Ижтимоий педагогика


Download 3.57 Mb.
bet51/107
Sana03.06.2024
Hajmi3.57 Mb.
#1899126
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   107
Bog'liq
Ijtimoiy pedagogika (Nodira Egamberdiyeva)

Биринчи босцич: усмир ва унинг атрофидагилар билан яхши муносабатларни урнатиш.
Иккинчи бос^ич: усмирнинг шахсий иш жилди билан танишиб чикиш.
Учинчи босцич: усмирларнинг педагогии тарбияси огирлиги сабабларини аникдаш.
Туртинчи бос^ич: ижтимоий педагогик хариталарини тузиш.
Бешинчи боскич: усмир шахсиятига ижобий таъсир килувчи фаолият турини танлаш.
Олтинчи босцич: тарбия ва уз-узини тарбиялаш жараёнининг бирлашиши, усмир фаолиятини уз-узини мукаммаллаштиришга кдратиш.
Тарбия жараёнига комплекс ёндашув усмирлар гурухлари пайдо буладиган микро мухитларга фаол таъсир килишни талаб Килади. Криминологларнинг маълумотига кура, вояга етмаганларнинг аксарияти жиноятларини гурух булиб содир этишади. Бирок вояга етмаганлар орасида хУКУКбузарликни бартараф этиш буйича купгина тавсиялар индивидуал профилактика тавсиялари хисобланади. Амалиётда исботланганидек, алохида килиб ажратиб олинган усмирнинг ХУКУКбузарликларини бартараф этишга каратилган педагогик фаолиятхар доим хам кутилган натижаларга олиб келавермайди. Бу холат хУКУКбузар усмирнинг яшаш жойидаги гурухнинг аъзоси булганлиги ва унинг хатти-харакатлари гурухкайфияти, уларнинг хаёт тарзи, фикрлаши гурухнинг бошка аъзоларига боглик булиши билан изохданади. Демак, биз тарбияси огир болалар билан индивидуал фаолият олиб боришнинг мухимлигини эътироф этган холда. усмирларни ураб турган микромухит билан узаро алокаларини урганиш зарурлигини хам таъкидлаб утамиз.
Педагогик таъсирларнинг комплекс тизими тарбия воситалари, шакл ва мазмунини билдириб, бу фаолиятнинг максади тарбияси огир болаларни синф жамоаси, укитувчилар, синфдошлар билан муносабатларининг нормаллашуви натижасида усмир гурухларини режали кайта коррекциялаш, деб Хисобланади. Бу муносабатларнинг меъёрга келиши усмир шахсининг шаклланишига хал килувчи таъсир курсатади.
Тарбияси огир усмирлар билан иш олиб бориш оммавий суровнома ва анкета тулдириш билан амалга оширилади. Бу усуллар педагогик каровсиз Усмирлар гурухларининг каерда пайдо булганлиги хакида маълумот олиш имконини беради.
Тарбияси огир усмирлар билан иш олиб боришда педагог куйидагиларни инобатга олиши лозим: гуруххажми, уларнинг ёш ва ижтимоий таркиби, учрашув жойлари ва вакди, гурух фаолиятининг мазмуни ва йуналиши. Мулок,отнинг бу томонларини билиш тарбиячига туман ва шахарда усмир гурухлари билан ишлашнинг энг самарали шакл хамда воситаларини куллашга имкон беради. Ижтимоий педагог усмирлар гурухининг ижтимоий таркибини билиши хам мухим.
Ижтимоий таркиби турлича булган усмирлар гурухларида узаро ахборот алмашув ва мулокрт килиш кизикдрли булади. Бирок, бу гурухларда хаёт хак,ида ёлгон тасаввурларга эга маълумотлар хам таркдтилиши мумкин.
Тарбиячининг вазифаси:

  1. гурухдаги муомаланинг мазмунини билиш;

  2. тарбиявий таъсирни тугри ташкил к,илиб, маълумотни тугри томонга йуналтириш.

Гурухларнинг урганилиши ва тахлил килиниши лозим булган машгулотларини куйидаги турларга ажратиш мумкин: вакт буйича доимий ва вакдинчалик, йуналиши буйича ижобий (мехнат, спорт, санъат билан машгул булиш) васалбий (чекиш, алкогол махсулотларини истеъмол килиш, к,имор уйнаш).
Тарбияси огир усмирлар гурухлари билан ижтимоий- педагогик иш олиб боришнинг методлари ва технологиялари куйидагилардан иборат:

  • мактаб ва мактабдан ташкдри усмирлар жамоаси ёрдамида тарбиявий таъсир (секция, клуб, тугараклар);

  • интизомли, аълочи укувчиларнинг педагогии кдровсиз синфдошларига таъсири. Бу йуналиш бир-бири билан дустлашиш хохиши, узаро муомалага эхтиёж булганида жуда мувафаккиятли амалга ошиб, унинг асосида хизик,ишлар умумийлиги (севимли спорт тури, техника, мусикд ва бошкдлар билан шугулланиш) ётади. Бу йуналишни амалга оширишнинг муваффакияти, купинча, ук,итувчи ва синф рахбарининг мохир рахбарлигига боглик,;

