Kafedrasi rasulov shohrux baxtiyorovich

8-rasm. Davlat budjeti daromadlari tarkibida Qo'shilgan qiymat solig'ini tutgan o‘rni, foizlarda¹⁸
Yuqoridagi jadval va rasm ma’lumotlaridan ayon bo’lmoqdaki, yagona soliq to’lovining ulushi 2012-yilda 28% (egri soliqlar tarkibida 57,2%)ni, 2013-yilda 28,8% (egri soliqlar tarkibida 56,4%)ni, 2014- yilda 29,9% (egri soliqlar tarkibida 56,2%)ni ko’rsatgan holda 2015 yilda 29,7% (egri soliqlar tarkibida 56,5%)ni tashkil etgan. Keyingi yillarda ushbu soliqning egri soliqlar tarkibidagi ulushi 60% ni tashkil etishi prognozlashtirilgan. Ushbu ko’rsatkichlar QQS budjet daromadlarining asosiy manbayi ekanligini bildiradi.

5-Jadval

№	Ko‘rsatkichlar	2012- y.	2013- y.	2014- y.	2015- y.
1.	Aksiz solig'i
	Egri soliqlarda	30,4	31,1	29,3	29,3
	Budjet jami daromadlarida	14,9	15,9	15,6	15,4

Davlat budjeti daromadlari tarkibida Aksiz solig'ini tutgan o‘rni, foizlarda¹⁹
O’zbekisotnda aksiz solig’i 1992-yilda joriy qilingan. Uning qo’shilgan qiymat solig’idan farqli tomoni shundaki, u ayrim tovarlar va mahsulotlarni chegaralab olgan va u bajarilgan ish, ko’rsatilgan xizmatlarga nisbatan qo’llanilmaydi.

9-rasm. Davlat budjeti daromadlari tarkibida Aksiz solig'ini tutgan o‘rni, foizlarda²⁰

Yuqoridagi jadval va rasm ma’lumotlaridan ayon bo’lmoqdaki, yagona soliq to’lovining ulushi 2012-yilda 14,9% (egri soliqlar tarkibida 30,4%)ni, 2013-yilda 15,9% (egri soliqlar tarkibida 31,1%)ni, 2014- yilda 15,6% (egri soliqlar tarkibida 29,3%)ni ko’rsatgan holda 2015 yilda 15,4% (egri soliqlar tarkibida 29,3%)ni tashkil etgan. Aksiz solig’i to’liq respublika daromadlar qismiga kelib tushadi va uning soliq yuki iste’molchilar zimmasida bo'ladi.

6-jadval

Davlat budjeti daromadlari tarkibida Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqni tutgan o‘rni, foizlarda²¹

№	Ko‘rsatkichlar	2012- y.	2013- y.	2014- y.	2015- y.
1.	Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq
	Resurs to'lovlari va mulk solig'ida	2,2	2,6	2,7	3,3
	Budjet jami daromadlarida	0,3	0,4	0,4	0,4

1982-yildan 1998-yilga qadar suvdan foydalanayotgan korxonalar “suv uchun to’lov” to’lashar edi. Iste’molchilarning suvdan samarali, tejab foydalanish maqsadida respublikamiz soliq qonunchiligiga hamda O’zbekiston Respublikasining “Suv va suvdan foydalanish to’g’risida”gi qonuniga ko’ra 1998-yil 1-yanvardan boshlab suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq joriy etildi. Ushbu soliq umumdavlat soliqlari tarkibiga kirib, respublika budjetining asosiy manbalaridan biri hisoblanadi.

10-rasm. Davlat budjeti daromadlari tarkibida Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqni tutgan o‘rni, foizlarda²²

Yuqoridagi jadval va rasm ma’lumotlaridan ayon bo’lmoqdaki, yagona soliq to’lovining ulushi 2012-yilda 0,3% (resurs to'lovlari tarkibida 2,2%)ni, 2013-yilda 0,4% (resurs to'lovlari tarkibida 2,6%)ni, 2014- yilda 0,4% (resurs to'lovlari tarkibida 2,7%)ni ko’rsatgan holda 2015 yilda 0,4% (resurs to'lovlari tarkibida 3,3%)ni tashkil etgan. O’zbekiston respublikasi Prezidentining 2008-yil 29-dekabrdagi 1024-sonli qaroriga asosan ushbu soliq tushumi mahalliy budjetlarning Davlat budjetidagi ulushini ko’paytirish maqsadida to’liq miqdorda mahalliy budjetlar daromadiga o’tkazildi.

7-jadval

Davlat budjeti daromadlari tarkibida Yuridik shaxlardan olinadigan mol-mulk solig'ini tutgan o‘rni, foizlarda²³

№	Ko‘rsatkichlar	2012- y.	2013- y.	2014- y.	2015- y.
1.	Yuridik shaxlardan olinadigan mol-mulk solig'i
	Resurs to'lovlari va mulk solig'ida	22,2	26,0	29,5	28,9
	Budjet jami daromadlarida	3,5	3,9	4,0	3,8

Mol-mulk solig’i dastlab O’zbekiston Respublikasining 1991-yil 15-fevralda qabul qilingan “Korxonalar, birlashmalar va tashkilotlardan olinadigan soliqlar to’g’risida”gi Qonuniga asosan joriy etildi va shu bilan birga korxonalarning ishlab chiqarish fondlariga to’lov hamda transport vositalariga solinadigan soliq bekor qilindi.