Baxtiyor mengliyev

Mantiqiy mushohada uchun 
1.Fikr izchilligi tasnifga qay darajada aloqador? 
2.Tartibsizlik zamirida tartib bo‘ladimi? Fikringizni asoslang. 
3.She’rda qanday tartib va tasnif bor? 
 
Savol va topshiriqlar 
1.Tasnif nima? 
2.Tasnif fan uchun qanday ahamiyatga ega? 
3.Tasnifning qanday turlari bor? 
 
Test 
1.Tasnif oddiy bo‘lishdan nimasi bilan farqlanadi:
a) a’zolarining ko‘pligi bilan b) a’zolarining har xilligi bilan
с) a’zolarining bir xilligi bilan d) barqaror belgisi mavjudligi 
bilan.
2.Tasnif va tartib qanday munosabatda: a) tartib tasnifni o‘z 
ichiga oladi b) tasnif va tartib munosabatda emas с) tasnif tartibni 
o‘z ichiga oladi d) tartib va tasnif teng qiymatli tushunchalar
3.Bir vaqtning o‘zida nechtagacha tasnif belgisiga asoslanishi 
mumkin: a) bitta b) ikkita с) uchta d) to‘rtta. 
4.Qaysi tasnif ko‘p a’zoli: a) dixotomik b) monotomik с) 
trixotomik d) politomik. 
80

---

Glossariy 
tasnif – tabiat, jamiyat va tafakkur hodisalarini barqaror 
belgilari asosida tur va jins tushunchalariga ajratish 
tasnif asosi (belgisi) – sistema elementlarini guruhlarga 
ajratishga asos bo‘luvchi belgi 
dixotomik tasnif – tasniflanayotgan hodisalarning ikki guruhga 
ajratilishi 
politomik tasnif – tasniflanayotgan hodisalarning ikkitadan 
ko‘p guruhlarga ajratilishi 
dixopolitomik tasnif – tasniflanayotgan hodisalarning birinchi 
bosqichda ikki va keyingi bosqichda ko‘p guruhlarga ajratilishi 
noto‘liq tasnif – turning barcha jinslari to‘liq sanalmasligi 
ortiqcha a’zoli tasnif – tasniflangan guruhlar hajman 
tasniflanuvchi butunlikdan katta bo‘lishi 
Adabiyotlar 
1. Mirtojiyev M. O‘zbek tili semasiologiyasi. – Toshkent: Fan, 
2007. 
2.Ne’matov H., Bozorov O. Til va nutq. −Toshkent: 
O‘qituvchi, 1993.
3.Ne’matov H., Rasulov R. O‘zbek tili sistem leksikologiyasi 
asoslari. – Toshkent: O‘qituvchi, 1995. 
4.Nurmonov A. Lingvistik belgi nazariyasi. – Toshkent: Fan, 
2008. 
5.Safarov Sh. Semantika. – Toshkent: “O‘zbekiston Milliy 
ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyoti, 2013.
6.Sayfullayeva R., Mengliyev B., Boqiyeva G. Hozirgi o‘zbek 
adabiy tili. – Toshkent: Fan va texnologiyalar, 2010.
7.Сhomsky N. Language and mind. – Cambridje: Cambridje 
Univ. Press. 2006.
8.Wilkinson P.R. Thesaurus of Traditional English Metaphors. 
-London, New York: Routledge, 1992. 
9.Tulenov J., G‘afurov Z. Falsafa. – Toshkent: O‘qituvchi, 
1997. 
10.Ne’matov H., Mengliyev B. Tilshunoslikning metodologik 
masalalari. – Toshkent, 2017. 
81

---