Bino va inshootlarni barpo etish tehnologiyasi

4 - ilova 
Nazorat savollari: 
1.Yirik panelli binolarni barpo etish. 

---

62 
2.Ishlarning asosiy tsikllari va montajni geodezik tahminlash. 
3.Konstruktiv elementlarni o’rnatish. 
4.Tashqi devor panellarini o’rnatish. 
5.Ichki devorlarni o’rnatish. 
6.Montaj ishlarini tashkil etish. 7.Montaj 
qilishning umumiy printsiplari. 
8.Yirik panelli binolarning asosiy montaji sxemalari. 
«BIBET» FANIDAN TEST SAVOLLARI 
 
 
1. «Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi» 
fanida nimalar 
o’rganiladi? 
a) Turli 
xil 
ko’rinishdagi konstruktiv 
elementlardan 
tayyr bo’lgan 
binolar va inshootlarni tiklashni, nazorat va amaliy ishlash tartiblari. 
b) Qurilish maydonidagi binolarni tiklashdagi ishlarni bajarishning usullarini 
o’rganiladi. 
c) Sanoat va jamoat binolarini qurish usullari o’rganiladi. 
d) Bino va inshootlar to’g’risida umumiy tushunchalar o’rganiladi. 
2.Qurilish binolari funktsional vazifasiga ko’ra qanday tasniflanadi? a)Qurilaytgan 
binolar sanoat inshootlari va boshqalarga bo’linadi. 
b) Qishloq xo’jaligi, sanoat, jamoat, uy-joy va madaniy-maishiy xizmat va boshqa 
binolarga bo’linadi. 
c) Mag’muriy va jamoat xamda uy-joylarga bo’linadi. d) 
To’g’ri javob berilmagan. 
3. Bino va inshootlarni barpo etish usullari nimalarga bog’liq? 
a) qurilish maydonini muxandislik-geologik shart-sharoiti va xajmiy rejalashtirish 
yechimlariga. 
b) Konstruktiv yechimlariga. 
c) xajmiy rejalashtirish va konstruktiv yechimlariga. d) Barcha 
javob to’g’ri. 
4.Bino va inshootlarni oqim usulida qurilishi qanday tavsiflanadi (harakterlanadi)? 
a) 
O’zaro bog’liq jarayn 
(ishlar)ning 
texnologik 
ketma-ketlikda 
bajarilishiga. 
b) O’zaro bog’liq jarayn (ishlar)ning makon va zamon (vaqt)da bir vaqtda texnologik 
ketma-ketlikda bajarilishiga. 
c) har xil qamrov (zaxvatka)larda bir marom (ritm)da ish jaraynlarining bajarilishiga. 

---

63 
d) Bo’linma (delyanka)lardagi ishlarning frontiga bog’liq. 
5.Bino va inshootlarni oqim usulida 
Q
urilishini eng qulay muddati qurilish ishlarini 
qaysi usuliga ko’ra aniqlanadi? 
a) Oqim (potok) b) 
Parallel 
c) Ketma-ket 
d) Parallel xamda ketma-ket. 
6.Bino va inshootlarni barpo etishda montaj kranini qaysi parametrlariga ko’ra 
tanlaymiz? 
a) Q, L
k’
, H
k’
, L
ctr.
b) Eng minimal keltirilgan solishtirma yalpi harajatlariga ko’ra. 
c) TIK (texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlari) bo’yicha d) 
Barcha javob to’g’ri. 
7.Kranning turi, qanday joylashtirilishi binoning qaysi parametrlariga bog’liq? 
a) Binoning geometrik shakli, xajmiy rejalashtirish va konstruktiv yechimlariga. 
b) Binoning geometrik shakli va qavatlar soniga. 
c) Binoning rejada joylashishi bo’yicha geometrik o’lchamlariga. d) xech 
qanday parametrlariga bog’liq emas. 
8.Bino va inshootlarni barpo etishda ishlarni olib borish usullarini aniqlashda mezon 
bo’lgan keltirilgan solishtirma yalpi harajatni formulasini belgilang? 
a) Skel.yalpi= Ksol+ Sb
Em b) 
K
sol
= 
c) Skel.yalpi= Sb +Ksol 
Em 
d) Skel.yalpi= Yem+ Sb Ksol 
9. S
kel.yalpi
= S
b
+K
sol
E
m
formulada "K
sol
" kapital qo’yilma nimani bildiradi? 
a) Binoning baxosi. 
b) Asosiy va aylanma (oborot) fondlar baxosi 
c) Keltirilgan yalpi harajat miqdori. d) Asosiy 
fondlarni baxosi. 
10. "K
sol
" kapital qo’yilmalarni xisoblash formulasini ko’rsating? 
a) K
sol
= 
b) K
sol
= 
c) Ksol= Skel.yalpi - Yem 
d) To’g’ri javob berilmagan. 
11. Qaysi bir mezon bo’yicha binolar va inshootlarni barpo etishni samarali variant 
tanlanadi? 
a) Davomiyligi (muddati) bo’yicha b) 
Umumiy mehnat sarfi bo’yicha 

