Diktant tu’rleri ha’m metodikasi

AYTIW DIKTANTI


Akula
U’lken ten’iz ha’m okeanlarda akulalar boladı. Olar ju’da’ jırtqısh ha’m qa’wipli. Balıq awlawshılarg’a hu’jim qıladı. Biraq onı awlaydı.
Ha’zirgi ku’nde ko’plegen ju’ziwshiler suw astına o’zleri menen birge ximiyalıq paket alıp tu’sedi. Paketten tarqalg’an ashshı iyisten akula qorqadı. Usı waqıtta onı awlaw biraz qolaylı boladı.
Shomılıw orınlarında adamlar ten’iz boylarına uzınlıg’ı 300 metrge shekemgi oralıwshı tor taslap qoyadı.


KO’RSETIW DIKTANTI
Jumıs penen bir adamnın’ u’yine barsan’ız, u’ndemey esik ashıp kirmen’. Da’slep esikti qag’ın’. Ishten «kimsiz?» dep soralsa, atın’ızdı tolıq aytın’. Esik ashqan u’y iyesine ashıq ju’z, mu’layımlılıq penen sa’lem berin’. Son’ maqsetin’izdi aytın’.
A’ziyz ul-qızlarım, sonı ba’rha yadta tutın’. Adam o’mirinde o’zgelerge ko’rsetken xızmetine, qatnasına qarap izzet tabadı.


BILIMLENDIRIWSHI DIKTANT


«Avesto» kitabı
A’yyemgi «Avesto» kitabı aqıllı adamlar ta’repinen jazılg’an. Bul kitapta Watandı su’yiw, onı asıraw, qorshag’an ortalıqtı taza saqlaw, doslıq haqqında ju’da’ jaqsı na’siyatlar jazılg’an.
Tariyxımız bizge o’tmish a’wladlarımızdın’ en’ jaqsı ibratlı isleri jazılg’an ko’p kitaplar qaldırg’an. Solardan biri «Avesto» kitabı bolıp esaplanadı. «Avesto» kitabında insanlardı tatıw jasawg’a shaqıratug’ın gu’rrin’ler bar. Olardı oqın’!


YADTAN JAZIW DIKTANTI


Jumbaqlar
Qolsız, ayaqsız esik ashılar. (samal)

Ko’k jayıwg’a g’oza qoydım. (aspan, juldızlar)

AYTIW DIKTANTI


Kiyimler nelerden tigiledi?
Kiyimlerin’izge na’zer salın’. Olar qanday materiallardan tigilgen? Materiallar talshıqlardan, talshıqlar bolsa paxtadan hasıl boladı. Paxta talshıqlarınan tayarlang’an materiallar jip-gezlemeler dep ataladı. Shıt, satin, bo’z ha’m basqa materiallar paxta talshıqlarınan toqıladı.
Jipek materiallar pilleden alıng’an talshıqlardan toqıladı. Shayı, krepshedin sıyaqlılar jipek talshıqlarınan toqıladı. Ju’n materiallar bolsa qoy-qozılar, eshki, tu’ye sıyaqlı haywanlardın’ ju’ninen alıng’an jiplerden tayarlanadı. Sonday-aq, jasalma talshıqlardan da materiallar toqıladı. Paxta, jipekten tayarlang’an materiallar biraz qımbat boladı. Olar insan den sawlıg’ı ushın paydalı.