Golozoy usulida

1.Fototrofiya (energiya manbayi quyosh energiyasi).
1.1. Fotolitoavtotrofiya usulidagi oziqlanish hujayra mod-dalarini yorug‘lik nuri, CO₂, noorganik moddalar (H₂O, H₂S, S) yordamida hosil qiladi. Ya’ni fotosintezni amalga oshiradi. Bu guruhga sianobakteriyalar, qirmizi bakteriyalar va yashil bak-teriyalar kiradi. Sianobakteriyalar o‘simliklar kabi fotoximiya usulida CO₂ ni suv molekulasidagi vodorod bilan quyidagi reak-siyasini amalga oshiradi:

CO₂+H₂O+yorug‘lik nuri (CH₂O)^ +O₂

^Bu simvol (CH₂O)^ni qaytarilish darajasi va undagi ugle-rodlar sonini ko‘rsatadi.
Qirmizi oltingugurt bakteriyalar fotosintezni amalga oshira-digan a va b xlorofillar hamda har xil karotinoid pigmentlarga ega. Bu bakteriyalar H₂S tarkibidagi H ni ishlatib, organik mod-da hosil qiladi. Sitoplazmada oltingugurt donalari to‘planadi va keyinchalik sulfat kislotasigacha oksidlanadi:

CO₂+ 2H₂S+ yorug‘lik nuri (CH₂O) + H₂+2S

3 CO₂+2S+5H₂O+ yorug‘lik nuri 3(CH₂O) +2H₂SO₄

Qirmizi oltingugurt bakteriyalar ko‘pincha obligat anaerob-lardir.

1.2. Fotoorganogeterotrof usulida oziqlanish fotosintezdan tashqari oddiy organik moddalarni ishlatadigan mikroorganizm-larga xos oziqlanishdir. Bu guruhga qirmizi oltingugurt bo‘lma-gan bakteriyalar (qirmizi nooltingugurt bakteriyalar) kiradi. Ularni a va b bakterioxlorofillari hamda har xil karotinoid pigmentlari bor, ular H₂S ni oksidlay olmaydi, oltingugurt to‘plab, tashqi muhitga chiqarmaydi.
2. Xemotroflar (energiya manbayi sifatida anorganik va organik birikmalar ishlatiladi).
2.1. Xemolitoavtotrofiya usulida oziqlanish H₂, NH₃⁺ _, NO₂^-_, Fe²⁺, H₂S, S, SO₃^2-, S₂O₃^2-, CO va boshqa anorganik birikmalar-ning oksidlanishidan energiya oladi. Bu jarayon xemosintez deb ataladi. Uglerodni xemolitoavtotroflar CO₂ dan oladi.
Xemosintez (temir hamda nitrifikatsiyalovchi bakteriyalarda) S.N. Vinogradskiy tomonidan kashf qilingan.
Xemolitoavtotrofiya ammiak va nitritlarni oksidlaydigan nitri-fikatsiyalovchi bakteriyalar, serovodorodni, elementar oltingugurt va oltingugurtning ba’zi oddiy birikmalarini oksidlaydigan oltingu-gurt bakteriyalari tomonidan, vodorodni suvgacha oksidlaydigan, ikki valentli temirni uch valentli temirgacha oksidlaydigan va hoka-zo bakteriyalar tomonidan amalga oshiriladi.

2NH₃ + 3O₂ = 2HNO₂ + 2H₂O + 658 kJ.

2HNO₂ + O₂ = 2HNO₃ + 180 kJ.
4FeCO₃ + 6H₂O + O₃ = 4Fe(OH)₃ + 4CO₂ + 167 kJ
2H₂ + O₂ → 2H₂O + 575 kJ.

Oltingugurt bakteriyalari H₂S hosil bo‘ladigan suv havzalari-da keng tarqalgan. Bular H₂S → S → H₂SO₄ gacha oksidlaydi.

2H₂S + O₂ = 2H₂O + S₂.

S₂ + 2H₂O + 3O₂ = 2H₂SO₄ + 479 kJ.