Қишлоқ хўжалик фитопатологияси фанининг мақсади ва вазифалари

Қўзғатувчининг белгилари. Uromyces betae. Лавлагида паразитнинг барча (эцио-
,урединио- ва телио-) босқичлари ривожланади. Спермогонийлар баргдаги сариқ доғлар устида 
тўқ-сариқ ва оч-қўнғир нуқталар шаклида, гуруҳларда пайдо бўлади, диаметри = 150 мкм. 
Эциялар ликопча шаклли, оқиш тусли, сарғиш доғлар устида тартибсиз равишда ёки доиралар 
шаклида жойлашган. Эциоспоралар узунчоқроқ ёки шар шаклли, усти майда сўгалчалар билам 
қопланган, ўлчами 17-25x15-18 мкм. Урединиялар баргнинг ҳар 2 томонида ва бандларида ҳамда 
пояда ва уруғ тўдачаларида, эни 1 мм гача, тартибсиз равишда биттадан ёки гуруҳларда доиралар 
шаклида жойлашган, сарғиш-қўнғир, шоколад рангли. Урединиоспоралар 1 ҳужайрали, оч-сариқ 
рангли, шар, тухум, тескари-тухум шаклли, устида кам миқдорда майда тиканчалари мавжуд, 
ўлчами 21-32x16-26 мкм. Телиялар ёз охири-кузда урединияларнинг ўрнида ривожланади, тўқ-
қўнғир ёки қора тусли. Телиоспоралар 1 ҳужайрали, шакли думалоқдан эллипсоид ва тескари 
тухумгача, оч-қўнғир тусли, усти бироз қалинлашган ва рангсиз ғуддачали, ўлчами 22-34x16-26 
мкм, оёқчасининг узунлиги 10 мкм гача, рангсиз. Касаллик 16-22°С ҳарорат ва юқори намликда 
қулай ривожланади. Телиоспоралар ўеимлик қолдиқлари, уруғлик учун сақланган илдизмевалар 
ва уруғларда қишлайди. Баҳорда телиялар устида базидиялар, уларнинг устида эса 

---

80 
базидиоспоралар ўсиб чиқади. Базидиоспоралар ўсимликни зарарлаб, спермогоний ва эциялар 
ҳосил қилади. 
Кураш чоралари. Ниҳол илдизлари емирилиши, церкоспороз, ун-шудринг ва сохта ун-
шудринг касалликларига қарши тавсия қилинган тадбирларни қўллаш; касаллик кўриниши билан 
дарҳол фунгицид пуркаш лозим (Герасимов, Осницкая, 1961; Пидопличко, 1977а; Пересыпкин, 
1982; Вянгеляускайте и др. 1989; Сычев, Мизу-ов, 1991; Рашидов ва б., 1998). 
Лавлагининг