---

64 
c) Minimal (eng kam) keltirilgan solishtirma yalpi harajat bo’yicha d) 
Mashina-smen mehnat sarfini eng kami bo’yicha. 
12. Qurilish-montaj 
ishlarini 
tashkiliy 
jixatdan 
qanday usullari 
mavjud? 
a) "Transportdan olib montaj" va obhekt qoshidagi omborxonadan olib montaj 
b) Parallel va oqim (potok) 
c) Ketma-ket va parallel 
d) Oqim (potok) va ketma-ket. 
13. Montaj nima? 
a) Payvandlash degani 
b) Alohida konstruktsiyalarni butkul qilib yig’ish yki loyiha holatiga o’rnatish 
c) Konstruktsiyalarni alohida-alohida bo’laklarga ajratish d) 
CHoklarni to’ldirish mahnosini beradi. 
14. Yuklarni ko’taradigan va bir joydan ikkinchi joyga ko’chiradigan mexanizm 
nima? 
a) blok b) 
strop 
c) traversa d) 
rolik 
15. Montaj ishlarida qo’llaniladigan domkratlarning qanday turlari mavjud? 
a) reykali va reykasiz b) 
vintli, reykali 
c) vintli, reykali va gidravlik d) 
gidravlik va vintli 
16. Stroplarning qanday turlari mavjud? a) 
universal 
b) ikki va to’rt tarmoqli 
c) olti tarmoqli 
d) barcha javob to’g’ri. 
17. "Traversa" nima vazifani bajaradi? a) 
vaqtinchalik maxkamlash moslamasi 
b) uzun va xajmli konstruktsiyalarni ko’tarish moslamasi 
c) faqat uzun elementlarni ko’tarishda qo’llaniladigan moslama 
d) faqat xajmiy elementli konstruktsiyalarni ko’tarishda qo’llaniladigan moslama. 
18. "Traversa"larning qanday turlari mavjud? a) isirg’a 
ko’rinishidagi va to’sin shaklidagi 
b) universal 
c) "O’rgimchaksimon", romli va shayinlar osilgan to’sinli d) 
barcha javob to’g’ri. 
19. Qurilish-montaj kranlari quyidagicha tasniflanadi? a) maxsus, 

