Ижтимоий-психологик тренинг

Кутилаётган натижаларни аниқлаш. 
Тренер иштирокчиларнинг бугунги семинар-тренингдан кутаётган 
кутилмаларини аниқлайди. Бир вақтнинг ўзида тренер ватман қоғозга 
иштирокчиларнинг кутилмаларини ёзиб боради. Кейин эса тренер ҳар 
бир ёзилган кутилмаларни бирма-бир ўқиб чиқиши мумкин.
Мана шу жараёнлар тўлиқ бажариб бўлинганидан сўнг гуруҳ 
ишлаш учун тайёр ҳисобланади ва тренер асосий машғулотларни 
бошлаши мумкин. Яъни, ишни олиб бориш босқичига ўтиш мумкин 
бўлади. 
2-сессия. Асосий қисм
Ақлий ҳужум. Иштирокчиларнинг мавзуга оид билимларини 
аниқлаш мақсадида тренер иштирокчиларга “Ахборот хавфсизлиги 
нима?” саволи билан мурожаат қилади. Иштирокчилар тақдим қи-
линган мавзу юзасидан фикр ва мулоҳазаларни билдирадилар. Тренер 
ҳамма жавоб вариантларини диққат билан эшитиб бўлгандан сўнг, 
иштирокчиларнинг фикрларини умумлаштириб, сизлар тўғри айтди-
ларингиз “Ахборот хавфсизлиги бу - боланинг хавфдан ҳимоялани-
ши яъни, психологик, жисмоний ва маънавий саломатлигига тўғри-
дан-тўғри зарар етказиши билан боғлиқ ҳолатдир.
Кичик маъруза: «Болаларни зарарли ахборотлар таъсиридан 
ҳимоялашда яқин катталарнинг ўрни»

---

61
Шахснинг ахборот борасидаги хавфсизлигини таъминлашнинг 
асосий йўналишлари қуйидагилардан иборат:
• шахснинг ахборотдан эркин фойдаланиши учун зарур шароитлар 
ва кафолатларни яратиш;
• шахснинг шахсий ҳаётига тааллуқли сирларини сақлаш;
• шахсни ахборот воситасида қонунга хилоф равишда руҳий таъсир 
кўрсатилишидан ҳимоя қилиш. 
Тренер ёшлар ва вояга етмаганларнинг ахборот хавфсизлигига хавф 
солувчи воситалар тўғрисида маълумот бериб ўтади:
• интернет;
• телевизор; 
• мобиль телефонлар;
• “оммавий маданият”ни тарғиб қилувчи, менталитетимизга зид 
мусиқа, клиплар;
Шунингдек, матбуотларда эълон қилинаётган баъзи ахборотлар 
орқали таъсир қилишини кузатишимиз мумкин. Масалан: интернет 
қуйидагилар билан зарарли ахборотларни тарқатиш учун қулай ҳисоб-
ланади: 
• интернетга киришнинг осонлиги; 
• фойдаланувчилар сонининг кўплиги; 
• алоқанинг анонимлиги;
• ташқаридан бошқариш ва таҳрир қилиш чеклангани; 
• ахборотлар қисқа муддатда кенг маконда тез тарқалиши; 
• матн, тасвир ва овоз уйғунлигидаги ахборотни жойлаш каби қу-
лайликларни мавжудлиги.
• Тренер ахборот хавфсизлиги тушунчасини мазмун, моҳиятини 
очиб бергач, болалар учун зарарли бўлган ахборотларни келтириб 
ўтади:
• миллатлараро адоват уйғотувчи, террор ва уруш тарғиб этувчи;
• бузуқлик, хаёсизликни ифодаловчи;
• одобсизлик, ахлоқсизликни тарғиб қилувчи; 
• соғлиққа зиён етказувчи;
• шафқатсизлик, ваҳшийлик, зўравонлик; 
• жиноятчиликни оқловчи ва тарғиб қилувчи; 
• диний экстремистик ғояларни илгари сурувчи;
• алкаголь, тамаки ва гиёҳванд маҳсулотларни истеъмол қилишга 
қизиқиш уйғотувчи; 
• бола руҳиятига зиён етказувчи ҳаёт тўғрисида нотўғри қарашлар 
уйғотадиган бошқа ахборотлар. 

---

62
Шундан сўнг, тренер иштирокчиларга ”Болалар ўртасида ахборот 
хуружларининг яна қандай кўринишлари мавжуд?” саволи билан му-
рожаат қилади. Иштирокчилар томонидан берилган жавоблар баҳс 
мунозара тарзида олиб борилади. Баҳс, мунозара иштирокчиларнинг 
муҳокама қилинаётган мавзуга қизиқишини оширади, уларга ўз фик-
рини баён қилиш ва бошқаларнинг фикрини эшитишига имкон бера-
ди. Бундан ташқари, баҳс, мунозара давомида муаммо ечимининг тур-
ли йуллари топилади, гуруҳнинг бирлашишига ва ўзаро мустаҳкамла-
нишига олиб келади.