Guliston davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika- psixologiya

Pedagogik muloqot jarayonida polilog 
- guruh ichidagi munozaradir. U 
tinglovchilar yoki o‘quvchilarning faolligini yanada oshirish, ulardagi ijobiy 
qobiliyatlarini rivojlantirish maqsadida ishlatiladi.
Polilog jarayonida guruh azolarining har biri muhokama qilinayotgan 
masala bo‘yicha o‘z fikrini bildirish imkoniyatiga ega bo‘ladi, o‘qituvchi esa 
ushbu jarayonning tashkilotchisi sifatida o‘quvchilar yoki talabalar faoliyatiga 
bevosita aralashmaydi. Bu usul dars mavzusi ko‘proq nazariy xarakterli 
bo‘lib, yangi

---

Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.p. cm.
143
g‘oyalardan ularning amaliy jihatlari keltirib chiqarilishi zarurati bo‘lganda qo‘l 
keladi.
Yanada kattaroq darajada qaraydigan bo’lsak, ko’plab ma’daniyat vakillari va 
etnik guruhlar mustaqil o’zlikka yaqin bo’lgan nimagadir yoki sizning 
munosabatingizga va mas’uliyatingizga qaratilgan g’oyaga ishonishad, sizning 
avtobiografiyangizga yoki tanholigizga emas (Greenfield, 1994; Greenfield, et al.,  
2003). Ushbu ma’daniyatlarda eng obro’li inson g’ayritabiiy yoki jamoa sardori 
bo’lmaydi.Shunaqangi inson aslida alohida hisobga olinadi.Eng nufuzli inson oilasi 
va do’stlari bilan yaxshi munosabatda bo’lsa, qolaversa o’sha inson ular oldidagi 
burchlarini his qiladi.  
Qaysidir ma’noda biz insonlar hammamiz ichki shaxsiyatni qadrlaymiz va 
shuning uchun o’zimizni o’zaro bog’liq deb o’ylaymiz. Individual interdependent 
o’zlik o’rtasidagi farq shuki ma’nodorlik ya’ni ko’plab sof bo’lmagan  
ma’daniyatlar interdependentlikka (bir-birigabog’liqlikka) urg’u berishadi.
75
  
O‘qituvchilik kasbi aniqroq aytganda o‘qituvchilik sharafi – bu asosan 
yoshlarga o‘zlarining yashirin qobiliyatlarini anglashlariga yordam berishdir. 
76
  
Eng qo’pol shaklda, bu bo’linish aktiv rejalashtirish (o’qitish) va passiv 
o’zlashtirish (ta’lim); ozroq qo’pol shakli, sintez va o’xshatish (ta’lim) ikki asosiy 
masalada, masalalar o’rtasida bog’liq bo’lishi yoki kelib chiqishi, faoliyatga 
yo’naltirilganligini (talabani o’qitish, mavzuni o’qitish) nazarda tutadi.  
Bu lingvistik strukturalar yoki xatto, oddiygina so’z boyligi ham, qo’pol 
bo’linishga majbur bo’layotganlari aniq “o’qitish va ta’lim” atamasi, albatta, 
o’qituvchini ham, talabani ham jalb qiluvchi bo’linmagan amaliyotga tegishli 
bo’ladi. Bu hollarda (va) bog’lovchisi alohida elementlarni birlashtirishdan ko’ra, 
jipslashtiruvchi kuch sifatida juda kuchli o’qilishi kerak. Ammo bu, xatto, niyat 
bo’lsa ham, atamalarning alohida funktsiyalarini nazarda tutishda yetarlicha 
kuchga ega.
77
  
Pedagogik muloqot pedagogik faoliyatda muhim o`rin tutadi. Biz guruh va 
jamoaga kirar ekanmiz, doim unda turli rollarni bajarishga to`g`ri keladi. Rasmiy 
guruhda boshliq rolini o`ynasak, kasalxonada bemor, do`konda haridor, oilada rafiq 
yoki rafiqa, ota-ona oldida esa farzandlik rolini bajaramiz.
Pedagogika sohasida chuqur shaxsiy tajriba yoki ilmiy yo’nalishda 
ko’rsatilgan ijobiy natija katta o’qituvchi lavozimi uchun juda muhim 
ko’satgichlardir. Ta’lim berish va kerakli adabiyotni mutolaa qilish, o’rganish 
o’rtasidagi bog’liqlikni anglab yetish domla yoki ”professor” unvonini olishning 
negizidir. Pedagogning lavozimini oshirganda o’tkaziladigan suhbat yoki test 
tekshiruvlari kishi o’sha bog’liqlikni yaxshi tushunishini tekshirishga qaratilgan.   
75
David G. Mayers Psychology,© 2010 by Worth Publishers 223-b.
76
Kelvin Seifert and Rosemary Sutton, Educational Psychology © 2009, Second Edition. 82-b.
77
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academicpractice / [edited by] Heather Fry, 
pp: 299-230.

---

3rd ed.p. cm.
144
 Ilmiy ishlar olimlarning bilimlarini ommaga yetkazadi va boshqa izlanuvchilarga 
ham tadqiqot uchun imkoniyat yaratib beradi. Bundan tashqari, ilmiy ish orqali 
kishi taniqli bo’lishi va obro’ orttirishi mumkin. Shu sababdan, lavozimni ko’tarish 
komissiyasi kishining ilmiy ishlariga alohida e’tibor berishadi.  
Boyerning 1990-yildagi ilmiy tadqiqotlarni o’zgartirish va unga ko’proq ahamiyat 
berish taklifi ko’plab oliygoh va institutlarda qo’llab-quvvatlandi.
78
  
Pedagogik muloqotda ta’lim psixologiyasi, tarbiyaning psixologik asoslari, 
o`qituvchi va o`quvchi munosabatlari, o`qituvchi psixologiyasi, maktablarda 
ta’limtarbiya jarayonlarini boshqarish muhim o`rinni egallaydi.
Yoshlarni kasbga tayyorlash jarayonida murabbiy, ustoz va o‘qituvchilar 
ko‘pincha guruh shaklida to‘plangan auditoriya bilan ishlayddilar. Tinglovchilar 
auditoriyasi - o‘ziga xos ijtimoiy jamoa bo‘lib, ularni bilim, malaka va ko‘nikma 
olish istagi birlashtiradi. Kasb va unga oid bilimlar muloqotning asosiy predmeti 
bo‘lib, darsni tashkil etuvchi inson guruh sharoitida ishlash texnologiyalaridan 
bohabar bo‘lishi shart.
Kasbiy oirentatsiya yoki kasb ta’limi sohasida ishlayotgan mutaxassisning 
auditoriya bilan ishlaganda qo‘llaydigan asosiy quroli tushuntirish, yo‘naltirish, 
e’ttqodni shakllantirish bo‘lgani bois u eng avvalo pedagogik muloqot jarayonidagi 
ma’lumotlar almashinuvi texnologiyalarini bilishi kerak.