---

65 
uchuvchi va o’zi yurar 
b) maxsus, uchuvchi ,o’zi yurar, chorpoyali, minorali, gusenisali, avtomobil va 
pnevmog’ildirakli 
c) maxsus va o’zi yurar strelali 
d) minorali, g’ildirakli va maxsus uchuvchi. 
20. Minorali kranlarning quyidagi turlari mavjud? a) 
harakatlanuvchi minorali 
b) harakatlanuvchi minorali, binoga tirmashtiriladigan va o’z-o’zini 
ko’taradigan 
c) harakatlanuvchi va harakatlanmaydigan d) 
barcha javob to’g’ri. 
21. Montaj kranlarini tanlash necha bosqichda amalga oshiriladi? a) ikki 
b) uch 
c) to’rt d) 
besh. 
22. Montaj massasini ani
Q
lash 
Q
aysi formulada to’
g’
ri ko’rsatilgan? 
a) Q
m
= Q
el
+ q
1
+ q
2
b) 
Q
m
= q
1
+ q
2
c) Q
m
= Q
el
+q
0
+ q
1
+ q
2
d) 
Q
m
= Q
el
+ q 
23. Kranning yuk ko’tarish ilgakining balandligi qaysi formulada to’g’ri keltirilgan? 
a) N
k
= h
0
+ h
k
+ h
il
b) N
k
= h
0
+ h
3
+ h
k
+ h
il
c) N
k
= h
k
+ h
il
d) N
k
= h
0
+ h
3
+ h
k
24. Konstruktsiyalarni loyiha holatiga to’g’rilab o’rnatish va vaqtinchalik 
maxkamlashda qanday jixoz yki moslamalardan foydalaniladi? 
a) qoziqli tiqin (pona) va rezbali domkratlardan b) 
Yakkalik va guruxli konduktorlardan 
c) faqat konduktorlardan 
d) qoziqli tiqin (pona) va rezbali domkrat, yakkalik va guruxli konduktor- lar, tortqilar 
va tirgaklardan. 
25. Agar ustunni ko’ndalang kesimi 80 sm bo’lsa, tomonlariga nechtadan pona 
qo’yiladi? 
a) bittadan b) 
ikkitadan 
c) uchtadan 
d) to’rttadan. 
26. Qurilish 
konstruktsiyalarini 
tashishda qanday transport 
turlari 
qo’llaniladi? 
a) temir yo’l transporti va avtomobillardan b) suv 

---

66 
transporti va avtomobil transporti 
c) temir yo’l transporti, xavo transporti, avtomobil transporti va suv transporti 
d) temir yo’l va suv transporti. 
27. Qurilish konstruktsiyalarining montaji qanday jaraynlardan iborat? a) transport va 
asosiy (bevosita montaj) 
b) transport va tayyrgarlik 
c) bevosita montaj va tayyrgarlik 
d) transport, tayyrgarlik va bevosita montaj (asosiy). 
28. Transport jaraynlari quyidagilardan iborat. a) tashib 
keltirish va konstruktsiyalarni taxlash b) tashib keltirish va 
taxlash 
c) tashib keltirish, tushirish, taxlash va konstruktsiyalarni qabul qilish d) 
konstruktsiyalarni taxlash va loyiha o’rniga uzatish. 
29. Tayyrgarlik jaraynlari tarkibiga qaysilar kiradi? a) 
Konstruktsiyalarni yiriklashtirish, yig’ish 
b) Vaqtinchalik kuchaytirish 
c) Konstruktsiyaga moslamalarni 
vaqtinchalik 
o’rnatish, montaj joyiga 
uzatish 
d) Barcha javob to’g’ri. 
30. Montaj jaraynlari tarkibiga qaysilar kiradi? a) Montaj 
joyini tayyrlash 
b) Konstruktsiyalarni ulash (berkitish) 
c) O’rnatib vaqtincha maxkamlash va doimiy maxkamlash d) 
Barcha javob to’g’ri. 
31. Qurilish konstruktsiyalarining montaj 
texnologiyaviyligi deganda nimani 
tushunasiz? 
a) Konstruktsiyalar massalarining bir-biriga yaqinligi va binoni bo’lish koeffitsienti 
(qamrovlari) 
b) Konstruktsiyalarning yiriklashganlik darajasi 
c) Zavodda tayyrlanib kelish holati va montaj tutam (uzel, tugun) qismlarining holati 
d) Barcha javob to’g’ri. 
32. "Montaj tsikli" nima? 
a) Konstruktsiyalarni ilish va ko’tarish 
b) O’rnatish, joyiga uzatish va to’g’rilash, vaqtincha maxkamlash 
c) Ilgakdan bo’shatish va kranni ilgakini dastlabki (birinchi) holatiga keltirish 
d) Barcha javob to’g’ri. 
33. Konstruktsiyalarni montaj qilish usullari qay ysinda tasniflanadi? a) 
Yiriklashganlik darajasi bo’yicha 
b)Konstruktiv elementlarning montaji ketma-ketligi bo’yicha 
c) Konstruktsiyalarni o’rnatib loyiha holatiga keltirish bo’yicha d) Barcha 
javob to’g’ri. 

