I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

KINEMATIKA BO‘LIMI BO‘YICHA 
TEST SAVOLLARI
1. Hаrаkаtlаnаyotgаn pоyezd vаgоnidа o‘tirgаn оdаm nimаlаrgа nisbаtаn 
tinch hоlаtdа? 
А) vаgоngа nisbаtаn; C) vаgоngа vа yergа nisbatan;
B) yergа nisbаtаn; D) relsga nisbаtаn.
2. Tekis tezlanuvchan harakat qilayotgan “Neksiya” avtomobili 25 s 
davomida tezligini 36 km/soat dan 72 km/soatga oshirdi. “Neksiya” avto­
mobilining tezlanishini toping (m/s
2
):
A) 10; B) 0,4; C) 25; D) 36.
3. 0,4 m/s
2
tezlanish bilan tekis tezlanuvchan harakat qilayotgan jismning 
ma’lum vaqtdagi tezligi 9 m/s ga teng. Jismning shu vaqtdan 10 s oldingi 
paytdagi tezligi qancha bo‘lgan (m/s)? 
A) 0,4; B) 5; C) 4; D) 10.
4. Yеr Quyоsh аtrоfida аylаnаyоtgаnda mоddiy nuqtа bо‘lаdimi?
А) mоddiy nuqtа bо‘ladi; 
B) mоddiy nuqtа bо‘lmаydi;
C) mоddiy nuqtа bо‘lishi hаm, bо‘lmаsligi hаm mumkin;
D) Yеr Quyоsh аtrоfida аylаnmagаnda mоddiy nuqtа bо‘lаdi.
5. Velosipedchi tekis harakatlanib, 20 minutda 6 km yo‘lni bosib o`tdi. 
Velosipedchining tezligini toping (m/s):
A) 5; B) 20; C) 6; D) 30.
6. Vеlоsipеdchi 10 minut dаvоmidа 2700 m, kеyin qiya tеkislikdа 1 minutda 
900 m vа yanа 1200 m yo‘lni 4 minutdа bоsib o‘tdi. Vеlоsipеdchining o‘rtаchа 
tеzligini tоping (m/min): 
A) 1600; B) 320; C) 98; D) 490.
7. Avtomobil tekis tezlanuvchan harakat qilib, tepalikka chiqmoqda. 
Uning o‘rtacha tezligi 36 km/soat, oxirgi tezligi 2 m/s bo‘lsa, boshlang‘ich 
tezligi qanday (m/s) bo‘lgan? 
A) 18; B) 20; C) 15; D) 10.

---

68
DINAMIKA ASOSLARI
Biz kinematika bo‘limida jismning harakatini soddalashtirib o‘rganish 
uchun jismga ta’sir etuvchi kuchlarni e’tiborga olmagan edik. To‘g‘ri chiziqli 
tekis va notekis harakat haqida ham ma’lumotlarga ega bo‘ldik. Jismning 
ilgarilanma va aylanma harakatlarini turli ko‘rinishda ifodalashni ham o‘rga-
nib oldik.
Endi biz nima sababdan jismlar o‘zgaruvchan harakat qiladi, ularning tez-
lanish olishiga olib keluvchi omillar nimadan iborat, degan savollarga javob 
qidiramiz. Shunday ekan, bizni jismlar harakatidagi sodir bo‘ladigan o‘zga-
rishlarning jismlar massasi va ular orasidagi o‘zaro ta’sir etuvchi kuchlarga 
bog‘liqligi qiziqtirishi shubhasiz.