Августин таълимотича, худо эркин фаолиятининг маҳсули бўлган олам оқилона яратилгап. Худо уни ўз шахсий ғояси билан яратган. Христиан платонизми — Платоннинг ғоялар ха-
қилаги таълимотининг августинча талқини (варианти)дир. Авгус-|ин 1'аълимотича, худода реал дунёнинг идеал образи (тимсо-и) яширинган. Платонда ҳам, Августинда ҳам икки лунё: ху-родаги идеал дунё, олал* ва макондаги-моддий дунё мавжул. Бу ^унс ғоянинг материяда мужассамланиши билан пайдо бўлади. Августин эллинистик фалсафа вакиллари сингари инсои встининг мақсади ва мазмуни бахт, лсб ҳисобламайди. Авгус-1ИИ бахтни фақат ягона бир нарса—худода топиш мумкин, ■еИди. Инсоний бахтга эришиш — бу энг аввало худони билиш и.| жошш синовлардан ўтказиш. Скептиклардан фаркди ўлароқ шнустин оламни билиш мумкин, деб ҳисоблайди. У шундай рилим усулини қидирганки, у хатолардан ҳоли бўлсии. Билим-ппш ишончли бошланғич асоси, нуктасини топишга ҳаракат ^илган. Унинг фикрича, ишончсизликни бартараф қилишнинг ргона усули, 6у сезгилар бизга ҳақиқий билим бериши мум-|кин, дсган фикрдан воз кечишдир. Сезгилар орқали билиш ^йумкин лейиш ишончси-злик (скептицизм)ни мустаҳкамлаш-
Августин билиш мумкинлигига яна бир далил келтиради. шептиклариинг дунёга, билишга, ишончсизлиги ва шубҳаси-мнш ўзи билимнипг ҳақиқатлигига, аниқлигига далилдир, дейди
ЬЧунки ҳамма нарсага шубҳаланиш мумкин, лекин шубҳала-■Итанимизга шубҳаланиб бўлмайди. Мана шу билимга шубҳа Клиш жараёнидаги мустаҳкам ҳақиқатдир.
Инсоннинг онги, жони доим ўзгараётган, нотинч дунёдаги ■уҳим таянчдир. Қачон одам ўз руҳшш билишга интилса, у ^■в ташқи дунёга боғлиқ бўлмаган мазмушш топади. Одамлар Ь билимларини ўзларини ўраб турган дунёдан оладилар, деган Шаввур жула юзаки, аслида улар билимни ўз руҳлариниш Видан оладилар. Аш-устин билиш назариясининг моҳияти \амма К ва тушунчаларншп; яратувчиси худодир, деган априор таъ-■имотдир. Абадий ва ўзгармас ғоялар ҳақилаги инсон билими |уни шундай хулосага олиб келадики, уларнинг манбаи, аба-
Н|| мутлақ, замондан ташқари, жисмснз худога бориб тақала-ди Инсон яратаолмайли, у фақат илоҳий ғояларни қабул қила-Нхолос.
Do'stlaringiz bilan baham: |
