I bob. Zamburug’larning umumiy tavsifi

Achitqi zamburug'i haqiqiy mitselliysi bo'lmay, tanasi alohida-alohi- da hujayralardan iborat. Hujayrasi bir yadroli, oval shaklda boʻladi. Bu zamburug' kurtaklanish yo'li bilan ko'payadi. Kurtaklanish nati- jasida hosil bo'lgan yosh hujayralar uzilib ketmay zanjir hosil qiladi (14-rasm). Ular shakarli muhitda yashaydi. Achitqi zamburug'larining faoliyati natijasida shakar spirt va karbonat angidrid gaziga parchalanadi. Ushbu jarayon pivo, vino va novvoychilikda katta amaliy ahamiyatga ega. Spirtli achish jarayonida ajralib chiqqan energiya achitqilarning hayoti uchun zarur. Novvoychilikda xamirga achitqi qo'shib qorilganda ajralib chiqadigan karbonat angidrid gazi xamirni koʻpchishini ya'ni, yengil va g'ovak boʻlishini ta'minlaydi.

Qo'ziqorin zamburug'i tabiatda keng tarqalgan qalpoqchali zambu- rugʻlar hisoblanadi. Uning ichi bo'sh, meva tanasi 10-12 sm bo'lib, oyoqcha va qalpoqchadan iborat (15- rasm). Qo'ziqorin chirindiga boy tuproqlarda saprofit holda hayot kechiradi. Tuproq ostidagi ko'p yillik mitselliysi yoz faslida zaxira sifatida oziq moddalar to'plab, kuzdan bosh- lab meva tanachalar shakllana boshlaydi. Qo'ziqorin yoki qo'ziqorin qo'ziqorinining go'shtli, sporali mevali tanasi bo'lib, odatda erdan, tuproqda yoki oziq-ovqat manbasida hosil bo'ladi. Toadstool odatda odamlar uchun zaharli degan ma'noni anglatadi.[1]

"Qo'ziqorin" nomi uchun standart o'stiriladigan oq tugma qo'ziqorini, Agaricus bisporus; shuning uchun "qo'ziqorin" so'zi ko'pincha zamburug'larga (Basidiomycota, Agaricomycetes) nisbatan qo'llaniladi, ularning poyasi (stipe), qalpoqchasi (pileus) va qalpoqning pastki tomonida gillalar (lamellar, sing. lamellar). "Qo'ziqorin" shuningdek, poyasi bo'lgan yoki bo'lmagan boshqa turli xil zamburug'larni tavsiflaydi, shuning uchun bu atama ba'zi Ascomycotalarning go'shtli mevali tanalarini tasvirlash uchun ishlatiladi. Bu gillalar mikroskopik sporlar hosil qiladi, bu qo'ziqorinning er yoki uning yuzasi bo'ylab tarqalishiga yordam beradi.

Standart morfologiyadan chetga chiqqan shakllar odatda "bolete", "puffball", "stinkhorn" va "morel" kabi o'ziga xos nomlarga ega va gilli qo'ziqorinlarning o'zlari ko'pincha Agaricus yoki ularning o'xshashligiga qarab "agariklar" deb ataladi. Agaricales buyurtma qiling. Kengaytirilganda, "qo'ziqorin" atamasi, shuningdek, madaniyatda bo'lgan butun qo'ziqorinni, qo'ziqorin deb ataladigan mevali tanalarni hosil qiluvchi turlarning tallusini (mitseliy deb ataladi) yoki turning o'ziga ham tegishli bo'lishi mumkin.