Beton to‘ldiruvchilar texnologiyasi fanidan savollar. 1-savol. To‘ldiruvchilarning qanday turlari mavjud. Javob

1-rasm.Standart voronka: 1-konus; 2-naycha 3-yopiladigan surilma qopqoq; 4-silindr idish

Keyin sig‘imi aniq bo‘lgan (1 litr (1000 sm³) silindr idishni mayda to‘ldiruvchi solingan konussimon voronka ostiga joylanadi va 10 sm balandlikdan silindr idishga ortiqcha uyib qo‘yiladi;

1.Ortiqcha mayda to‘ldiruvchi(qum) metall yoki yog‘och chizg‘ich bilan tekislanadi, bu vaqtda silindrni mutlaqo silkitmaslik kerak, aks holda qum zichlashadi;
2.Silindr idish material (to‘diruvchi(qum)bilan birgalikda tarozida tortiladi va natijalar 2.3.1-jadvalga kiritiladi (tajriba kamida uch marta o‘tkaziladi).
3.Keltirilgan qiymatlar asosida material (to‘ldiruvchi (qum)ning uyma (to‘kma) zichligi qo‘yidagi formula yordamida hisoblanadi va o‘rtacha arifmetik qiymati topiladi va 2.3.1-jadvalga yoziladi.


; g/sm³
bu erda, - qum to‘ldirilgan silindrning massasi,
- bo‘sh o‘lchash silindrining massasi,
V - silindrning hajmi
Materialning uyma (to’kma) zichligini aniqlash


7-savol.To’ldiruvchilarning dona va modda zichligi to’g’risida ma’lumot bering.
Javob:
Тỹлдирувчилар доналари зичлиги, бу қуруқ шағал ëки шағал намунаси массасининг унинг доналари ҳажми йиғиндисига нисбатан айтилади. Тỹлдирувчилар доналари ҳажми, тўлдирувчилардан олинган намуналарни сувда ва ҳавода массасини ỹлчашдаги фарқ билан аниқланади. Бунинг учун тỹлдирувчилар намунасини сувда ỹлчашда ундаги ғоваклар сув билан тỹлади, шу сабабли тỹлдирувчилар намунаси олдиндан сувга солиб қўйилади .
Тỹлдирувчилар доналари зичлиги (г/см³) қуйидаги формула орқали аниқланади:
, ( кг/м³) (2.2)
Бу ерда: m₁ - тỹлдирувчи намунасининг қуруқ ҳолатдаги массаси, г
m₂ - тỹлдирувчи намунасининг сув шимгандан сỹнг, ҳавода ỹлчанган массаси, г
m₃ - тỹлдирувчи намунасининг сув шимгандан сỹнг, сувли муҳитда ỹлчанган массаси, г
ρ_сув – сувнинг зичлиги, 1г/см³ га тенг
Тўлдирувчиларнинг дона зичлигини аниқлашда, ишни қулай бориши учун ЎзРСТ 720-96 “Зичликни аниқлаш усули” бỹйича шағал ёки чақиқ намунаси 1л ҳажмдаги махсус перфорирланган идишга жойлаштирилади, биргаликда барча жараëнлар бажарилади. Контейнер билан тỹлдирувчи намунасининг массасини ỹлчангандан сўнг, бỹш контейнерни сув ва ҳавода аниқланган массасига айрилади.
Тỹлдирувчининг сувли муҳитдаги ҳажми, унинг қум ëки бошқа муҳитдаги ҳажмидан фарқ қилиши мумкин.
Бетон таркибини ҳисоблашда бетон таркибида тỹлдирувчи донаси эгаллаган ҳажмни билиш керак. Кỹп тỹлдирувчилар учун айниқса очиқ ғовакли тỹлдирувчилар учун бу ҳажм юқорида келтирилган усулда кам аниқланади, чунки дона очиқ ғоваклари сув ëки цемент билан тỹлади.
Шу сабабли ЎзРСТ 720-96 “Зичликни аниқлаш усули”га кỹра тỹлдирувчи доналарининг зичлигини цемент қоришмада аниқлаш яхши самара беради. Қуруқ ғовак тỹлдирувчи (шағал ëки чақиқ тош) 3,5 л ҳажмда, 1,7 кг цемент ва 3,4 кг кварц қуми олинади.
Бетон қоришмасини аниқ консистенцияга келгунича сув қỹшилади. Аралаштирилган бетон қоришмаси 15 минут давомида ушлаб турилади. Сỹнгра барча қоришма 5л сиғимли идишга солинади ва 30-60секунд давомида зичланади(тебратиш майдонида), бетон қоришмасининг зичлиги аниқланади.
Тỹлдирувчининг модда зичлиги бошқа қурилиш материаллари сингари намунани жуда майда кукун холатида майдалаб, сỹнгра намуна кукунини абсалют ҳажмининг кукунга киритилган сув ëки керосин ҳажмига нисбати пинометр ëки Ле-Шателье асбобида аниқланади.