Buxoro davlat universiteti texnologik va professional

 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Vedenyapina V.A. O’qituvchining kasbiy madaniyati
: 
darslik
. 
universitet 
talabalari uchun qo
’
llanma
. -
M
., 
2003
.
- 163 b
. 
2. 
Muslimov N.A. va b. Kasb ta’limi mazmunini modernizatsiyalash asosida 
o‘qituvchilar kasbiy kompetentligini shakllantirish texnologiyasi. Monografiya. 
-T.: “Fan va texnologiyalar” 2013. 26-28 b. 
3. 
Muslimov N.A., Abdullaeva Q.M., Qo‘ysinov O.A., Gaipova N.S. Bo‘lajak 
o‘qituvchilarning pedagogik kompetentligini shakllantirish nazariyasi va 
texnologiyasi. Nizomiy nomidagi TDPU Rizografi, -T.: 2014. 7 b.t. 
“MAHSULOT TAYYORLASH TEXNOLOGIYASI” FANINI O’QITISHDA 
INNOVATSION PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARDAN 
FOYDALANISH 
Sh.H. Quliyeva 
BuxDU “Texnologik ta’lim” kafedrasi dotsenti, p.f.n. 
R. Mamatova
BuxDU 1-bosqich magistranti 
 
Ta’lim tizimini yanada rivojlantirishda, ta’lim oluvchilarga sifatli ta’lim 
xizmatlari va imkoniyatlarni oshirish, malakali kadrlar tayyorlashda “Ta’lim 
to’g’risida”gi qonun belgilangan. Ta’lim va fan sohasini yanada rivojlantirish, 
ta’lim tizimini, takomillashtirish, ta’lim sifatini tubdan oshirishda fan, ta’lim va 
ishlab chiqarish integratsiyasi bilan birgalikda electron ta’lim muhitini yaratish 
muhim ahamiyatga ega.
Mahsulot tayyorlash texnologiyasi fanining davlat ta’lim standartlari 
talablarini bajarishda fanning metodik va didaktik ta’minoti bugungi kunning 

---

87 
zamonaviy talablariga to’la javob bermasligi, fanning maqsad va vazifalarini 
bajarishda elektron metodik majmualardan foydalanishni rivojlantirishga asos 
bo’lmoqda.
Ta’lim to’g’risidagi qonunning 36-moddasida “Ta’lim sohasidagi 
eksperimental va innovatsion faoliyat ta’limni modernizatsiya qilish maqsadida 
amalga oshiriladi hamda yangi ta’lim texnologiyalari va resurslarini ishlab 
chiqishga ularni sinovdan o’tkazishga hamda ta’lim jarayoniga joriy etishga 
qaratilgan. Eksperimental va innovatsion faoliyatni amalga oshirish tartibi va 
shartlari O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Ta’lim sohasidagi vakolatli davlat boshqaruvi organlari va mahalliy davlat 
hokimiyati organlari innovatsion o’quv dasturlari va loyihalarini amalga oshirish 
hamda ularning natijalarini amaliyotga joriy etish uchun o’z vakolatlari doirasida 
shart-sharoitlar yaratadi. 
Iqtisodiy rivojlanish va innovatsion faoliyat ehtiyojlaridan kelib chiqqan 
holda davlat tomonidan oily ta’lim tashkilotlari olimlarining ilmiy tadqiqot 
natijalarini ishlab chiqarish jarayoniga joriy etish uchun tegishli shart-sharoitlar 
oily ta’lim jarayonining yanada takomillashtirilgan shakllariga bosqichma-bosqich 
o’tish uchun imkoniyatlar yaratiladi. 
Mahsulot tayyorlash texnologiyasi fanining maqsadi talabalarga o’z 
kasbining mohir ustasi qilib tarbiyalash, ularga buyum va mahsulotlar tayyorlash 
texnologiyasi, buyum va mahsulotlar tayyorlashda xomashyo va buyumlarga 
ishlov berish texnologiyasi yog’och va metallarning xususiyatlari to’g’risida 
bilimlarni berishdan iborat. 
Hozirgi kunda ta’lim jarayonida interfaol usullar, innovatsion 
texnologiyalar, pedagogik va axborot texnologilarini o’quv jarayonida qo’llashga 
bo’lgan qiziqish, e’tibor kundan-kunga kuchayib bormoqda. Buning sabablaridan 
biri, an’anviy ta’limda o’quvchi va o’quvchilar faqat tayyor bilimlarni egallashga 
qaratilgan bo’lsa zamonaviy texnologiyalar ularni egallayotgan bilimlarini o’zlari 
qidirib topishlariga mustaqil o’rganib tahlil qilishlariga, hatto xulosalarini o’zlari 
chiqarishlariga o’rgatadi. 
Innovatsion texnologiyalar pedagogik jarayon hamda o’qituvchi va o’quvchi 
faoliyatiga yangilik, o’zgarishlar kiritish bo’lib, uni amalga oshirishda asosiy 
interfaol usullarda to’liq foydalaniladi. Ishlab chiqarishda texnologiya so’zidan 
kelib chiqadigan quyidagi tushunchalar ishlatiladi: texnologik jarayon - ishlab 
chiqariladigan mahsulotga ishlov berishning yagona jarayonini hosil qiluvchi 
texnologik operatsiyalarning yig’indisi; texnologik operatsiya – ishchi tomonidan 
o’zing ish joyida bajariladigan, yakuniga yetkazilgan harakat ko’rinishidagi 
jarayonning bir qismi; texnologik xarita - ma’lum bir mahsulotni ishlab chiqarish 

