Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

1. Tayyorgarlik bosqichi 
Bu davrda bank muassislari 
o‗rtasida bank tashkil etishga 
kelishiladi, tashabbus guruhi tuziladi, har bir muassisning ustav 
kapitaliga q
o‗shilgan ulush miqdori belgilab olinadi, bankning ta‘sis 
hujjatlari majmuyi tayyorlanadi, bankning nomi aniqlanadi, 
ta‘sischilar 
o‗rtasidagi kelishuvlar dastlabki shartnoma tarzida rasmiylashtiriladi, 
uning asosida 
ta‘sis shartnomasi tuziladi. Aksiyadorlik tijorat 
banklarining muassislari bank davlat r
o‗yxatiga olinganiga qadar yuzaga 
kelgan majburiyatlar yuzasidan birgalikda javobgar b
o‗ladilar (FKning 
43-moddasi, 
O‗zbekiston Respublikasi «Xo‗jalik jamiyatlari va 
shirkatlari haqida
»gi qonunning 3-moddasi).
―Banklar va bank faoliyati to‗risida‖gi qonunga asosan banklar, 
qoida tariqasida, mulkchilikning har qanday shakli asosida aksiyadorlik 
jamiyati tarzida tashkil etiladi.
Yuridik va jismoniy shaxslar, shu jumladan, chet ellik yuridik va 
jismoniy shaxslar bank muassislari b
o‗lishi mumkin.
Har bir aksiyadorning ustav kapitalidagi ishtirokining eng k
o‗p 
ulushi qonun hujjatlari bilan belgilanadi. Bank muassislari bank 
aksiyadorlari tarkibidan u r
o‗yxatga olingan kundan boshlab bir yil 
mobaynida chiqib ketish huquqiga ega emaslar.
2. Bankni davlat r
o„yxatidan o„tkazish bosqichi 
Bu bosqichda bank ochish haqidagi ariza bilan 
O‗zbekiston 
Respublikasi Markaziy bankiga murojaat qilinadi. Bunda arizaga 
quyidagi hujjatlar ilova qilinishi lozim: 
- yangi tashkil etilayotgan bankni ta‘sis etish bo‗yicha hujjat; 
- muassislar tomonidan imzolangan va ularning muhrlari bilan 
hamda notarial tartibda tasdiqlangan 
ta‘sis shartnomasi. Ta‘sis etuvchilar 
jismoniy shaxs b
o‗lganlarida ularning imzolari notarial tasdiqlanadi; 
- aksiyadorlar yig‗ilishida tasdiqlangan va muassislar tomonidan 
imzolangan bank ustavi (uch nusxada); 
- bank tashkil etish haqidagi qaror, ustav kapitalining miqdori va 
ustavni tasdiqlash, bank kengashi, taftish komissiyasi va boshqaruvini 
saylash haqidagi qarorlarni 
o‗z ichiga olgan bank kengashi raisi tomoni-
dan tasdiqlangan 
ta‘sis yig‗ilishining bayonnomasi. 
Qayd etib 
o‗tilgan hujjatlarning loyihalari Markaziy bankning 
banklarni litsenziyalash departamenti tomondan k
o‗rib chiqiladi va 
mazkur departament hujjatlarni 
ma‘qullaganidan keyingina ular imzola-
nadi va tasdiqlanadi. 

---

78