Қишлоқ хўжалик машиналари ва жиҳозларини


Ясовчиларни шудгор деворига энгашиш бурчакларининг узгариш


Download 5.02 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/86
Sana20.11.2023
Hajmi5.02 Mb.
#1790091
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   86
Bog'liq
Қишлоқ хўжалик машиналари ва жиҳозларини ҳисоблаш ва лойиҳалаш

Ясовчиларни шудгор деворига энгашиш бурчакларининг узгариш 
конунияти. Корпус ишчи сирти буйлаб силжиѐтган тупрокнинг хоссаларига 
мос равишда уни юкори томонга кутариб, керакли жадаллик билан майдалаб, 
ағдаришни таъминлаши учун, ясовчиларнинг шудгор деворига энгашиш 
бурчагиY ни маълум конуният билан узгариши талаб килинади. 
Цилиндроидсимон сиртли маданий ва универсал турдаги корпуслар учун Y 
бурчаклар бир-биридан фарк киладиган парабола конуни буйича узгаради. 
Бундай параболани куриш учун лемех тигининг энгашиш бурчаги Y
0
корпус 
сиртига тупрокдан тушадиган босим энг катта микдор булган баландликдаги 
(hк80,,,100 мм) ясовчининг энгашиш бурчаги Y
min
ва энг юкоридаги ясовчининг 
энгашиш бурчаги Y
max
лар маълум булиши лозим. 
Лемех кесиб олган палахса юкорига кутарила бошлаганда, уни корпус 
буйлаб юкори силжишига каршиликни камайтириш максадида h
min
баландликкача энгашиш бурчаги Y
0
дан Y
min
гача камайтирилади. Кейин эса Y 
бурчаги парабола конуни буйича Ymax гача усади. Натижада ағдаргичнинг 
каноти тупрок палахсасини ағдара оладиган даражада олд томонга букилган 
булади. маданий корпуслар учун Y
0

40
0
...45
0
; Y
min

1
0
...2
0


max
–Y
min

2
0
...7
0
: универсал корпуслар учун Y
0

38
0
...40
0
; Y
min

2
0
...4
0


max
–Ymin 

70,,,150 деб кабул килиш тавсия этилган. 
Универсал корпус Y бурчаклари узгариш конуниятининг график 
куринишини чизиш учун корпус олд куринишидаги ясовчиларни унг томонга 
узайтириб, уларга перпендикуляр килиб У уки, Y
min
бурчагига эга булган 
ясовчининг устида Х уки жойлаштирилади (19-а расм). Бурчакларни шартли 


36 
узунлик бирлигида куйиб, эгри чизик чизиш учун 

масштаби (градус / мм) 
танлаб олинади. Х укида координаталар боши е нутаси танлаб олинади. Y

бурчагининг Y
min
дан фарки шартли m
0
к (Y

-Y
min
) / 

ни узунлик бирлигида (У 
укидан унг томонга) нолинчи ясовчи буйича куйиб, d нукта топилади. Y
0
дан 
Y
min
гача бурчакларнинг тугри чизик буйича узгаришини эътиборга олиб, ed 
тугри чизиги чизилади. Y
max 
ва Y
min
бурчакларнинг фарки m
n
к( Y
max 
-Y
min
)/ 

га 
тенг масофа куринишида f дан бошлаб куйилади ва i нукта белгиланади. ef ва fi 
лар узаро тенг булакларга булинади. Fi даги булаклар нур куринишидаги 
чизиклар ѐрдамида е нукта билан бирлаштирилади. Хар бир нурнинг уз тартиб 
ракамига ухшаш ракамга эга булган ясовчи билан кесишган нукталарини 
бирлаштириш оркали изланаѐтган парабола еi чизилади. Параболанинг хар бир 
ясовчидаги кулочи m улчаниб, 

масштабига купайтирилади ва 

бурчаклар 
аникланади. Универсал корпус учун 

бурчаклар микдорини куйидаги формула 
ѐрдамида хам топиш мумкин: 
Х к У

/ 2р, мм, 
(7) 
бу ерда, У-бурчаги аникланаѐтган ясовчининг Х укига нисбатан баландлиги, 
мм:
Х-изланаѐтган бурчакни шартли узунлик бирлигида ифодаловчи оралик 
(параболанинг кулочи), мм: 
2ркn
2
/m-параболанинг параметри: 
n-устки ясовчининг х укига нисбатан баландлиги, мм: 
m к( Y
max 
-Y
min
)/ 

-параболанинг энг катта кулочи, мм. 
Хохлаган ясовчининг Yi бурчагини топиш учун чизилган параболанинг 
шу ясовчидаги mi кулочи мм да улчаб олинади ва Y
i
кm
i


+ Y
min 
куринишида 
хисоблаб топилади. 
Маданий корпус учун Y бурчакларнинг узгариш конуниятини 
ифодалайдиган парабола график усулда эмас, куйидаги формула буйича 
аналитик усулда курилади (19-расм): 
Х к 6,2 У

/ (У

+ 100), см, (8) 
бу ерда, У-бурчаги аникланаѐтган ясовчининг Х укига нисбатан хакикий 
катталикдаги (чизма масштабига купайтирилган) баландлиги, см: 
Х-параболанинг ясовчи буйлаб улчанган кулочи, см. 
Параболанинг энг устки ясовчисидаги кулочи куйидагича хисоблаб 
аникланади: 
Х
n
к 6,2 У
n

/ (У
n

+ 100), см, 
Параболани куришдаги масштаб хисоблаб топилади: 

к (Y
max 
-Y
min
)/ Х
n

град/см. бошлангич (нолинчи) ясовчига кd к (Y

-Y
min
)/ 

см ни куйиб, d нукта 
топилади ва уни l билан бирлаштирилади. 


