Бола – одоби билан азиз (Фарзанд тарбиялашда ота-оналарга маслаҳатлар) Нашрга тайёрловчи: Зиёвуддин Раҳим
Download 1.61 Mb. Pdf ko'rish
|
бола одоби билан гузал
|
O‘quvchining maktabdagi odobi
y farzand, maktab sening ikkinchi uying. Sen u joyda ta’lim- tarbiya olasan, o‘quvchi do‘stlaring va o‘qituvchilaring bilan bir oiladek yashaysan. Sen maktabda yaxshi o‘qishing va doim xursand holda yurishing uchun quyidagi nasihatlarga amal qilishing kerak: 1. Uyqudan erta tur. Shunda nonushta qilish, toza kiyimlaringni kiyish, kitob va o‘quv qurollaringni olishga, shuningdek, o‘z vaqtida maktabga borishga ulgurasan. 2. Do‘stlaring bilan samimiy ko‘rish. Birinchi bo‘lib ularga salom ber va har birini o‘z ismlari bilan chaqir, ularga laqab qo‘yma. Maktabda hamma vaqt o‘z ishing bilan mashg‘ul bo‘l. Umringni va oltindan ham qimmat vaqtingni behuda o‘tkazma. Biron ishni bahona qilib maktabdan ko‘chaga chiqib ketishni o‘ylama, keraksiz so‘zlarni gapirishdan tiyil. 3. Safda turganingda va sinfga ketayotganingda shovqin qilib gapirma. 4. O‘qituvchi sinfga kirganda unga salom ber. Keyin jim quloq solib o‘tir. 5. Savol yoki javob bermoqchi bo‘lsang, o‘ng qo‘lingni ko‘tar. Agar o‘qituvchi senga ruxsat bersa, o‘rningdan turib javob ber. 6. Ovozingni baland ko‘tarib shovqin qilma. Har bir dars oralig‘idagi qisqa tanaffusda sinfdan chiqib ketib qolma. 7. Katta tanaffusda esa o‘rtoqlaring bilan sog‘ligingga va axloqingga zarar bermaydigan o‘yinlarni o‘yna. Xatarli o‘yinlarni o‘ynama. Ovozingni baland ko‘tarib baqirma. Biron kishini so‘kma yoki u yomon ko‘radigan laqab bilan chaqirma. Maktabda o‘zingdan kattalarga hurmatda, kichiklarga esa izzatda bo‘l. Kattalarni faqat ulardan qo‘rqqaning uchun hurmat qilma. Balki yoshi sendan ulug‘ligi, ilmi va tajribasi ko‘proqligi sabab ularga hurmat bajo keltir. Kichik yoshdagi o‘quvchilarga – 246 – zo‘ravonlik qilishdan saqlan. Chunki ularga ziyon keltirish odobli va mard bolalarning ishi emas. 8. Senga yordam bergan o‘rtoqlaringga va maktab ishchilariga rahmat ayt. Chunki bu odobing go‘zalligiga dalolat qiladi va senga nisbatan mehr-muhabbatini oshiradi. 9. O‘quv qurollaringni ehtiyot qil, ularni toza tut va kitob javoningga tartib bilan qo‘y. Shunda kerak paytda ularni olishing oson bo‘ladi. Sinfdoshlaringga tegishli o‘quv qurollari va boshqa narsalarga so‘ramasdan tegma, ularning jihoz va buyumlarini titma. Zero, bu o‘g‘rilikka yo‘l ochishi mumkin. Biron narsa kerak bo‘lib qolsa, uni egasidan so‘rab ol va ishlatib bo‘lishing bilan darrov qaytarib ber. Biron narsani qaytarib berishga olib, undan keyin o‘zingnikidek foydalanib yurishdan juda ehtiyot bo‘l! 10. Maktabni va undagi jihozlarni xuddi o‘z uyingni va undagi jihozlarni ehtiyot qilganingdek ehtiyot qil. Devorlarga chizib- yozma, suv jo‘mraklarini ochiq qoldirma, deraza oynalarini sindirma va partani qalam bilan bo‘yama. 11. Senga berilgan har bir topshiriqni o‘z vaqtida bajar. Bugungi ishni ertaga qoldirma. Chunki har bir kunda qilinadigan ishlar bor. Birini keyingi kunga qoldirsang, barcha ishlaring orqaga surilib ketaveradi. 12. Maktabdan odamlar sendan rozi bo‘lgan holda qaytgin. Shunda Alloh sendan rozi bo‘ladi va senga hayotingda salomatlik va barakalar beradi. Maktabdan chiqib to‘g‘ri uyga bor. Odobsiz bolalarga o‘xshab o‘qish tugaganidan keyin turli o‘yinlar o‘ynab, ko‘cha-ko‘ylarda sandiroqlab, tentirab yurma. Maktabdan qaytgach, kitob-daftar va kerakli narsalaringni tartib bilan aniq joyga qo‘y. Ularni duch kelgan joyga tashlab ketma. Shunda maktabga ketayotganda yoki dars tayyorlamoqchi bo‘lganingda, “daftarim qani, kitobimni kim oldi”, deb ota-onang yoki aka-ukalaringdan so‘rab bezor qilmaysan. Maktabdan kelgach, ovqatlanib, biroz xordiq chiqargach, uyga berilgan vazifalarni bajar, mashqlarni bajar va o‘z ustingda tinmay mehnat – 247 – qil. Faqat maktab darslari bilangina cheklanib qolma. Qo‘shimcha adabiyotlar va badiiy asarlar mutolaasiga ham vaqt ajrat. Zero, bular sening dunyoqarashing kengayishi va biliming ko‘payishiga sabab bo‘ladi. Ey farzand, shuni unutmaki, odob bolaning eng chiroyli libosidir. Qara, agar maktabdagi biron o‘rtog‘ing chiroyli kiyimlar kiyib olgan bo‘lsayu, ammo o‘zi dangasa, ishyoqmas, hamma bilan urushib yuradigan, so‘kinadigan odobsiz bo‘lsa, uning kiygan kiyimiga kim e’tibor beradi? Libosi uchun kim uni yaxshi bola deya oladi? Aksincha, biron bola o‘rtacha kiyim kiygan bo‘lsayu, ammo o‘zi a’lochi, odobli va hammaga hurmat bilan muomalada bo‘lsa, uning kiyimi juda chiroyli bo‘lmasa ham, barcha uni yaxshi va odobli o‘quvchi deya tilga oladi. Demak, eng birinchi o‘rinda maktabda ham, umuman har qanday joyda odobli bo‘lishga harakat qilish kerak. Download 1.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|