Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
5.6. Marmar kasalligi. 
Marmar kasalligi kam uchraydigan suyak skeleti sistemasining 
xastaligi bo`lib, tibbiyotda osteopetroza, Alberts-Shenberg (1916) kasalligi 
nomi bilan xam ma’lum. Ikki jins vakillarida xam bir xilda uchraydi. 
Xastalikning ikki xil turi ajratilgan: 1) Erta bolalik yoshida barcha 
klinik belgilari yuzaga chiqib faol kechadigan; 2) Klinik belgilarsiz 
kechadigan, faqat suyaklar rentgen tasviridagina aniqlanadigan shakli. 
Mazkur kasallik suyaklar sistemasining g`ovak qismini sklerozi-
chandiqlanishi bilan kechadi. Kasallik boshlanish davrida naysimon 

---

127 
suyaklarning metafiz qismini, yalpoq suyaklarning periferik qismini 
shikastlaydi. 
Kalla suyagi tekshirilganda unda suyak zichlanishining tekismasligi 
aniqlanadi. Asosiy va peshona suyagi bo`shliqlari chandiqlangani 
kuzatiladi. 
Jag` suyaklarining zararlanishi tishlar taraqqiyoti va yorib 
chiqishining buzilishiga sabab bo`ladi. Kasallik tishlar rivojlanishini 
susaytiradi, 
chiqish 
muddatlarini 
kechiktiradi 
va 
tish 
qattiq 
to`qimalarining o`zgarishiga olib keladi. Tishlar ildizlari rivojlanishini 
tugata olmaydi, tish bo`shliqlari va ildiz kanallari bitib ketganligi 
kuzatiladi. Tish qattiq to`qimalarining kariyes jarayoniga moyilligi 
oshadi, odontogen yallig`lanish jarayoni (pulpit, periodontit) kuchayadi. 
Odontogen yallig`lanish jarayonlari tez-tez jag` suyagi yallig`lanishiga 
(osteomiyelit) o`tib turishi kuzatiladi. 
 
5.7. Gipofosfateziya. 
Rathburn 1948 yilda bu xastalikni birinchi marta kuzatib, mustaqil 
kasallik ekanligini e’tirof etgan. 1952 yilda Sobel xam mazkur kasallikni 
kuzatib yuqoridagi fikrni, uning o`ziga xos aloxida xastalik ekanligini 
tasdiqlagan. Kasallik nasldan naslga beriluvchi irsiy xususiyatga ega, 
bunda tug`ma modda almashinuvining buzilishi kuzatiladi. 
Kasallik asosida asosli (ishkoriy) fosfataza fermenti sintezining 
anomaliyasi-nuqsoni yotadi. Qondagi ishqoriy fosfataza fermentining 
faolligini pasayishi yoki qon plazmasida uning miqdorining kamayib 
ketishi, bunda kaltsiy, fosfor elementlari miqdorining risoladagidek 
bo`lishi shu kasallik uchun xususiy xol xisoblanadi. 
Kasallik odatda bola tug`ilgan zaxoti yoki birinchi 6 oy mobaynida 
aniqlanadi. Kamdan-kam xollarda katta yoshdagi bolalarda aniqlash 
mumkin. 
Bu kasallik uchun qo`l, oyoq suyaklari deformatsiyasi, patologik 
suyak sinishlari, kalla tepa suyagi oxaklanishining buzilishi, dispnoe, 
badan terisining ko`karishi (tsianoz), ko`ngil aynishi, qusish, ich qotishi, 
mushaklar titrashi, tirnoqlar va sochlar mo`rtligi, sinishi xarakterli 
belgilar 
hisoblanadi. 
Mazkur 
kasallik 
tish 
qattiq 
to`qimalari 

---

128 
gipoplaziyasiga, tish ildizlarining to`liq rivojlanmay qolishiga, ildizlarni 
muddatidan oldin so`rilishiga va kurak tishlarni, keyin boshqa tishlarni 
tezda tushib ketishiga sabab bo`ladi. 
Rentgen tasvirda alveolyar suyak o`sig`ining shakllanmaganligi, 
suyaklar osteoporozi, sut tishlar ildizining so`rilishi aniq va ravshan 
aniqlanadi. Bemor bolaning ota-onasining qoni tekshirilganda qon 
plazmasida fosfataza fermentining miqdori risoladagidan ancha pastligi 
kuzatiladi. Bunda ularda suyak patologiyasi bo`lmasligi xam mumkin.