Hammaga omad) Moddalar almashinuvi bosqichlari

Proteinglikanlar (muko‘proteinlar) yuqori molekulali uglevod va oqsillardan tashkil topgan 
birikma bo‘lib, ular tarkibida uglevod mavjud bo‘lib, unumlarini miqdori hattoki 95% yetadi. 
Proteinglikanlar biriktiruvchi to‘qimalarning hujayralararo matriksining asosiy substansiyasini 
hosil qiladilar (biriktiruvchi to‘qimalarning quruq og‘irligining taxminan 30% 
proteinglikanlardir). Proteinglikanlarning uglevod (polisaxarid) qismi glyukozaminglikanlar (yoki 
kislota xossali muko‘polisaxaridlar) deb nomlanadi. Tuzilishiga ko‘ra proteinglikanlar chotkaga 
(butilkani tozalaydigan) oxshatish mumkin bo‘lib, ularga yopishgan mayda tolachalar 
glyukozaminglikanlarga taqqoslanadi. Proteoglikanlarni uglevod qismlarni (dermatansulfat, 
geparansulfat va boshqalar) to‘qimalarda yigilib ketishi (parchalanmasligi) irsiy kasallik 
hisoblanib, ularni muko‘polisaxaridozlar deb yuritiladi. Bu kasalliklar ma’lum fermentlar 
faolligini aniqlash bilan diagnostika qilinadi. Bunga sabab, proteinglikanlarni uglevod qismlarni 
parchalovchi bir yoki bir nechta lizosomal fermentlarning sintezi buzilishidir.
 
39.Amaliy ish: periferik qonda glukoza miqdorini glukometr asbobida o‘lchash.
40.Ovqat tarkibidagi va inson organizmidagi lipidlar tasnifi, qurilishi va ularning 
organizmdagi ahamiyati.
Lipidlar suvda erimaydigan, ammo organik erituvchilarda eruvchan, 
kimyoviy tuzilishi jihatidan xilma-xil bo‘lgan birikmalardir. Lipidlar organizmda muhim 
vazifalarni bajaradi: 
1
. Biomembranalaming asosiy tarkibiy qismini tashkil etadi. 
2.
Biologik 
membranalar o4tkazuvchanligini ta’minlaydi
. 3. 
Nerv impulslarini o4tkazishda ishtirok etadi
. 4. 
Hujayralararo kontaktni ta’minlashda ishtirok etadi
. 5. 
Organizmda energetik zaxira vazifasini 
o‘taydi. 
6
. Organizmga yog‘da eruvchi vitaminlaming tushishi va ulaming o‘zlashtirili$hini 
ta’minlaydi. Eng ko‘p uchraydigan lipid neytral yog’lar bo'lib, ular asosan glitserin va yog’ 
kislotalaridan tarkib topgan. Lipidlarning asosiy sinflari. Neytral yog’lar (yoki neytrel 
gliserollar); Mumlar; Sfingolipidlar: sfingomieliplar, serebrozidlar, gangliozidlar. Steroidlar;