Kafedrasi rasulov shohrux baxtiyorovich

2-Jadval

Davlat budjeti soliqli daromadlari tarkibida Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig'ini tutgan o‘rni, foizlarda¹³

№	Ko‘rsatkichlar	2012- y.	2013- y.	2014- y.	2015- y.
1.	Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig'i
	To‘g‘ri soliqlarda	18,5	16,3	15,1	13,4
	Budjet jami daromadlarida	4,7	4,0	3,5	3,2

2008 –yil 1-yanvardan kuchga kirgan Soliq kodeksining 23-moddasiga ko’ra yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i umumdavlat solig’i hisoblanib, ushbu soliq davlat budjeti daromadlarini shakllantirishda asosiy manbalardan biri hisoblanadi.

6-rasm. Davlat budjeti soliqli daromadlari tarkibida Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig'ini tutgan o‘rni, foizlarda¹⁴
Yuqoridagi jadval va rasm ma’lumotlaridan ayon bo’lmoqdaki, yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’ining ulushi 2012-yilda 4,7% (to’g’ri soliqlar tarkibida 18,5%)ni, 2013-yilda 4% (to’g’ri soliqlar tarkibida 16,3%)ni, 2014- yilda 3,5% (to’g’ri soliqlar tarkibida 15,1%)ni ko’rsatgan holda 2015 yilda 3,2% (to’g’ri soliqlar tarkibida 13,4%)ni tashkil etgan va 4 yil davomida bu ko’rsatkich 1,5 barobar kamaygan. Bu holat yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i stavkalarini yildan yilga pasayib borayotganligi bilan izohlanadi. Ushbu soliq turi stavkalari o’zgarishini esa bobimizning keyingi bo’limida tahlil qilamiz.

3-Jadval

Davlat budjeti daromadlari tarkibida yagona soliq to‘lovini tutgan o‘rni, foizlarda¹⁵

№	Ko‘rsatkichlar	2012- y.	2013- y.	2014- y.	2015- y.
1.	Yagona soliq to‘lovi (yagona soliq)
	To‘g‘ri soliqlarda	10,9	11,9	13,0	13,5
	Budjet jami daromadlarida	2,8	2,9	3,1	3,2
2.	Tadbirkorlik bilan shug‘ullanuvchi yuridik va jismoniy shaxslar
	To‘g‘ri soliqlarda	4,98	5,26	4,44	7,7
	Budjet jami daromadlarida	1,3	1,36	1,06	1,9

Mikrofirmalar va kichik korxonalarni jadal rivojlantirishni yanada rag’batlantirish hamda uning mamlakat iqtisodiyotida ahamiyati va ulushini tubdan oshirish maqsadida O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005-yil 20-iyundagi PF-3620-sonli “Mikrofirmalar va kichik korxonalarni rivojlantirishni rag’batlantirish borasidagi qo’shimcha chora tadbirlar to’g’risidagi” farmoniga muvofiq 2005-yilning 1-iyuldan boshlab O’zbekiston Respublikasi soliq tizimida kichik biznes subyektlarining ba’zi toifalari uchun yagona soliq to’lovi joriy qilindi.

7-rasm. Davlat budjeti daromadlari tarkibida yagona soliq to‘lovini tutgan o‘rni, foizlarda¹⁶

Yuqoridagi jadval va rasm ma’lumotlaridan ayon bo’lmoqdaki yagona soliq to’lovining ulushi 2012-yilda 2,8% (to’g’ri soliqlar tarkibida 10,9%)ni, 2013-yilda 2,9% (to’g’ri soliqlar tarkibida 11,9%)ni, 2014- yilda 3,1% (to’g’ri soliqlar tarkibida 13,0%)ni ko’rsatgan holda 2015 yilda 3,2% (to’g’ri soliqlar tarkibida 13,5%)ni tashkil etgan va 4 yil davomida bu ko’rsatkich 1,2 barobar ko’paygan. Bu holat mikrofirmalar va kichik korxonalarning soni ortib borayotganidan darak beradi.

4-Jadval

Davlat budjeti daromadlari tarkibida Qo'shilgan qiymat solig'ini tutgan o‘rni, foizlarda¹⁷

№	Ko‘rsatkichlar	2012- y.	2013- y.	2014- y.	2015- y.
1.	Qo'shilgan qiymat solig'i
	Egri soliqlarda	57,2	56,4	56,2	56,5
	Budjet jami daromadlarida	28,0	28,8	29,9	29,7

O’zbekiston soliq tizimida qo’shilgan qiymat solig’i 1992-yildan buyon amal qilmoqda. Ushbu soliq aylanmadan olinadigan soliq va sotuvdan olinadigan soliqlar o’rnida aksiz solig’i bilan birgalikda kiritilgan.