---

67 
34. Konstruktsiyalarni montaj qilish usulining yiriklashganlik darajasi bo’yicha 
qanday tasniflanadi? 
a) Mayda elementli 
b) Alohida elementlar bo’yicha 
c) Blok (yirik) ko’rinishli d) 
Barcha javob to’g’ri. 
35. Konstruktiv elementlarning montaji ketma-ketligi bo’yicha qanday usullar 
mavjud? 
a) Alohida (differentsial) b) 
Kompleks 
c) Aralash 
d) Alohida, kompleks va aralash. 
36. Konstruktsiyalarni o’rnatib loyiha holatiga keltirish bo’yicha qanday usullar 
mavjud? 
a) Yerkin montaj 
b) CHegaralangan erkin montaj 
c) Majburiy montaj d) 
Barcha javob to’g’ri. 
37. Bir qavatli sanoat binolarini konstruktsiyalarini montajida, yahni ustun va 
poydevor choki orasidagi beton qorishmasi necha foiz mustaxkamligini olgach, kran 
osti yki ferma osti to’sinini montaj qilish mumkin? 
a) 25% 
b) 50% 
c) 70% 
d) 100%. 
38. Ustunni 
montaj 
qilishda 
uning tikligini 
aniqlash 
uchun nechta 
teodolitdan foydalaniladi? 
a) 1 ta 
b) 2 ta 
c) Farqi yo’q 
d) To’g’ri javob berilmagan. 
39. 
Yopma plitalarning 
kamida 
nechta 
burchagidan 
fermalarga 
payvandlanishi kerak? 
a) 3 ta 
b) 2 ta 
c) 4 ta 
d) Farqi yo’q. 
40. Ko’p qavatli sinchli binolarning asosiy elementlari nimalardan iborat? 
a) Konduktor, sharnir 
b) Ustunlar, hari (rigel)lar, oraypmalar, devor panellari 
c) Minorali kran va guruxli konduktor d) 

---

68 
Barcha javoblar to’g’ri. 
41. Injener Deych nimani taklif etgan? a) 
Guruxli RSHI konduktorini 
b) Yakkalik konduktorni 
c) xavoza va so’rilarni d) 
Barcha javoblar to’g’ri. 
42. Guruxli konduktorning nechta xomuti o’rnatilaytgan ustunni tutib turadi? 
a) 1 ta 
b) 2 ta 
c) 3 ta d) 4 
ta. 
43. Sinchli-panelli binolar montaji qayerdan boshlanadi va asosiy sharti nimada? 
a) Kranga eng yaqin joydan boshlanishi va bikr o’rnatishda 
b) Kranga eng uzoq burchakdan boshlanib, 
bikr 
turg’un yacheyka 
xosil 
qilinilishi yki zinapoyalar joylashgan joydan xam boshlanishi mumkin 
c) Faqat zinapoyalar joydan boshlanishi kerak d) 
To’liq javobi berilmagan. 
44. Ko’p qavatli binolarda pog’ona (yarus)lar soni nimaga bog’liq? a) 
ustunni necha qavatga mo’ljallanganiga 
b) Kranning turiga 
c) Binoning balandligiga d) 
Barcha javob to’g’ri. 
45. Xajmiy blokni (xajmdor) binolarni montaj qilishda asosan qaysi turdagi krandan 
foydalanish samarali? 
a) CHorpoyali b) 
Minorali 
c) Strelali 
d) Avtomobil kranidan. 
46. Hajmiy blokni (xajmdor) binolarni montaj qilishda qay holatda amalga oshirish 
samarali xisoblanadi? 
a) Obhekt qoshidagi omborxonadan olib montaj qilish 
b) Soatli grafik asosida traylerda tashib keltirilsa va birdan montaj qilinsa 
c) qavatlarni ko’tarish usulida d) 
Barcha javoblar to’g’ri. 
47. Hajmiy blokni (xajmdor) binolarni montajida zarur oraliq (zazor)ni mehyrdagidek 
qoldirish uchun 
Q
anday jixozdan foydalaniladi? 
a) Domkratlar b) 
Konduktorlar 
c) Fiksatorlar 
d) Barcha javoblar to’g’ri. 

