Hammaga omad) Moddalar almashinuvi bosqichlari

 
20. Katabolizmning ahamiyati. (6- Savolga qaralsin) 
21. Pirouzum kislotasining oksidlanib dekarboksillanishi. 22. Piruvatdegidrogenaza 
multiferment sistemasi. 

Piruvatdegidrogenaza (PDG) kompleksining tuzilishi. Pirouzum kislotasi sitoplazmadan 

mitoxondriyaga konsentratsiya gradiyenti har xilligi tufayli osongina o’tadi. Pirouzum kislota 
atsetil-KoAga aylanishini piruvatdegidrogenaza ferment kompleksini tezlashtiradi. U poliferment 
bo’lib, uchta har xil ferment va beshta kofermentdan tashkil topgan. Bu ferment kompleksi 
pirouzum kislotani dekarboksillanish yo’li bilan oksidlanish reaksiyasini tezlashtiradi. Birinchi 
ferment dekarboksillovchi piruvatdegidrogenaza (E
1
-TPF) (yoki piruvatlipoatoksidoreduktaza) 
tetramer bo’lib, ikkita TPF tutuvchi massasi - 36 000 daltonga teng b-zanjirdan va C, - birliklarini 
lipoat kislota qoldig'iga tashuvchi ikkita a-zanjirdan iborat. Ikkinchi ferment 
digidrolipoiltransatsetilaza yoki lipoatatsetiltransferaza (E2), massasi 52 000 ga teng boigan bitta 
zanjirdan iborat bu ferment lipoat kislota qoldig'i bilan bogiangan.Qaytarilgan 
digidrolipoiltransatsetilaza uchinchi ferment 
digidrolipoatdegidrogenazaning (E3) ichki 
disulfidi bilan bogianib oksidlanadi. 
Digidrolipoatdegidrogenaza fermentining 
molekulyar massasi - 100 000 ga teng. Bu 
fermentning disulfid (HSSH) gruppasi oqsil 
bilan birikkan FAD molekulasini qaytaradi, u 
esa o'z navbatida NAD ta’sirida oksidlanadi. 
PDG kompleksining tarkibiga quyidagi 
kofermentlar kiradi: TPF, lipoat kislota, 
koferment A, FAD*, NAD*. Kompleksning 
molekulyar massasi 9.10
6
ga teng.
piruvatdegidrogenaza kompleksi 72 
subbirlikdan iborat. Reaksiyalar ning 
ketma-ketligi. Pirouzum kislota glyukoza, 
glitserin va ayrim aminokislotalaming o'ziga 
xos katabolizmi jarayonida hosil bo'ladi. Hujayralarda pirouzum kislotasi oksidlanish yo'li bilan 
dekarboksillanib atsetil-KoA, C 0 2, H ,0 ga parchalanadi.
Bu reaksiyalaming ketma-ketligi quyidagicha (54-rasm). I bosqich. Pirouzum kislota TPF 
(tiaminopirofosfat) bilan birikib, uning faol shakliga aylanadi. II bosqich. Aktivlangan pirouzum 
kislota koferment lipoat kislota ishtirokida dekarboksillanadi. Bu reaksiyani piruvat-
lipoatoksidoreduktaza (yoki PDG) fermenti katalizlaydi. III bosqich. Atsetil-KoAning hosil 
bo'lishi. IV bosqich. Digidrolipoat kislotaning elektron va protonlarai ajratish bilan oksidlanishi. 
Bu reaksiyani digidrolipoatdegidrogeoaza fermenti tezlashtiradi. Shunday qilib lipoat kislota 
vodoiod tashish vazifasini bajaradi.