— синф жамоасининг педагогик каровсиз усмирларга таъсири. Бу биргаликдаги фаолият саёхатга чик,иш, спартакиадалар, санъат фестиваллари, кургазмалар, жамоавий харакатлар кабилардан иборат. Синфда жамоавий ишларга жалб килинган педагогик кдровсиз болалар нафакдт узлари учун, балки жамоа учун хам мехнат килаётганларини ва уларнинг иштирокига куп нарса богликдигини англаб етишади. Бундай фаолиятларда огайничилик алокдлари вужудга келади, бошкдларга нисбатан тугри муносабат шаклланади ва юклатилган вазифа учун масъулият \исси ортади.
Педагогик кдровсиз болаларга тарбиявий таъсирнинг муваффакиятини таъминланиши микромухитнинг тарбиявий ишлари мактаб жамоаси билан хамкорликда ва бир вактнинг узидаамалгаоширилишига боглик,.
Мактабдан ташкдри усмирлар жамоаси ёрдамида тарбиявий таъсирни ташкил к,илишда куйидаги холатларни инобатга олиш лозим:

  1. Тугарак, секция, клубда усмирларда аникданган битта к,изик,иш билан чекланмаслик керак. Педагог усмирларни ме\нат, турли уйинлар, ижодий фаолият оркдли атрофдагилар билан нормал муносабатларга тайёрлашга интилиши лозим.

  2. Норасмий гурухга ёки унинг аксарият аъзоларига таъсир курсата туриб, уларни расмий гурухга утишларига эришиш мумкин. Бужараённи, шартли равишда, “расмийлаштириш” дейилади. Чунки бу жараён, усмирлар учун сездирилмаган холла тарбиячи томонидан норасмий гурухнинг расмий гурухга айланишидир.

Педагогик кдровсиз болалар билан тарбиявий иш олиб боришнинг яна бир хусусияти усмирларни узи танлаган, унинг бажарилишидан крникцш сезадиган фаолиятни танлашдир. Аста- секин фаолиятдаги бундай эхтиёжни кондириш ва ривожлантириш, кейинчалик узи бажараётган ишлари учун усмирларда масъулият хиссини оширувчи фаолият турлари билан тулдириб борлиши лозим.
Тарбияси огир болалар ёки усмирлар билан иш олиб бориш педагогик к,айта тарбиялаш жараёнини кузда тутади. Кайта тарбиялаш бела ёки усмир юриш-туришидаги турли огишишларни енгиб угиш ёки бартараф этишдир. Крита тарбиялаш хам тарбиячи, Хам тарбияланувчилар учун хам огир жараёндир. Тарбияланувчи янги й^лнинг истик,боли билан к,изик,иши, тарбиячи эса тарбияланувчинингутмиши, бугунги кунини тахлил кцлиб, унинг келажагини тасаввур хила олиши лозим.
Усмирни кайта тарбиялашга ёки уз-узини тарбиялашга тайёрлаш жараёни бир неча боскцчдан иборат:

  1. Тарбияланувчини урганиб чикцш;

  2. Усмирнинг юриш-туришини узгартириш учун уни рухий тайёрлаш;

  3. Ижобий ахло^ий хислатларни туплаш;

  4. Инкироздан чикдш, уз-узини тарбиялашга утиш.

Шуни \ам инобатга олиш керакки, бу жараёнга тарбиячидан таш^ари усмир мансуб булган тарбияланувчилар жамоаси хам кушилади. Бунда тарбиячи координатор вазифасини бажариб, жамоани уз уртокдарини кдйта тарбиялашга йУналтириши лозим. Усмирлар билан реабилитацией марказда ишлаётган ижтимоий педагог махсус методдардан фойдаланиб, тарбияланувчи олдида уз идеалига ухшашга интилиш максадини куяди. Бу усмирнинг ижобий томонга узгаришига ёрдам беради.
Савол ва топширикдар:

  1. Мактаб ёшдаги болалар билан ижтимоий педагогик иш олиб боришнингхусусиятлари нимадан иборат?

  2. Мактабнинг ижтимоий вазифаларини санаб беринг.

  3. Укувчиларнинг ижтимоийлашуви жараёнида тенгдошлар жамияти ва болалар субмаданиятининг ахдмиятини очиб беринг.

  4. “Тарбияси огир усмирлар” ижтимоий педагогик муаммо сифатида кдндай узига хосликларга эга?

  5. Мактаб ва яшаш жойида тарбияси огир усмирлар билан иш олиб боришда кдндай ижтимоий педагогик боскич ва технологиялардан фойдаланилади?

Адабиётлар:

  1. Ахмедов Р., Сатторов А. Узбекистан: инсон хУКУКДари ва конунлари. — Т.: Адолат, 1999.

  2. Л. П. Филонов. Дезадаптив успиринлар билан реабилитация жараёнида алокд урнатиш технологияси. Замонавий шароитларда болалар ва усмирлар реабилитацияси муаммолари ватажрибаси. — М.: 1994

  3. Проблемы эстетического воспитания подростков. — М.: 1994.

  4. Тихомирова Н.К. Система воспитательной работы в школе на основе программы. — М.: 1996.

  5. Мусурмонова О. Маънавий кадриятлаР 83 ёшлар тарбияси. — Т.: Укдтувчи, 1996.

  6. М. Абдуллаева. Улгайдинг, болам. — Т.: Шарк, 2006.

139
5.4. Ота-она к,арамогида булмаган
болалар билан олиб бориладиган
ижтимоий-педагогик фаолият


Download 3.57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   107




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling