Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

b ) 
P r o p o r s io n a l boM ishga d o ir m a s a la la r . 
0 ‘qu v ch ilam in g
p ro p o rsio n al boM ishga d o ir m a salalam in g y ech ilish usullari haqidagi 
bilim larin i ch u q u rlash tirish m aq sad id a b u ndan k ey in ikki xil 
m asalan in g yech ilish in i taqqoslash kerak. Shu m aq sad d a m ustaqil 
y ech ish uchun q o ‘yidagi m asalalam i berish m um kin:
1) Ikki m aktabga b ir xil bahoda y o zu v ch ilar portretlari olindi. 
B ir m ak tab g a 6 ta portret, ikkinchi m aktabga 8 ta p o rtret olindi. 
H am m a p o rtret u chun 70 s o ‘m toMandi. H ar qaysi m aktab qan ch a pul 
to Mash i kerak?
2) Ikki m aktabga b ir xil b a h o d a 14 ta y o zu v ch ilar portreti olindi: 
B ir m aktab 30 s o ‘m , ikkinchi m aktab 4 0 s o ‘m toMadi. H ar qaysi 
m ak tab g a n ech ta p o rtret olingan?
s) Ik k i a y ir m a g a k o ‘ ra n o m a ’ lu m n i to p is h g a d o ir m a s a la la r . 
Bu m asalalam i m uvaffaqiyatli y ech ish k o ‘p jih a td a n o ‘q u v ch ilam in g
m asaladagi m avjud m uhim x u su siy atlam i ch u q u r tushunishlariga 
bogMiq. Bu x u su siy atlar shundan iboratki, m asalad a maMum boMgan 
b ir m iq d o m in g qiym atlari ay in n asi ikkinchi m iq d o m in g qiym atlari 
ay irm asig a to ‘g ‘ri kelishi kerak, keyingi ayirm a m asalada oshkor 
h o ld a b erilm ay d i, bu ayirm ani topish b u ndan keyingi yechim ni 
izlashni anch a yengillashtiradi.
N om aM um ikki ayirm a b o ‘y ich a topishga d o ir m asalalam i 
y ech ish g a k irishishdan oldin tayyorlash m ashqlarini, m asalan, 
b u nday m asalalam i berish m um kin: b ir to ‘pdagi gazm ol ikkinchi 
to ‘p d ag id an 4 m ortiq boMib, undan 24 s o ‘m ortiq turadi. 1 m etr 
g azm ol q an ch a turadi?
B unday savol q o ‘yiladi: nega b irinchi to ‘p gazm ol ikkinchi to ‘p 
g azm o ld an q im m at? Jam i pulidagi 24 s o ‘m farq uzunliklardagi 4 m 
farq q a to ‘g ‘ri keladi, dem ak, 4 m gazm ol 24 so ‘m turadi, d eb xulosa 
q ilin ad i. B undan m asalan in g y echilishi ham k elib chiqadi: 24:4= 6 
(s o ‘m ).
Javob:
1 m g azm ol 6 so ‘m turadi.