Bohodir eshov

4.Ellinizm davri (m.av. IV-II asarlar) siyosiy ta’limotlari.
Polibiy - o’zining karashlarini «Tarixning qirq kitobi asarida bayon kilgan». Polibiy davlat kelib chikishi. Davlatchilik asoslari xakida fikr yuritadi. Polibiyning fikricha davlat kuyidagi olti davlat formasiga ega: Podsholik, Tiraniya, Aristokratiya, Oligarxiya, Demokratiya, Oxlokratiya. Polibiy davlat odat xukuk asosida boshkariladi deydi. Epikur, Polibiy qarashlarida xam davlat, boshkaruv formasi to’g’risida fikrlar bor.
O’zining siyosiy va huquqiy qarashlari bilan ellinizm davrining namoyondalaridan biri bo’lgan Epikur (341-270 y.y) Demokritning atomistik fikrlarini davom ettiradi. Epikurning fikricha, qonunlar faqat donishmandlar uchun chiqarilgan. Undan yovuzlik emas, balki yovuzlik kilmasliklari uchun foydalaniladi.¹
Qadimgi Gretsiyada Afina Polisida mansabdor shaxslar strateglar va orxontlarga bulingan. Ular imtiyozlarga ega bulishgan . Afina oliy sud organi Gelieya bulgan. Talonchilik, ugirlik va boshka ishlar un birlar xay’ati tomonidan kurilgan. Perekl zamonidan boshlab demlar bo’yicha sayyor sudlar tashkil etilgan.
Politsiya-funktsiyasini maxsus xizmatchilar –toksotlar bajargan. Kadimgi Yunonistonda siyosiy-xuquqiy ta’limotlar faylasuflar davlat arboblari tomonidan maydonga keldi. Bu ta’limotlar o’z davrida muxim o’rin tutgan.
Stoitsizm vakillaridan biri bo’lgan Zenon davlatni tabiiy holat natijasi deydi. Huquqni tushuntirishda «ilohiy qonunlar»asosida tushuntiradi. Faqatgina Podsholar va donishmandlar ozod qishilardir. Davlatning eng yaxshi formasi- bu demokratiya, podsho hokimiyati va aristokratiyaning umumlashgan tipidir, deb tushuntiradi Zenon.²
Umuman olganda , Qadimgi Yunonistondagi siyosiy va huquqiy ta’limotlar o’z davrining mahsuli bo’libgina qolmay, ancha davrlar mobaynida xizmat qildi.
Mavzu. Qadimgi Rim mafkurasi
REJA.
1.Qadimgi Rimdagi asosiy siyosiy oqimlar.
2.Tsitseronning davlat, qonunlar va siyosat to’g’risidagi g’oyalari.