Камбағаллик Бу инсоннинг ҳаёти давомида танлов ва имкониятларга эга бўлмаслиги, жамиятда тўлақонли иштирок этиш учун тўсиқларнинг мавжудлиги, бундан ташқари, оиласини боқиши ва кийинтириши, таълим олиши ёки касалхонада даволаниши

Инсон ҳуқуқларининг иккинчи авлоди –
ХIХ аср охири – ХХ аср бошида буржуа жамиятининг кескин қутбланиши туфайли юзага келган номўътадил вазиятни баҳолаган янги либерализм жамиятдаги қарама-қаршиликларни юмшатишга хизмат қилувчи ислоҳотлар ғоясини илгари сурди. Бундай ғоя ижтимоий, иқтисодий ва маданий ҳуқуқлар: меҳнат қилиш ҳуқуқи, эркин иш танлаш ҳуқуқи, ижтимоий таъминот ҳуқуқи, дам олиш ҳуқуқи, оналик ва болаликни ҳимоя қилиш ҳуқуқи, билим олиш ҳуқуқи, жамият маданий ҳаётида иштирок қилиш ҳуқуқининг вужудга келиши билан боғлиқ.
39) Инсон ҳуқуқларининг учинчи авлоди –
2-жаҳон урушидан кейинги даврда инсон ҳуқуқларининг учинчи авлоди шаклланди. Учинчи авлод ҳуқуқлари табиати мунозаралар предметини ташкил қилади. Бу ҳуқуқларнинг ҳусусияти шундаки, улар коллектив ҳуқуқлар ҳисобланади ва алоҳида инсон томонидан эмас, балки давлатлар, халқаро ҳамжамиятлар томонидан биргаликда амалга оширилади.(ядро хавсизлиги ҳуқуқи, халқаро терроризмдан ҳимояланиш, экологик хавфлардан сақланиш кабилар)
40) Қонун устуворлиги –
икки хил маънода тушуниш мумкин: -жамиятда барча ҳуқуқ субъектлари томонидан қонунларнинг ижро этилиши; -муайян бир давлатда амал қилиб турган ҳуқуқ манбалари, яъни норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ичида қонуннинг олий юридик кучга эга эканлиги, барча қонун ости актлари қонунга мос келиши лозимлигидир. Қонунийлик – қонунларга риоя этиш ва уни ҳаётга тадбиқ этишга доир қатор талаблар йиғиндисидир, яъни қонунларнинг, улар кимга йўналтирилган бўлса, ўшалар томонидан аниқ ва муқаррар бажарилиши; қонунлар ва бошқа норматив актларнинг аҳамиятига қараб жойланишига риоя этиш; қонунни, уни чиқарган органдан бошқа ҳеч бир орган томонидан бекор қилинмаслиги каби талабларни бажаришдир ва бу талаблар қонунийликнинг мазмунини ташкил этади.
41) Ҳуқуқий давлат –
инсон билан ҳокимият ўртасида аниқ, барқарор ва барча учун бир хил юриштуриш қоидалари мавжуд бўлган давлатдир. Бу давлатда инсон ҳокимият унинг хулқ - атворига қандай муносабатда бўлиши мумкинлиги ҳақида етарли аниқ тасаввурга эга бўла олади, чунки бу давлатда ўзбошимча чиновниклар ва мансабдор шахслар эмас, балки қатъий белгиланган қонун ҳукмронлик қилади.
42)