---

69 
48. Hajmiy blokli binolar qanday yo’nalishda montaj qilinadi? a) Kranga 
qarab yo’nalshda yki o’rtadan ikki tomonga 
b) Binoning ikki tomonidan o’rtaga qarab 
c) Krandan binoning chekka tomoniga yo’nalishda d) 
Barcha javoblar to’g’ri. 
49. Hajmiy bloklarni tayyrlanish ko’rinishiga qarab qanday turlari mavjud? 
a) To’rt burchakli 
b) qalpoq, stakan turi 
c) qalpoq, stakan va ytiq stakan d) 
Barcha javoblar to’g’ri. 
50. Ko’p qavatli binolarni "ko’tarish" usulida montaj qilish asosan qanday mexanizm 
asosida amalga oshiriladi? 
a) Domkratlar b) 
Kranlar 
c) Uchuvchi qurilmalar asosida d) 
Barcha javob to’g’ri. 
51. "Ko’tarish" usulida 
montaj 
qilish 
qanday vaziyatlarda 
amalga 
oshiriladi? 
a) Montaj kranidan foydalanishni imkoniyat yo’q xollarda b) 
Minorali kran yo’q bo’lsa 
c) Montaj kranidan foydalanishni imkoniyat yo’q va rejada murakkab ko’rinishli bo’lsa 
d) To’liq javob keltirilmagan. 
52. "Grunt orasidagi devor" uslubida 
Q
uriladigan inshootlar devorlari qanday 
devorlari qanday geometrik shakllarda bo’lishi mumkin? 
a) To’g’ri to’rt burchakli b) 
Aylana 
c) Ko’pburchakli 
d) Barcha javoblar to’g’ri. 
53. Er osti suv satxi yuqori bo’lgan holatlarda xam "Grunt orasidagi devor" uslubidan 
foydalanish mumkinmi? 
a) xa b) 
yo’q 
c) Farqi yo’q 
d) Barcha javoblar to’g’ri. 
54. "Grunt orasidagi devor" uslubini moxiyati nima? 
a) Loyli qorishma ximoyasida transheya qaziladi, qaysiki keyingi navbatda materiallar 
yki konstruktsiyalar bilan to’ldiriladi 
b) Transheya qaziladi, 
transheya yn devorlari 
maxkamlanadi, namdan 
ximoyalanadi, so’ng beton qorishma bilan to’ldiriladi 
c) CHo’kuvchan gruntlarda titratib yuklash xisobiga grunt orasidagi devor 
konstruktsiyalari quriladi 

---

70 
d) Tashlandiqli joylarda yer inshooti qurish tushuniladi. 
55. "Grunt orasidagi devor" usulida devorning eni nimaga bog’liq? a) xech 
narsaga bog’liq emas 
b) Mashinaning texnik imkoniyatidan kelib chiqib, 0,2-1,2 m gacha bo’ladi 
c) Mashinaning texnik imkoniyatidan kelib chiqib, 0,5-1,4 m gacha bo’ladi d) 
CHeklangan bo’lib, 0,3-0,6 m ni tashkil etadi. 
56. "Grunt orasidagi devor" uslubida devorni barpo etishda konstruktiv jixatidan 
qanday turlari mavjud? 
a) Faqat yaxlit (monolit) b) 
Faqat yi
g’
ma elemntli 
c) Yaxlit va yig’ma elementli 
d) Yig’ma elementdan bajarib bo’lmaydi. 

