Papulyatsiya to’lqini:yirtqich va o’lja populyatsiyasi misolida. - Papulyatsiya to’lqini:yirtqich va o’lja populyatsiyasi misolida.
V. Yangi arealda tabiiy dushmanlar bo`lmasligi tufayli turlarga mansub individlar sonining o`ta ko`payishiga XIX—XX asrlarda Avstraliya, Yangi Zelandiyada quyonlarning, Shimoliy Amerikada shahar chumchuqlari, Palearktikada Kanada elodeyasi, Yevroosiyoda Markaziy Amerika ondatrasining son jihatdan ortib ketishi hodisasini misol qilib keltirish mumkin. XVI—XVIII asrlarda dengiz orqali aloqalar natijasida kalamushlar — Rattus norvegicis butun dunyoga tarqalib juda ko`payib ketganligini aytib o`tish ham o`rinlidir. Odam yashaydigan joylarda chiqindilar ko`pligi tufayli oddiy pashsha — Missa domestica ning soni ham ortib ketadi. - V. Yangi arealda tabiiy dushmanlar bo`lmasligi tufayli turlarga mansub individlar sonining o`ta ko`payishiga XIX—XX asrlarda Avstraliya, Yangi Zelandiyada quyonlarning, Shimoliy Amerikada shahar chumchuqlari, Palearktikada Kanada elodeyasi, Yevroosiyoda Markaziy Amerika ondatrasining son jihatdan ortib ketishi hodisasini misol qilib keltirish mumkin. XVI—XVIII asrlarda dengiz orqali aloqalar natijasida kalamushlar — Rattus norvegicis butun dunyoga tarqalib juda ko`payib ketganligini aytib o`tish ham o`rinlidir. Odam yashaydigan joylarda chiqindilar ko`pligi tufayli oddiy pashsha — Missa domestica ning soni ham ortib ketadi.
- G. Tabiiy, «halokatlar» bilan bog`liq holda organizmlar sonining epizodik o`zgarishi ko`pincha tabiiy geosenozlar, butun landshaftlarning buzilishi yoki qurg`oqchilik, qattiq sovuq bo`lishiga bog`liq. Yoz nihoyatda quruq kelishi tufayli katta-katta territoriyada o`zgarishlar ro`y beradi (o`tloq o`simliklari botqoq joylarda tarqaladi. Torf qatlamlari kuyib ketadi). Bunday sharoitda harakatchan individlar — yirik sut emizuvchilar, hasharotlar, qushlar hamda tuproqning chuqur qatlamlarida yashaydigan individlar o`troq yoki kam harakat qiladigan formalarga qaraganda kam talofat ko`radi. Aksincha, mollyuskalar, reptiliya, amfibiyalar va o`simliklar bunday sharoitda ko`plab nobud bo`ladi.
- Populyatsiyaga mansub organizmlar sonining o`zgarish masshtabi har xil. Million marta o`zgarish maksimalga yaqin bo`ladi. Bu hodisa Ural tog`lari ortidagi biogeosenozda tarqalgan may qo`ng`izlarida 5 yil mobaynida kuzatilgan. Agar biror populyatsiya individlari soni bo`g`indan-bo`g`inga kamayadigan bo`lsa, noma’lum vaqtdan so`ng ular juda oz miqdorda qoladi. Organizmlarning ba’zilari mazkur sharoitda foydali belgilarga ega bo`lganligi uchun boshqalari tasodifiy hodisalar natijasida saqlanib qoladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