---

88 
texnologik operatsiyalarni ketma- ketligini bayon qiluvchi texnik hujjat; texnologik 
rejim – texnologik operatsiyalarni amalga oshirishni belgilovchi tartib bo’lib, 
ma’lum bir mahsulotni ishlab chiqarishda bajariladigan operatsiyalarning vaqti, 
shartlarini belgilaydi. 
Ana shu ta’rif va tushunchalarni o’quv jarayoniga ko’chirsak quyidagi 
xulosaga kelish mumkin: pedagogik texnologiya – bu o’qituvchining talabalarga 
o’qitish vositalari yordamida muayyan sharoitlarda ta’sir ko’rsatishi va bu faoliyat 
mahsuli sifatida ularda oldindan belgilangan shaxs sifatlarini intensiv shakllantirish 
jarayonidir. Pedagogik texnologiya - o’quv jarayonini texnologiyalashtirishni 
butunligicha aniqlovchi tizimli kategoriya. 
Interfaol ta’lim sharoitida CASE STUDY yoki CASE–METHOD deb 
nomlangan texnologiya ishlab chiqilgan. Texnologiyaning nomi lotin tilidan keladi 
“kasus” – noan’anaviy ishni chalkashtirib yuborish; shuningdek ingliz tilida quti 
portfel, portfel. Atamalarning kelib chiqishi texnologiyaning mohiyatini aks 
ettiradi. Talabalar o’qituvchidan hujjatlar to’plamini olishadi, ular yordamida 
muammoni va uni hal qilish usullarini aniqlaydilar yoki muammo aniqlanganda 
qiyin vaziyatni yengib o’tish variantlarini ishlab chiqadilar. 
CASE 
texnologiyalarining 
ustunligi 
ularning 
moslashuvchanligi 
, 
o’zgaruvchanligi bo’lib, bu o’qituvchi va talabalar o’rtasida ijodkorlikni 
rivojlantirishga 
yordam 
beradi. 
Albatta 
o’qitish 
jarayonida 
amaliy 
texnologiyalardan foydalanish barcha muammolarni hal etmaydi va o’z – o’zidan 
yakunlanmasligi kerak. Har bir darsning maqsadi va vazifalarini, materialning 
xususiyatini, o’quvchilarning imkoniytlarini hisobga olish kerak. Eng yuqori 
samaraga an’anaviy va interfaol ta’lim texnologiyalarining o’zaro uyg’unligi va 
bir-birini to’ldirishi bilan oqilona uyg’unlashuviga erishish mumkin. 
Xulosa qilib aytganda, ta’lim jarayoni samaradorligini oshirish , ta’lim 
oluvchilarning mustahkam amaliy bilim, faoliyat, ko’nikma va malakalarini 
shakllantirish, ularni kasbiy mahoratga aylanishini ta’minlash maqsadida amaliy 
mashg’ulotlarda innovatsion ta’lim texnologiyadan foydalanish mehnat bozori 
talablariga mos, mustaqil izlanuvchan va ijodkor mutaxassislarni tayyorlashga 
zamin yaratadi. Ta’limning innovatsion texnologiyalaridan foydalanish kasbiy 
ta’lim ustasi va o’qituvchining kasbiy faoliyatini baholash mezonlaridan biridir.