. Ushbu n io d d alam in g o‘simlikshunoslikdagi tutgan o"mi yildan-yilga kengayib fcormoqda. A yniqsa ulaming donchilik va meva yetishtirishdagi aham iyati ju d a katta. Sintetik moddalarni qo‘llash tufayli olingan iqtisodiy foyda ushbu fiziologik faol moddalami o‘rganish uchun ketgan xarajatdan mmglarcha yuqoridir. A u k sin tapidagi «‘sishni boshqaruvchi sintetik m oddalar. A yrim sin te d k birikmaSar xuddi ISK (indol sirka kislotasi) kabi t a ’sirga ega. A m m o ulardan farqli o ‘laroq kichik m iqdorlarda va nisbatan uzoqroq vaqt d av o m id a ta ’sir qiladi, C hunki, ular y em irilm aydi va to ‘qirnalarda '-tabiiy ISK kabi tez b o g ia n m a v d i. U shbu m o ddalar indol, fenol birikm alari vs naftilalkilkarbon kislotasiga o ‘xshashdir. 379 Bu sintetik o ‘sish moddalarining qo‘llanilishi doirasi juda ham keng bo‘lib, xilma-xildir: 1. Qalamchalarning ko'karib-tutib ketishini kuchaytiradi. Bunda qalamchalar orqali ko‘paytirish mumkin boMgan ammo tutib ketishi qiyin boMgan mevali va o‘rmon daraxtlari qalamchalarming yerga kiradigan tomoni indolilmoy kislotasi (IMK) yoki 1-naftilsirka kislotasi (1-NSK) eritmasi bilan ishlanadi.
gullariga auksin tabiatli sintetik birikmalar eritmalarini purkash changlanishsiz mevalarning shakllanishiga yordam beradi. Ushbu usuldan issiqxonalarda keng qoMlaniladi.
(2,4-dixlorfenoksisirka kislotasi) bilan ishlash ushbu daraxtlar meva bandlarida ajratuvchi qavat yuzaga kelishini sekinlashtiradi va shu tufayli
mevalarning ko‘plab
to‘kilib ketishining oldi olinadi. Shuningdek, hosil vigMmidan oldin ushbu birikmalardan foydalanish mevalami pishishini ham sekinlashtiradi. Bu esa mevalarning saqlash muddatiga ham ijobiy ta’sir qiladi.
ortiqcha gullami to‘kish lozim boMib qoladi. Buning uchun daraxtlar gullashning ikkinchi davrida 1-NSK
moddasining yuqori
konsentratsiyali (15-50 mg/1) eritmasi bilan ishlanadi. Gullaming to‘kilishi etilenning hosil boMishi bilan bogMiq. 5. Begona o'tlam i y o ‘qotish uchun. G ‘alla, makkajo‘xori, sholi va boshqa ekinlar ekilgan maydonlarda keng bargli begona o‘tlami yo‘qotish uchun 2,4-D hamda xlorfenoks kislotasining eritmasi 0,6-1,5 kg/ga miqdorida qoMlaniladi. G ibberellinlar. Qishloq xo‘jaligi amaliyotida Fusarium zamburugM kulturalaridan olinadigan gibberell kislotasi preparatlaridan keng qoMlaniladi. Ulardan nisbatan keng qoMlaniladiganlari quyidagi hollar uchundir: l.Uzumning urug'siz navlarining hosildorligini oshirish uchun. Masalan, uzumning qimmatbaho kishmish navining mevasi juda kichik. Uni gibberellin bilan ishlash uzum donasining va boshining katta boMishiga olib keladi (XII.20-rasm). 380 X II.20-rasm . Uzumning kishmish navi mevalariga gibberellinning ta’siri (M.X. Shaylaxyan, 1963): 1-tajriba, 2-nazorat. 2.0'simliklami tinim holatidan chiqarish uchun. Yangi yig‘ib olingan
kartoshka tugunaklarini gibberellinning 1 - 2
mg /1 va
tiomochevinaning 2 0
mg /1 eritmasi bilan ishlash ulaming tezda o ‘sishiga va ko‘zchalar sonining ko‘payishiga olib keladi. Ushbu usuldan bizning sharoitimizda zarur hollarda foydalanish mumkin. Chunki, bizda yerdan bir yilda ikki, ayrim hollarda esa uch martagacha hosil olish mumkin. XI1.2l-rasmda uzun kunli rudbek va qisqa kunli prosa o ‘simliklarining gullash'^ja ekzogen gibberellinning ta'siri ko‘rsatilgan. XII.21-rasm. Uzun kunli rudbek va qisqa kunli prosa o‘simliklarining guliashiga ekzogen gibberellinning ta'siri (M.X. Shaylaxyan, 1988):
Download 4,41 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|