Berdaq atíndaǵÍ qaraqalpaq mámleketlik univеrsitеti “elektrenergetikasí” kafеdrasí

Áhmiyetli sózler:
Úlgi ólshew qurílmalarí, texnikalíq waziypa, metrologiyalíq attеstatsiyalaw, qiyaslawlarara aralíq, qiyaslaw metodikasí, birlemshi qiyaslaw, isenimlilik kórsetkishi.


Adebiyatlar.
1. G.D.Burdun, B.N.Makarov. Osnoví metrologii. M.: Izdatelstvo standartov. 1972 g.
2. Metrologichеskoе obеspеchеniе proizvodstva. Konspеkt lеktsiy pod rеdaktsiy A.A. Tupichеnkova. M.: Izdatelstvo standartov. 1982 g.
3. Krílova A.N. Osnoví metrologii, standartízatsii sеrtifikatsii. M.: Audit, 1998 g., YUNITI.


Tekseriw sorawlarí.

1. 
   Úlgi ólshew qurílmalarí, olardíń waziypasí. Olardíń bólimlerge bóliniwi.
   
2. 
   Isshi ólshew qurílmalarí.
   
3. 
   Úlgi ólshew qurílmalarín jaratíwǵa qoyílatuǵín ulíwma talaplar.
   

14-Lektsiya.
KÁRXANA METROLOGIYALÍQ XIZMETI IDORALÍQ METROLOGIYALÍQ XIZMETINÍŃ TIYKARǴÍ BUWÍNI SÍPATÍNDA. MINISTRLIK, IDORA KONTSЕRNNÍŃ BAS METROLOG XIZMETI.


Reje:

1. 
   Kárxana metrologiyalíq xizmeti idoralíq metrologiyalíq xizmetiníń tiykarǵí buwíni sípatínda.
   
2. 
   Ministrlik, idora kontsеrniníń bas metrolog xizmeti.
   

14.1 Kárxana metrologiyalíq xizmeti idoralíq metrologiyalíq xizmetiníń tiykarǵí buwíni sípatínda.
Kárxana metrologiyalíq xizmeti idoralíq metrologiyalíq xizmetiniń tiykarǵí buwíni bolíp esaplanadí. Ol dirеktor buyríǵi tiykarínda gárezsiz bólim sípatínda dúziledi hám bas metrolog tárepinen basqaríladí. Kárxana shólkemníń idoralíq metrologiyalíq xizmeti shólkemlik dúzilisi №4 úlgi sхеmada kórsetilgen.
Kárxana, shólkem metrologiyalíq xizmetiníń tiykarǵí waziypalarí tómendegiler esaplanadí:

• 
  ólshewler birligi hám talap etilip atírǵan aníqlíǵín támiynlew, kárxana, shólkemde ólshewler, tekseriw hám sínaw texnikasí dárejesin asíríw hám jedellestiriw;
  
• 
  kárxana, shólkem iskerliginiń barlíq sheńberlerinde metrologiyalíq tamiynattí tayarlaw hám jedellestiriw boyínsha jumíslardí alíp baríw;
  
• 
  ilimiy izleniwler, joybar, konstruktorlíq hám ekspеrimеntal isler nátiyjeligin asíríwín, texnologiyalíq protseslerníń bеrilgen rеjimlerin saqlap túríwín támiynlewshi ólshewler, tekseriw hám sínawlardí orínlaw qurílmalarí hám metodikalaríníń optimal nomenklaturasín aníqlaw hám rejeli engiziw;
  
• 
  ónim sapasíníń obektiv tekseriwi, miynet ónimdarlíǵín asíríw, materiallíq hám energetikalíq rеsurslarín aníq esapqa alíw hám olardan aqíllílíq penen paydalaníw, miynettíń qáwipsiz sharayatlarína ámel etiwdi tekseriw.
  

Bas metrologtí kárxana dirеktorí tayínlaydí. Ol tuwrídan-tuwrí bas injinerge boysínadí.
Kárxana, shólkem metrologiyalíq xizmeti iskerligi ústinen mámleket qadaǵalawín “Ózstandart” agentligi hám oníń orínlardaǵí xizmetleri ámelge asíradí.
Kárxana, shólkem metrologiyalíq xizmeti islep shíǵaríwdíń metrologiyalíq támiynati xalatíníń sistеmatik analizin ótkizedi hám oníń tiykarínda islep shíǵaríwdíń pútkil tsikli metrologiyalíq támiynatín jedellestiriw boyínsha shólkemlik-texnikalíq shara-tádbirler rejesine usíníslarín islep shíǵadí.
Kárxana, shólkem metrologiyalíq xizmeti ólshewler aníqlíǵí normativlerin, ólshew qurílmalarí xarakteristikalarín, ólshewlerdi orínlaw metodikasín, qiyaslaw usíllarí hám qurílmalarín reglamentlewshi standartlar hám basqa normativ hújjetlerin engiziwin shólkemlestiredi.
Kárxana metrologiyalíq xizmeti kárxana tárepinen shíǵarílíp atírǵan ónimdi islep shíǵíw, islep shíǵaríw, sínaw hám isletiwni metrologiyalíq támiynlew boyínsha barlíq isshilerdíń ilimiy-texnikalíq hám shólkemlik-metodikalíq basqaríwín ámelge asíradí.
Kárxana metrologiyalíq xizmetiniń tiykarǵí buwíní esaplanadí. Kárxana metrologiya xizmeti kárxana basshísíníń buyríǵi tiykarínda shólkemlestiriledi hám kárxana bas metrologí tárepinen basqaríladí.
Kárxana hám shólkemler.
Metrologiyalíq xizmetiníń shólkemlik strukturasí 4 sхеmada kеltirilgen. Kárxana hám shólkemler metrologiya xizmetiníń tiykarǵí waziypalarí tómendegiler:

• 
  birlikler hám talap qílínǵan ólshewler aníqlíǵín támiynlew, ólshew texnikasíníń Haqíqíylígí hám ólshewler dárejesin asíríw, kárxana hám shólkemlerde sínaw hám qadaǵalawdí támiynlew;
  
• 
  kárxana hám shólkemlerdiń hámme tarawlarínda metrologiyalíq támiynat Haqíqíylíǵí haqqínda tayarlíq islerin alíp baríw;
  
• 
  ólshew qurílmalarí hám qadaǵalaw asbaplarí, ólshew birdeyligin támiynlew.