Iqtisodiy tarix faniga kirish

Iqtisodiy tarixning asosiy metodlari: 
1) tarixiylik; 
2) mantiqiylik; 
3) tasniflash; 
4) xronologik; 
5) tarixiy taqqoslash; 
6) tarixiy moddellashtirish; 
7) matematik statistika; 
8) ijtimoiy psixologik. 
8

---

1-MAVZU. IQTISODIY TARIX FANIGA KIRISH 
Iqtisodiy tarix juda ko‘p ijtimoiy fanlar (birinchi navbatda jahon 
tarixi) bilan bog‘liq. Iqtisodiy tarixni bilmasdan turib o‘tgan davr-
larda bo‘lib o‘tgan siyosiy voqealarning asl mohiyati va kelajak-
ning siyosiy tendensiyalarini oxirigacha anglash mumkin emas. 
Iqtisodiy tarixning jahon tarixi bilan bog‘liqligi shundaki, ular-
ning ikkalasi ham hodisalarni evolutsion jarayonida o‘rganadi, le-
kin jahon tarixining predmeti ancha kengdir. 
Jahon tarixi sivilizatsiyaning umuman o‘zgarishini, iqtisodiy 
tarix esa iqtisodiy jarayonlardagi o‘zgarishlarning xo‘jalik faoliya-
tini o‘rganadi. 
Iqtisodiy tarixning iqtisodiy nazariya bilan bog‘liqligini alohida 
ta’kidlab o‘tish kerak. Agarda birinchisi tadqiqotning tarixiy me-
todiga asoslansa, ikkinchisi esa mantiqiy-iqtisodiy metodga asos-
lanadi, ammo ularning ikkalasi ham o‘zaro bog‘langan. Iqtisodiy 
tarixning iqtisodiy nazariyadan farqi shundaki, iqtisodiy tarix turli 
iqtisodiy hodisalarni turli iqtisodiy davrlarda ko‘rib chiqadi, u 
asosiy e’tiborni uning qonuniyatlariga beradi, iqtisodiy nazariya 
esa jamiyatni nazariy tahlil etish bilan shug‘ullanadi va asosan 
tadqiqotning mantiqiy-abstrakt va matematik metodlaridan foy-
dalanadi. 
Nazariy abstraksiyasiz iqtisodiy tarix nazariy asosdan ayrilib 
qoladi. O‘z navbatida iqtisodiy nazariya iqtisodiy-tarixiy umum-
lashtiruvsiz, dalil-isbotsiz fanga aylana olmaydi. Demak, ularning 
teng miqdorda rivojlanganligi talab etiladi. 
Shuningdek, iqtisodiy tarix iqtisodiy ta’limotlar tarixi bilan 
chambarchas bog‘liqdir. Chunki “Iqtisodiy ta’limotlar tarixi” fani-
dagi olimlarning fikrlarini tahlil etish va sharhlash ma’lum bir yuz 
berayotgan iqtisodiy hodisalar bilan bog‘langandir.