Bob. Tovar va tovar siyosati tovar yoki xizmat ehtiyojni qondirish qurolidir

Harakatlanuvchi narx - shartnoma tuzilayotgan paytda unda qayd etilgan va ma lum sharoitda о zgarishi mumkin bo lgan narx (shartnoma kelishuviga ко ra).
Sirpanuvchi narx - bu qoidaga ко ra uzoq muddatda tayyorla- nadigan mahsulotga belgilangan narx (masalan, kema). Shartnoma tuzilayotganda unda qayd etilgan narx ikkala tomonning kelishuviga ко ra о zgarishi mumkin.
Vaqt omilini hisobga olgan holda doimiy va vaqtinchalik (mav­sumiy) narxlar farqlanadi.
Doimiy narx - bu amal qilish muddati kelishilmagan narx.
Vaqtinchalik (mavsumiy) narx - bu vaqtning ma lum davrida (mavsumda) amal qiluvchi narx.
Mahsulotlami yetkazib berish va sotish shartlariga ко ra netto narx, bratto narxlar farqlanadi. Netto narx- bu tovaming sof narxi. Brutto narx (yalpi narx)- bu oldi-sotdi shartlarini hisobga olib, belgilangan narx (tovarlar bo yicha soliqlar, chegirmalar, franko turi, sug urta).
Narxning yana bir necha turlari mavjud bo lib, narxlar mahsulot ishlab chiqarilgan rayondan iste mol rayoniga tashish bilan bog liq transport xarajatlari kimning zimmasida bo lishiga qarab narxlar (Franko, FOB, FOS va hokazolar), mahsulot yetkazib beruvchi bilan iste molchi о rtasida qanday taqsim bo lishiga qarab bir-biridan farq qiladi.

1. 
   Franko-mahsulot yetkazib beravchining ombor narxlarida mahsulotni yetkazib beruvchi omboridan to iste molchi omboriga yetkazib berishgacha bo lgan barcha transport va yuk tashish-tushirish xarajatlarini iste molchi (yukni qabul qilib oluvchi) ко taradi. Mahsulot yetkazib bemvchi esa bu xarajatlardan ozod bo ladi. Franko-mahsulot yetkazib bemvchi omborining ulgurji narxlari keng qo llaniladi. Mahalliy sanoat mahsulotlari, shuningdek, ba zi qurilish materiallari va boshqalar ham ana shunday narxlarda sotiladi. Iste molchi materiallami о z transport vositalari bilan yetkazib bemvchining omboridan tashib olganida ham о sha franko narxlar qo llaniladi.
   
2. 
   Franko-mahsulot jo natiladigan stansiya (pristan) narxlari mahsulot yetkazib beruvchining materialni jo natish stansiyasigacha (pristangacha) tashib olib borish bilan bog liq qo shimcha xarajatlarini ham о z ichiga oladi. Ammo vagonlarga, kema, barjalarga ortish xarajatlari bundan mustasno. Mahsulotni ortish, mahsulot yetib borgan joyda uni tushirish, iste molchining omborigacha tashib borish xarajatlari bu xil franko narxiga kirmaydi. Bu narxlar amalda mol yetkazib beruvchini materialning to liq va sifati buzilmagan holda tashib olib borilish javobgarligidan ozod etadi.
   

3. 
   Franko-mahsulot jo natiladigan stansiya-vagon narxlari mahsulotni о z omboridan jo natish stansiyasiga (pristanga, portga) tashib borish bilan bog liq xarajatlami, vagonlami shaxobcha yo llarga chiqarish, teplovozlar manevri uchun to lovlar, mahsulotni vagonlarga (kemalarga) ortish xarajatlari, mahsulotni jo natayotganda bo ladigan transport tashkilotlari tomonidan joriy qilingan (masalan, mahsulotni taroziga solish) to lovlar mahsulot yetkazib beruvchi zimmasiga yuklanadi. Mazkur xarajatlardan tashqari mahsulot jo natish stansiyasidan iste molchi omboriga tushguncha о rtada bo ladigan barcha tashish, ortish-tushirish xarajatlarini (franko-jo natish sanksiyasi baholarida) iste molchi ко taradi.
   

Bozoming turiga bog liq holda auksionlar, birja kotirovkalari narxi farqlanadi. Auksion bahosi - bu auksionda sotilgan tovaming real bahosi. Auksion bu-tovami raqobatli savdo yo li bilan sotish usuli. Sotib oluvchi auksion ishtirokchilaridan minimal narxga erishilganlik sharti bilan eng yuqori narxni taklif qilgan odam bo ladi. Auksionlarda momiq-mo ynali tovarlar, choy, qadimgi predmetlar, qimmatbaho toshlar va b.lar kabi tovarlar sotiladi.