Buxoro davlat pedagogika instituti ro‘yхаtga olindi: №2023- yil “ ” “tаsdiqlаymаn”

Muvozanat holati 
°C 
Vodorodning uchtalik nuqtasi 
Vodorodning qaynash nuqtasi 
Neonning qaynash nuqtasi
Kislorodning uchtalik nuqtasi 
Kislorodning qaynash nuqtasi 
Suvning uchtalik nuqtasi
Suvning qaynash nuqtasi
Sinkning qotish nuqtasi
Kumushning qotish nuqtasi
Oltinning qotish nuqtasi
-259,34 
- 252,87 
- 246,048 
-218.789 
- 182,962 
0,01 
100 
419,53 
961,93 
1064,43 
Turli moddalarning uchtalik nuqtalari ularning turli, qattiq, suyuq va gaz 
holatlariga mos keladi. 
Masalalar 
1-masala. Suvning bir grammida qancha atom bor

Javobi: 10
23
2-masala. Normal sharoitdagi ikki kub santimetr havoda qancha molekula bor

Javobi: 5,4 
.
10
19
3-masala. Havosi so‘rib olingan va ikki uchi kovsharlab qo‘yilgan gorizontal 
kapillyarning o‘rtasida 20 sm uzunlikdagi simob ustuni bor. Agar kapillyarni vertikal 
qilib qo‘yilsa, simob ustuni 10 sm siljiydi. Kapillyarning uzunligi 1 m bo‘lsa, undagi 
havo qancha bosimgacha so‘rib olingan

Javobi: 375 mm. sim. ust. 
4-masala. Havo massasining 23,6% qismi kisloroddan va qolgan qismi azotdan 
tashkil topgan deb hisoblab, uning 750 mm. sim. ust. bosimda va 13
o
S haroratdagi 
zichligi topilsin. Javobi: 1,2 kg/ m
3
. 

---

58 
5-masala. Idishda 10
-13
mol kislorod va 10
-6
g azot bor. Aralashmaning harorati 
100
o
C ga teng. Bunda idishdagi bosim 1,33 Pa ga teng bo‘lsa, idishning hajmi nimaga 
teng

Javobi: 3,2 10
-3
 m
3
. 
6-masala. Ikki tomoni berk silindrning hajmi qo‘zg‘aluvchan porshen bilan ikkiga 
ajratilgan bo‘lib, porshenning bir tomonida 1 m massali gaz, ikkinchi tomonida esa 2 m
massali xuddi shunday gaz joylashtirilgan. Muvozanat qaror topgandan so‘ng 2 m 
massali gaz silindr hajmining qancha qismini egallaydi

Javobi: 2 3 qismini. 
7-masala. Devorlari issiqlik o‘tkazmaydigan materialdan yasalgan V
1
 va V
2
 hajmli 
ikki ballonga P
1
va P
2
bosimli T
1
va T
2
haroratli ikki xil gaz qamalgan, ballonlar 
jumrakli nay vositasida bir-biriga tutashtirilgan. Jumrakni ochgach, yuzaga keluvchi 
barqarorlashgan harorat aniqlansin. 
Javobi:









2
2
2
1
1
1
2
2
1
1
T
V
P
T
V
P
V
P
V
P
Т
8-masala. Faraz etaylik, balandligi 100 m bo‘lgan vertikal nay ichida 500K 
haroratli havo bo‘lsin. Tashqaridan nay 150 K haroratli havo bilan o‘ralgan bo‘lsin. 
Nayning usti ochiq, past tomoni yuzi 300 sm
2
bo‘lgan qopqoq bilan berkitilgan. Agar 
nayning yuqori uchidagi havo bosimini 740 mm.sim.ust.ga teng bo‘lsa, qopqoqqa 
qancha kuch ta`sir qiladi? Javobi: 20N 
9-masala. 160 g kislorod bilan 120 g azot aralashmasining xossasiga o‘xshash 
xossali gazning molyar massasi aniqlansin. 
Javobi: 30,2 g/mоl. 
10-masala. 
Ikki 
elektrodli 
lampada 
(diodda) 
katoddan 
chiqayotgan 
termoelektronlar anodning tormozlovchi maydoniga tushgach, anodga faqat yetarlicha 
katta tezlikka ega elektronlar yetib keladi. Katodning harorati 1190 K ga teng va 
elektronlar tezligi Maksvell qonuniga muvofiq taqsimlangan, deb hisoblab, 1) 0,2 V; 2) 
0,4 V to‘xtatuvchi potensiallarni yengib o‘tuvchi elektronlar ulushini toping. Javobi: 

 
13,5%;
 

1,8%. 
11-masala. Havodagi muallaq chang zarrasining o‘rtacha kvadratik tezligi havo 
molekulalarining o‘rtacha kvadratik tezligidan necha marta kam. Changning massasi 
10
-8
g. Javobi: 1,44 
.
10
7
marta. 

---

59 
12-masala. Qanday haroratda azotning 299 m/s bilan 30 m/s intervaldagi 
tezliklarga ega bo‘lgan molekulalari soni 599 m/s bilan 601 m/s intervaldagi tezliklarga 
ega bo‘lgan molekulalar soniga teng bo‘ladi Javobi: T=328 K. 
13-masala. Qandaydir miqdor gazning o‘rtacha kvadratik tezlikdan kichik, ammo 
o‘rtacha arifmetik tezlikdan katta tezlikka ega bo‘lgan molekulalari soni har qanday 
haroratda birday bo‘lishini ko‘rsating.