---

71 
57. "Tushiriladigan quduq" uslubining moxiyati nimada? 
a) Kotlovan qaziladi, so’ng quduq konstruktsiyalari kotlovanga tushiriladi b) quduq 
konstruktsiyalari avval o’rnatiladi yki betonlanadi, so’ngra ichidan grunt qazib 
olinaveradi 
c) yer satxida quduq konstruksiyalari o’rnatiladi yki betonlanadi, so’ng quduqni 
ichidan va tashqarisidan tuproq qazib olinadi 
d) Barcha javoblar to’g’ri. 
58. "Tushiriladigan quduq" uslubida qo’llaniladigan tabiiy sharoitni xisobga oluvchi 
―K
g
‖ koeffitsientining miqdori nechaga teng? 
a) 0,15 
b) 1,05 
c) 1,15 
d) 1,25 
59. "Tushiriladigan quduq" uslubida tushirish ishlarini bajarish qanday bosqichlardan 
iborat? 
a) qurilish maydonini va yuklash moslamalarini tayyrlash b) 
Gruntni qazish va inshootni yuklash 
c) Asosiy betonlash va choklarni berkitish d) 
Yuqoridagi javoblarni barchasi to’g’ri. 
60. Ustun-qoziq poydevorlar qay xollatlarda qo’llaniladi? a) Qumoq 
tuproqni asosda 
b) Grunti bo’sh bo’lgan joylarda 
c) Grunti bo’sh, botqoq va loyiqalanadigan yki mayda qumli asosda d) Suv 
ostida yki ichida poydevor barpo etish 
61. Ustun-qoziqlar materialiga ko’ra quyidagi turlarga bo’linadi? a) 
Betondan, temir-betondan 
b) Yog’ochdan, plastmassadan va metaldan 
c) qog’oz tiqmasidan 
d) Barcha javoblar to’g’ri. 
62. Ustun-qoziqlar gruntga asosan quyidagi usullarda kirgiziladi? a) Zarba 
yordamida va burab 
b) Burab va bosim ostida 
c) Zarba yordamida 
d) Zarba, burab, bosim ostida va titratib(vibratsiya yo’li). 
63. Umumbosh (rostverk) nima vazifani bajaradi? 
a) Barcha ustun-qoziq boshlarini tutib turishdan iborat b) 
Poydevor konstruksiyasini chiroyli ko’rsatadi 
c) Zaminga zo’riqishni teng taqsimlashdan iborat 
d) Ustun-qoziqlarning vertikalligini saqlash uchun. 
64. Qaysi turdagi ustun-qoziq zo’riqishni zaminning mustaxkam (qattiq) qismiga 
uzatadi? 

---

72 
a) Osma ustun-qoziq b) 
qoziq-ustun turi 
c) Betondan, temir-betondan va metoldan bo’lgani d) 
Barcha javoblar to’g’ri. 
65. "Otkaz" nima? 
a) Ustun-qoziqli turi 
b) Osma ustun-qoziq bir turi 
c) Ustun-qoziqlarni qoqilish meg’yriga yetkanligini d) 
CHundan keyin qoziq qoqishni yana davom ettirishni. 
66. "Kopyr" nima? 
a) Montaj ishlarini bajarishdagi jixoz b) Ustun-
qoziq qoqish qurilmasi 
c) qoziqni pallagi d) qolip 
qurilmasi. 

---

73