I. O’quv materiallar 1- mavzu transport vositalari detallarining ish qobilyatini qayta tiklash texnologiyalari fanining maqsadi va vazifalari reja

6- MAVZU TRANSPORT VOSITA DETALLARNING TIKLASH
USLUBLARI. 
 
Reja: 
1.Detal materialining fizik-mexanik xossalari puxtalash yo’li bilan tiklash.
2.Termiq ishlov berish. 
3. Termiq-kimyoviy deformatsiyalash. 
4. Elektr-fizikaviy usuli bilan tiklash. 
Tayanch iboralar: termik ishlov berish, termik kimyoviy ishlov berish, 
galvanik cho’ktirish, to’zitish, ishqalab ishlov berish.
O’z xizmat burchini o’tab bo’lgan va ish sirtlaridan nuqsonlar paydo bo’lgan 
mashina detallari turli usullar bilan tiklanadi. Tiklash usulini tanlashda yeyilish 
miqdori, sirtning shikastlanish xususiyatini, detal materialining qattiqligi, detal 
o’lchamlari, qo’yim qiymatlarini hisobga olish kerak bo’ladi. Detallarning 
geometrik shakli va o’lchamlarini tiklash uchun yeyilgan material qatlami o’rniga 
yangi qatlam qoplash usulidan, plastik deformatsiyalash usulidan (mavjud hajmdagi 
metallni qayta taqsimlash hisobiga detal shaklini o’zgartirish), detalning yeyilgan 
qismini yangisi bilan almashtirish usulidan, yeyilgan sirtga mexanik ishlov berib, 
nuqsonli qatlamni ketkazib, detalga to’g’ri geometrik shakl berish usulidan 
foydalaniladi. 
Detal materialining fizik-mexanik xossalari puxtalash yo’li bilan (termiq ishlov 
berish, termiq-kimyoviy deformatsiyalash, elektro-fizikaviy va b. usuli bilan) 
tiklanadi. 
Detalning yeyilgan sirtqi qatlami o’rniga yangi qoplam hosil qilish 
payvandlash, eritib qoplash, Galvanik, polimer va gazotermiq qoplamalar hosil qilish 
hamda plastik deformatsiyalash kabi usullar bilan amalga oshiriladi. Detallarning 
sirtqi qatlamida Galvanik usul bilan qoplama qatlamlar hosil qilish texnologik 
jarayonlarining murakkabligi, ekologik hamda energiya iste’moli bilan bog’liq 
bo’lgan muammolarni keltirib chiqaradi. Mashina detallarini tiklashning asosiy 
texnologik usullari 6.1-jadvalda keltirilgan 

---

19 
Mashina detallarining tiklashning asosiy texnologik usullari: 
6.1-jadval