Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

b ) a -b + c , (a+b )*s v a h .k . k o ‘r in is h d a g i m a s a la la r
(K o ‘pay- 
tirish va boMishga o id sod d a m asalalam i o ‘z ichiga o lg an m asalalar). 
B unday m asalar b ilan II s in f o ‘quv ch ilari k o ‘paytirish jad v a lin i 
tu zish va o ‘rganishga tay y o rlan ish d av rid a b irin ch i m arta tan ish a- 
dilar.
288

---

B irinchi b u nday m asalalam i rasm lar b ilan illyustrasiyalash 
fo ydalidir. M asalan, ushbu m asalani qaraym iz: “ Bali y o zd a kapa- 
laklardan k olleksiya y ig ‘di: uchta qu tid a 6 tadan, bitta q u tid a 4 ta 
kap alak b o ‘ldi. B alining qan ch a k apalagi b o ‘lgan?” D arslikda bu 
m asalag a d o ir predm et rasm b erilgan, am m o bu n i, qutini t o ‘g ‘ri 
to ‘itb u rch ak , kapalakni u chburchak bilan tasvirlab, sx em atik rasm g a 
ay lan tirish m um kin.
K eyingi m asala shartini q isq ach a b u n d ay yozish m um kin:
Q irq ib o lish d i - 2 x aridorga 8 m dan. Q oldi - 7 m.
B or edi - ?
Y oki bunday:
Q irq ib olishdi - 2 x aridorga 8 m dan. Q oldi - 7 m.
C h izm a yoki q isq a yozuv ja v o b n i q id irish g a y o rd am beradi: 
8 x2+ 7= 16+ 7= 23 (m ).
Javob:
to ‘pd a 23 m ch it b o ig a n .
v ) 
I k k i 
k o ‘p a y tm a n in g
yigM n d isin i 
( a y ir m a s in i); 
ik k i 
b o M in m a n in g a y ir m a s in i to p is h g a d o ir m a s a la la r .
“ Q u ru v ch ilar h ar b irid a 6 tadan x o n ad o n b o ‘lgan 8 ta uy va h ar 
b irid a 5 tadan x o n ad o n b o ‘lgan 7 ta uy qurishdi. Bu uylarda ham m asi 
boMib qan ch a k v artira boMgan?”
M asalan in g shartini qisqacha b u nday yozish m um kin:
8
ta uy 6 tadan xona. 7 ta uy 5 tadan xona?
B unday m asalalam i ifoda tuzib y ech ish m aqsadga m uvofiqdir:
6x8+ 5x7= 83 (kv.). Javob: 83 ta xonadon.