Электр хавфсизлиги

Таваккални бошқариш. Хавфсизлик даражасини ко`тариш хавфсизликнинг асосий назарий ва амалий мақсадидир. Бунинг учун маблаг`ни уч ё`налишда ҳаражат қилиш керак:
1. Ишлаб чиқариш, техник системаларни, иш обектларини такомиллаштиришга;
2. Малакали ишчиларни тайёрлашга;
3. Фавқулодда оқибатларни ё`қотишга.
Харажатларни булар орасида қандай бо`лишини режалаш учун чуқур текширишлар о`тказиш лозим, унда ҳам аниқ бир фикрга келиш қийин.
Таваккални бошқариш ё`лига о`тиш техника доирасида хавфсизликни ко`таришда янги имкониятлар очади. Таваккални бошқаришда - техник, ма`мурий, ташкилий ё`лларга, иқтисодий усул ҳам қо`шилади. Булар суг`урталаш, ко`рилган зарарни пул тариқасида то`лаш.
Таваккални ҳисоблаш учун асосланган рақамлар ё`қ деса ҳам бо`лади. Таваккални бошқариш ҳаражат билан Таваккални пасайтириш ё`ли билан олинган фойдани солиштиришга асосланган.
Хавфсизликни о`рганиш тартиби. Хавфларни о`рганиш тартиби уч хил бо`лади:
1. Босқич - хавфларни олдиндан таҳлил етиш. Бу босқич уч қадам билан бажарилади:
1-қадам хавф манбаларини аниқлаш;
2-қадам хавфларни вужудга келтирадиган қисмларни аниқлаш;
3-қадам таҳлилни чегаралаш, я`ни текширилмайдиган хавфларни чиқариб ташлаш.
2. Босқич - хавфли ҳолатларнинг кетма-кетлигини аниқлаш, ҳодиса ва хавфлар дарахтини" (шажарасини) тузиш.
3. Босқич-оқибатларни таҳлил қилиш.
Хавфсизликнинг системаси. Бу хавфсизликнинг мураккаб масалаларини хал қилиш ё`лларини тайёрлашда ва асослашда фойдаланиладиган методологик чоралар йиг`индисидир.
О`заро та`сири билан аниқ бир мақсадга ериштирадиган алоқадор қисмлар йиг`индиси - система деб аталади. Қисм - (компонент) - деганда биргина моддий обектдан ташқари алоқалар ва бог`ланишлар ҳам тушунилади. Ҳар қандай созланган машина техник системасининг мисоли тариқасида ко`риниши мумкин.
Таркибига одам ҳам кирадиган система - ергатик система деб аталади.
Ергатик системанинг мисоллари "одам-машина", "одам-машина-атроф муҳит".
Системалаш принцип ҳодисаларга о`заро бог`лиқ равишда бир даста ёки то`плам (йиг`инди) тариқасида қарайди.
Система берадиган мақсад ёки натижа система яратувчи елемент деб айтилади. Масалан, ёнг`ин - ёнувчи модда, оксидловчи кислород, ёндирувчи. Бу ерда ёнг`ин система, ёнувчи модда, оксидловчи, ёндирувчи унинг елементлари.
Агар бирорта елементни шулардан чиқариб ташласак, система бузилади. Системада бор сифат унинг елементларида бо`лмайди. Бу системанинг муҳим хусусияти бо`либ, хавфсизлик масалалари тахлили асосида жойлашган.
Ко`нгилсиз воқеаларнинг пайдо бо`лиш сабабларини аниқлаш, уларни камайтиришга қаратилган тадбирлар хавфсизлик системаси таҳлилининг асосий мақсадидир.
"Сабаблар ва хавфлар дарахти" - система тариқасида.
Ҳар қандай сабаб(лар) натижасида вужудга келган хавфлар зарар келтиради. Сабабсиз чинакам (хақиқий) хавф ҳам зарар ҳам ё`қ. Демак, хавфдан сақланиш унинг келиб чиқиш сабабларини билишга асосланган.
Содир бо`лган хавфлар билан сабаблар о`ртасида сабаб-оқибат алоқаси бор. О`з ё`лида бир сабаб иккинчи сабабий оқибат бо`либ чиқади ва ҳ.к. СҲундай қилиб, сабаблар ва хавфлар занжирсимон системани яратади. Бундай график ко`риниши (тасвир) шохли дарахтга о`хшайди. Хорижда "Сабаблар дарахти", "Инкорлар дарахти", "Хавфлар дарахти" ва бо`лак хар хил "дарахтлар" деган тушунча ва у "дарахтлар"ни тузиш учун керакли рақамлар мавжуд. Қуриладиган "дарахтларда сабаб шохлари ва хавфлар шохлари бор. Уларни о`заро ажратиб ташлаш мумкин емас. Шунинг учун хавфсизликни таҳлил етишда тузилган дарахтни "сабаблар ва хавфлар" дарахти деб аташ лозим.