Buxoro davlat pedagogika instituti ro‘yхаtga olindi: №2023- yil “ ” “tаsdiqlаymаn”

 
bu yerda λ- tuprokning issislik utkazuvchanlik koeffitsienti deb ataluvchi 
proporsionallik koeffitsienti. λ ning Ulchov birligi Vt/m °C. 
Issiklik utkazuvchanlik koeffitsientining knymatlari tuprokning mineral tarkibi, 
namlanganlik darajasi, shuningdek uning govakligiga boglik. 

---

41 
Tuprokning asosiy tarkibiy kismlarining issiklik Utkazuvchanligi kuyidagicha: torf 
uchun - 0,88, mel uchun - 0,92, oxak uchun - 1,77, minerallar uchun - 2,43, kumlok 
uchun - 1,10-2,80. 
Tuprokning kattik tarkibiy kismlarining issiklik utkazuvchanliklari xavoning molekular 
issiklik Utkazuvchanligidan taxminan 100 marta katta. Shuning uchun tuprok govakligi, 
ya’ni tuprokdagi xavo egallagan xajmning guprokning umumiy xajmiga nisbatining 
ortishi bilan uning issiklik Utkazuvchanligi keskin kamayadi. Shu sababli govak 
tuprokning issikdik utkazuvchanligi zich tuprokka, kumlok tuprokning issiklik 
utkazuvchanligi boshka turdagi tuprokdarga nisbatan kamrok bo‘ladi. Tuprok 
namlanganida undagi xavoning bir kismini issiklik Utkazuvchanligi xavoga nisbatan 
taxminan 20 marta katta bulgan suv egallaydi. 
Furening 
birinchi 
sonuni. 
Tuprokning 
turidan 
katiy-nazar 
harorat 
tebranishlarining davri chukurlik buylab uzgarmaydi. Bu nafakat tuprok; sirtida, balki 
chukurlikda xdm 24 soat davrga ega bulgan sutkalik va 12 oy davrga ega bulgan yillik 
yurishning mav- judligini bildiradi. 
Furening ikkinchi sonuni. Chukurlikning arifmetik progressiya buyicha ortishida 
amplitudaning geometrik progressiyasi buyicha kamayadi. Agar sirtda sutkalik 
amplituda 30°C, 20 sm chukurlikda 5°C ga teng bulsa, 40 sm chukurlikda u 1°C dan 
kamrok bo‘ladi. 
Ma’lum chukurlikda sutkalik amplituda shu kadar kamayadiki, u amalda nolga 
aylanadi. Bu chukurlik doimiy sutkalik xdrorat satxd deb atalib, 70-100 sm chukurlikda 
yotadi. 
Xdrorat tebranishlarining yillik amplitudasi xdm chukurlik buylab shu konun 
asosida kamayadi. Birok yillik tebranishlarning tarkalishiga kuprok vaqt talab kilingani 
uchun ular kattarok chukurlikka tarkaladi. Yillik tebranishlarning amplitudalari kutbiy 
kengliklarda tax,minan 30 m, urta kengliklarda 15-20 m, tropiklarda 10 m chukurlikda 
amalda nolgacha kamayadi. Bu chukurliklarda doimiy yillik harorat katlami boshlanadi.