Texnologiyasi

Tuproq sh o‘rini yuvish.
Tuproqdagi ortiqcha tuzlarni kamaytirish 
yo'llaridan biri sho‘r yuvishdir. Tuproq sho'ri yuviisa, undagi tuzlar 
suv bilan birga ekin maydonidan chiqib ketadi yoki tuproqning chu­
qur qavatlariga yuvilib tushadi.
Sho‘r yuvishda suv berish m e’yorini to ‘g‘ri belgilash muhim aha- 
miyatga ega. Bunda suv m e’yori tuproqdagi tuzning miqdoriga, tup­
roqning turiga va sho‘ri yuvilayotgan dalada zovurlar mavjudligiga 
bog'liqdir. Tadqiqotlar shundan dalolat beradiki, suvning tuz yuvish 
ta ’sirining samaradorligi ko‘p jihatdan tuproqni tayyorlash usuli va 
yuvish texnologiyasiga bog'liq. Sho‘r yuvish haydalgan yerda o ‘tkazilsa, 
tuproqdagi tuzlaming yuvilishi ko‘payadi. Bu usul yengil qumoq, 
qumloq va qumli tuproqlarda qo'llanilmaydi. Bunday tuproqlarda yemi 
haydalmasdan sho‘r yuvish mumkin.
Bir oz sho‘rlangan yengil tuproqlar sho‘rini yuvish uchun gek­
tariga 1500-2000 m 3, biroz sho'rlangan va mexanik tarkibi jihatidan 
og‘ir tuproqlam ing gektariga 2000-2500 m 3, o ‘rtacha sho‘rlangan 
og‘ir va kuchli sho‘rlangan yengil tuproqlaming gektariga 3000-4000 
m3, kuchli sho'rlangan og‘ir tuproqlaming gektariga 4000-6000 m3 
m e’yorida suv beriladi.
Zovur qurilmagan sharoitda yerlarning sho'rini yuvish uchun 
suv m e’yori kamaytiriladi, chunki ortiqcha suv zovurlarga oqib ket- 
may, tuproq ostiga singib sizot suvlariga qo'shilishi mumkin.
Sho‘r yuvish sifati uni o'tkazish muddatiga bog'liq bo'ladi. Odatda, 
yerlarning sho'ri kuzda yuvilganda, tuzlar yaxshi erib, tuproq tezroq 
tuzdan tozalanadi. Masalan, Xorazm viloyatida tuproq kuzda yuvil­
ganda, bahorda yuvilgandagiga qaraganda yuqori ko'rsatkichga erishil- 
gan. Chunki yer sho'ri kuzda yuvilganda, bahorda tuproqni ishlash, 
uni ekishga tayyorlash ishlari barvaqt bajariladi. Bundan tashqari, 
bahorda sizot suvlar yuqoriga ko'tarila boshlab, sho‘r yuvish ishlarining 
natijasi bo'lm ay qoladi. Kam sho'rlangan yerlarda egatlar olinib, suv 
qo'yilib, sho‘r yuvish usuli qo'llanilishi maqsadga muvofiqdir.
76

---

Quyidagi jadvalda sho‘r yuvishdagi suv m e’yorlari ko‘rsatilgan.