Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

I u su l.
1) N aim a 5 m in u td a q an ch a y o ‘l y u rad i? 50 m /m in • 5 m in = 
2 5 0 m.
2) N o zim a 5 m inutda q an ch a y o l y u rad i? 60 m /m in • 5 m in = 
300 m.
3) 5 m in u td an s o ‘ng ular orasidagi m aso fa n ech a m etr b oladi? 
250 m + 300 m = 550 m. Javob: 550 m etr.
II u su l.
1) 1 m in u td a N aim a v a N o zim a b ir-b irid an nech a m e tr uzo- 
q lash ad i? 50 m + 60 m = l 10 m.
2) 5 m in u td a o p a-sin g illar b ir-b irid an nech a m e tr u zo q lash ad i? 
1 10 m • 5 = 550 m. Javob: 550 m.
Q aram a-q arsh i y o ‘n alish d ag i h arak atd a jism la m in g b ir-b irid an
u z o q lash ish tezligi u la r tezlik larin in g y ig ‘in d isig a teng.
B ir x il y o ‘ n a lis h d a g i h a r a k a tg a d o ir m a s a la la r
Masala.
A n v ar v a R av sh an A q ish lo q d an b ir vaq td a b ir xil 
y o 'n alish d a velo sip ed lard a y o ‘lga chiqishdi. A n v a m in g tezlig i 12 
km /so at, R avsh an n ik i esa 15 km /soat. U la m in g b ir-b irid an u z o q lash ­
ish tezligini toping.
Yechish.
1 so atd a R av sh an A nvardan 15 km - 12 k m = 3 km
o ld in d a boladi. D em ak, u la m in g b ir-b irid an u zo q lan ish tezlig i 3 
k m /so a t ekan.
Jauob:
3 km /soat.
0 ‘ r ta c h a t e z lik n i h is o b la s h g a d o ir m a s a la la r
Masala.
A vtom obil T o sh k en td an S am arqandga 5 so a td a yetib 
keldi. T o sh k en td an S am arq an d g ach a 330 km . 
A v to m o b iln in g
tezligini toping.
Yechish.
A v tom obil 1 so atd a nech a k ilo m etr y o ‘l yuradi?
330:5 = 66 (km ).
301

---

Javob:
A v to m o b iln in g tezlig i 66 k m /soat. Bu o ‘rtacha tezlik d ir.
M a sh in a T o sh k en td an S am arq an d g ach a boN gan m aso fan in g
h am m asin i b ir xil o ‘zg arm as 66 k m /so at tezlik b ilan bosa o lm ay d i: u 
g o h o sek in , g o h o tez yu rad i, sv eto fo rlar o ld id a to ‘xtashi m um kin.
Jism n in g o ‘rtach a tezligini to p ish uchun jis m bosib o ‘tg a n y o ‘lni 
shu y o ‘lni o ‘tish u chun ketgan vaq tg a boMish kerak.