Diktant tu’rleri ha’m metodikasi

AYTIW DIKTANTI


Juldız
(ertek)

Men juldızban. Aspanda jang’an juldızlardın’ birimen. Ba’rha jerge tigilemen. Onda adamlardı ko’remen. Adamlar mag’an ju’da’-ju’da’ jaqadı. Men solar ushın parlayman.

Men oylap-oylap, adamlarg’a qaray barıwg’a qarar qıldım. Kekse juldız babam menen ma’sla’ha’tlestim. Babam ilajı joq ekenligin, sabır qılsan’, adamlardın’ o’zleri biz ta’repke atlanıp atırg’anlıg’ın ayttı. Su’ysinip kettim.
Bir ku’ni qarasam, adamlar ayda ju’ripti. Armanıraqta olar minip kelgen keme ko’rindi. Jaqınıraq barıp, adamlar menen tanıstım. Olar meni quwanıp qarsı aldı. Biz ta’repke mira’t ettim. Jaqında ushıp baramız, dedi.

TA’KIRARLAW


Biz XXI a’sir a’wladımız
XXI a’sirde jasaw, do’retiwshilik etiw, elimiz, xalqımızg’a xızmet etiw u’lken baxıt.
XXI a’sir – ilim, ma’deniyat, ko’rkem o’nerimizdin’ tezlik penen rawajlanıw a’siri. Balalar, siz XXI a’sirde ulg’ayıp, keleshekte ullı isler islewdi oylap ko’rin’. bunın’ ushın ko’p oqın’. Erkin pikirlewdi u’yrenin’.
XXI a’sir texnika a’siri dep atalmaqta. Sebebi, texnika tez pa’tler menen rawajlanbaqta. Ha’tte, 2012-jılı Ispaniya ma’mleketi alımları orbitada birinshi miymanxana ashıwdı joybarlap atır.
Belgili arxitektor Ksave Klaramun bul miymanxananı qurıw ushın 3 milliard funt kerekligin esapladı.


AYTIW DIKTANTI


Qa’reli
Qa’reli teregi 4-6 jılda hasıl bere baslaydı. Ol ıqlım ha’m topıraq sha’rayatlarına biraz talapshan’. Qa’reli suw menen ta’miynlengen o’nimdar jerlerde o’sedi.
Erte piser qa’reli may ayının’ basınan, kesh piseri bolsa may ayı aqırı, iyun ayının’ basında pisedi. Qa’reli ju’da’ paydalı miywe. Onnan ha’r qıylı ishimlikler tayarlanadı.


BILIMLENDIRIWSHI DIKTANT


Biyday
Iyun ayında biydaylar sarg’ayıp jetiledi ha’m orıladı. Biydaydı org’anda basları arqa ta’repke, paqalı bolsa qubla ta’repke qaratıp qoyıladı. Nege dep sorarsız. Quyash qubla ta’repten tu’sedi. Paqaldag’ı ızg’arlıq da’n ta’repke qarap umtıladı. Tolmag’an da’nler tolısadı. Biyday paqalına ergen sho’pler tez quwraydı. Quwrag’an baslardı qırmang’a erte tan’nan ku’n qızg’ang’a shekem alıp shıg’ıw kerek. Bolmasa da’nler to’gilip ısırap boladı.
Qırmandı qumırısqalardan saqlaw ushın onın’ a’tirapına jumsaq topıraq yamasa ku’l sebip qoyıladı. Balalar, ko’z aldın’ızg’a keltirip ko’rin’, nan bizge jetip kelgenge shekem qansha miynet islenedi? Nandı ısırap etpen’! Onın’ usag’ı da nan.