Iqtisodiy ta'limotlar

 
XULOSA 
Milliy iqtisodiy tafakkurning shakllanishida Markaziy Osiyodagi 
donishmandlarning hamda, xalq og`zaki ijodi namunalarining ahamiyati 
shubhasiz muhim o`rin tutadi. Bunday g`oyalar shakllanishining asosini 

---

64 
"Avesto" dagi tarixiy boy manba tashkil etadi. Keyingi bosqichni esa islom 
ta'limotining O`rta Osiyoga yoyilishi bilan bog`lash mumkin. Jumladan, 
Markaziy Osiyodagi iqtisodiy g`oyalarning ravnaq topishida Burhoniddin al-
Marg`inoniyning "Hidoya" asaridagi iqtisodiy fikrlardir. Keyingi bosqichda esa, 
IX-X-asrdagi iqtisodiy g`oyalar rivojida muhim hissa qo`shgan qomusiy 
allomalar Farobiy, Ibn Sino, Beruniy hamda Yusuf Xos Hojibning fikr va 
qarashlari muhim hisoblanadi. Umuman olganda o`sha davrdagi iqtisodiy 
g`oyalarning xususiyatlariga quyidagilar kiritish mumkin: 
1. Iqtisodiy qarashlar fikrlar va g`oyalar asosan faylasuflar, diniy 
arboblar tomonidan bayon etilgan. 
2. Nazariy tadqiqotlar esa cheklangan tor, sodda yondashuvlar asosida 
umumlashtirilgan. 
3. Takror ishlab chiqarish jarayonida natural xo`jalik munosabatlarining 
ustunligi egallagan. 
4. Ekstensiv takror ishlab chiqarishning ustunvorligi davom etgan. 
5. Qo`shimcha mahsulot yaratishning vosita usul va shakllarini ijtimoiy 
hayotga tadbiq etish ta'mirlangan. 
Xalq og`zaki ijodida esa mehnat taqsimotining o`rni mol-mulkning 
ko`payishi uchun asos bo`lib xizmat qilishi ta'kidlangan. Donishmandlarning 
iqtisodiy g`oyalarida esa, zamonaviy dun-yoqarashning umumbashariy 
mezonlari qayd etilgan. Shuningdek, mulkdorlikning yuksak ma'naviyat bilan 
uyg`unlashishi zarurligi bayon etilgan. Hayotga, mehnatga, mulkka hamda 
yerga bo`lgan munosabatning umumbashariy mezonlarga asoslanishiga 
undaydi. Har bir shaxs va oila farovonligi jamiyat va davlat kuchli va qudratli 
bo`lishiga zamin yaratishi asoslanadi.