37 
Хар бир ясовчининг энгашиш бурчаги Y
i
к Х
i
.

+ Y
min 
куринишида 
аникланади. 
19- а ва б расмлардаги параболаларни солиштириб, сиртлари бир хил 
булгани билан маданий ва универсал корпуслар Y
бурчакларининг узгариш 
конунияти буйича бир-биридан фаркини куриш мумкин. Маданий корпус 
ясовчиларининг Y
бурчаклари аввалига тез усиб, тахминан корпус 
баландлигининг урталаридан кейин улар деярли усмайди, ясовчилар бир-
бирига деярли параллел булиб колади. Шу сабабли маданий корпус 
ағдаргичининг каноти оз букилиб, тикрок булади. натижада тупрокни камрок 
ағдариб, купрок майдалайди. Универсал корпусдаги Y
бурчаклар ута тез усиши 
сабабли, корпус ағдаргичининг каноти олд томонга купрок букилган булади. 
натижада универсал корпус тупрокни камрок майдалаб, туликрок ағдаришга 
интилади. 
Корпуснинг уст куринишини куриш учун аввалига хамма ясовчиларнинг 
горизонтал проекцияларини чизиб куйиш керак. Шу максадда корпусни олд 
куринишидаги (19-а расм) шудгор деворини пастга давом эттириб (19-б 
расм), у ерда лемехнинг учи А

нукта билан белгиланади ва ундан Y

бурчаги остида нолинчи ясовчи (лемех тиги) утказилади.
Олд куринишдаги Д ва N нуктадарни горизонтал текисликдаги нолинчи 
ясовчига проекциялаб, Д
1
ва N

нукталари белгиланади. кейин универсал 
корпус учун Д

нуктаси (маданий корпус учун А

дан лемех узунлиги L нинг 
2/3 кисми масофасида ѐтган Д
м 
нуктаси) дан ЙЭЧ жойлашган вертикал 
ясовчига перпендикуляр булган текисликнинг изи Д
r
Q
y
ѐки Д
м
Q
м 
утказилади. ЙЭЧ чизмасидаги парбола кулочлари t
1
, t
2
, t
3
,.....t

лардан Д
r
Q

изида ясовчиларнинг аник жойини белгиловчи 1
r
, 2
r
, 3
r
,.....,n
r
нукталар 
белгиланади. кейин эса 1
1
-нуктадан Y
1
бурчаги остида 1-1 ясовчиси 
утказилади. Y
1
бурчагини аник куйиш учун унинг тангенсидан фойдаланган 
маъкул булади. Бунинг учун шудгор деворига параллел килиб узунлиги 100 
мм булган А
у
Т
у
чизиги чизилади (20-в расм). А
у
Т
у 
га перпендикуляр 
равишда Т
у
Д
у 
утказилади. Хар бир Y
1
бурчагининг тангенси 100 га 
купайтирилиб, Т
у
Д
у 
нинг устига мм да куйилади ва 1
у
, 2
у
, 3
у
,.....,n
у
нукталари 
топилади. Бу нукталар оркали А
у
-1
у
, А
у
-2
у
,...., А
у
-n
у
чизиклари утказилади ва 
уларга параллел килиб Д
r
Q

даги тегишли нукталардан ясовчилар чизилади 
(20-б расм). Корпуснинг олд куринишида лемех билан ағдаргич туташган FL 
чизиги оркали кушимча ясовчи чизилиб, унинг ЙЭЧ билан кесишган М 
нуктаси, Д
r
Q

га проекцияланади. Корпуснинг олд куринишида h
куш 
баландликда 2
куш 
ясовчи утказилиб, унинг Y
куш 
бурчаги аникланиб, Д
r
Q
y
даги М нуктадан Y
куш 
бурчаги остида ясовчи чизилади. 


38 
Корпус олд куринишидаги А,К,Е,/ ва N нукталарининг горизонтал 
текисликдаги 
проекциялари 
тегишли 
ясовчиларнинг 
горизонтал 
текисликдаги 
куринишларига 
чизмачилик 
коидалари 
асосида 
проекцияланиб топилади. 
Корпуснинг олд куринишида лемехнинг шудгор чет киркими /N тугри чизик 
деб кабул килинса, унинг горизонтал текисликдаги проекцияси эгри чизик 
куринишига эга булади. Горизонтал проекцияни чизиш учун / ва N 
нукталари оралигида бир нечта кушимча ясовчи 1а ва 1б лар утказилиб, 
уларнинг /N тугри чизиги билан кесишган нукталарининг горизонтал 
текисликдаги проекциялари топилади ва узаро бирлаштирилади. 
Агар лемехнинг шудгор чет киркими горизонтал текисликда тугри чизик 
куринишига эга деб кабул килинса, барибир кушимча ясовчилар утказилиб 
унинг вертикал текисликдаги проекцияси (эгри чизик куринишида) 
топилади. 
Корпуснинг ѐн (профил) куринишини куриш учун уст куринишидаги 
шудгор деворига параллел килиб лемех тиги чизилади. Унинг устига корпус 
олд куринишидаги хамма ясовчилар (кадамлари сакланган холда) нинг 
профил текисликдаги проекциялари чизилади. 
Корпус уст куринишидаги чет чизикларининг ясовчилар билан кесишган 
нукталарини шу ясовчиларнинг профил проекцияларига тушириб, топилган 
нукталарни бирлаштириб, корпуснинг ѐн куриниши чизилади (20-расм). 

Download 5.02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling