Электр хавфсизлиги

Таваккални классификациялаш. Таваккални баҳолашда уни фойда" билан солиштириш, я`ни одам ҳаётини сақлаб қолиш учун пул бирлиги киргизилиши таклиф қилинади. Ко`пчилик инсонлар бунга норозилик билдиришди, чунки одам ҳаётининг баҳоси ё`қ, бунда пулвозлик қилиш ярамайди. Лекин одам ҳаётини сақлаб қолиш учун қанча маблаг` сарф қилиш керак деганда, бундай баҳо керакдир. Хорижда о`тказилган текширишларга ко`ра одам ҳаёти АҚСҲ да 650 мингдан 7 млн долларгача баҳоланар екан.
Таваккални аниқлаш қанча тахминий бо`лишига қарамай, уни аниқлашнинг қуйидаги 4 ё`ли мавжуд:
1. Мухандислик ё`ли. Бу ё`л статистикага, такрорланишларни ҳисоблашга, хавфсизликнинг таҳминий тахлилига (анализ), "хавфлар дарахти" қуришга асосланади.
2. Моделлаш ё`ли (андозалаш). Бу ё`л одамга гуруҳга, касбга та`сирқилувчи омиллар моделини қуришга асосланган ва ҳ.к. Бу ё`ллар билан ҳисоблашга ма`лумотлар топиш анча қийин.
3. Експерт (текшириш) ё`ли. Ма`лумотларни експертлардан (мутахассислардан) со`раб йиг`ишга асосланган.
4. Ижтимоий ё`л. Бу ё`л одамлардан со`раб, суриштириб аниқ хулоса чиқаришга асосланган. Бу ё`ллар таваккални ҳар хил нуқтайи назардан тасвирлайди, шунинг учун ҳамма ё`ллар бирга қо`лланилади.
"Таваккал"нинг ё`л қо`йса бо`ладиган фикр юритиш усули. Хавфсизлик техникаси, мутлоқ хавфсизликни яратиб беришга асосланган. Аммо, бундай ҳолатни яратиб бериш ҳақиқатан мумкин емас. СҲунинг учун ё`л қо`йса бо`ладиган "Таваккал"нинг фикр юритиш усули қабул қилинади. "Таваккал" о`з ичига техник, ижтимоий, иқтисодий ва сиёсий нуқтайи назарларни олади ва айрим муросаларга боришга то`г`ри келади.
Аниқки, техник системанинг хавфсизлигини ко`тариш учун иқтисодий имкониятлар бепоён емас. Агар хавфсизликка қанча ко`п харажат қилинса, ижтимоий соҳаларга шунча кам харажат қилишга то`г`ри келади.
Таваккалнинг ё`л қо`йса бо`ладиган минтақаси шундай минимал чегараки, унда ижтимоий ва техник маблаг`лар ма`лум мутаносибликка ега. Таваккални танлашда буни ҳисобга олиш керак ва жамият шу билан қаноатланишга мажбур.
Жаҳоннинг айрим мамлакатларида таваккалнинг ё`л қо`йса бо`ладиган қиймати қонуний асосда белгиланган. О`лим ҳодисаларининг максимал ё`л қо`йса бо`ладиган даражаси бир йилда 10-6 деб олинган. Одатда таваккалнинг ё`л қо`йса бо`ладиган даражаси 10-8 бо`лса, бу жуда кичик қиймат ҳисобланади.
Таваккалнинг ё`л қо`йса бо`ладиган мохияти тушунчалари бизда ҳали қабул қилинмаган ва то`ла амалга оширилмаган. Бундан ташқари, айрим мутахассислар бунга танқидий назар билан қарайдилар. Уларнинг фикрича, хавфсизликни бундай баҳолаш инсонпарварлик нуқтайи назаридан йироқ деб тушунилади. Ҳақиқатан, ҳозирги мавжуд усуллардан, таваккалнинг ё`л қо`йса бо`ладиган моҳиятли усули 2-3 даража жиддийроқдир. Бинобарин, бу тушунчани киритиш бевосита одамнинг ҳимоясига ё`налтирилгандир.