Katta tip. Mesozoalar. Mollyuskalar tipi. Xalqali chuvalchanglar (Annelida) tipi. Reja

/MOLLUSCA/ TİPİNİNG MUXİM VAKİLLARİ 
ChİG’ANOQLİLAR /CONCHIFERA/ KENJA TİPİ 
Chiganoklilar 
kenja 
tipi 
vakillarining 
tanasi 
chiganok 
ichida 
joylashgan. 
Chiganoklilar 
monoplakoforalar, korinoyoklilar, kurakoyoklilar, ikki tavakalilar va boshoyoklilar deb ataladigan sinflarga 
bulinadi 
Korinoyokli mollyuskalar /Gastopoda/ sinfi 
Korinoyokli mollyuskalarning kupchiligi dengizlarda xayot kechiradi. Ularning tanasi asimmetrik 
tuzilgan. 
Tashki tuzilishi. Korinoyokli mollyuskalarning bosh kismida ogiz teshigi, 1-2 juft paypaslagichlari va 
bir juft kuzlari joylashgan. Oyogi keng va yassi korin usimtadan iborat. Ularning chig’anog’i bir butun va ung 
tomonga qarab spiral shaklda buralgan bo’ladi. Chiganokning ingichka uchki kismi berk, kengaygan kismida 
esa teshigi buladi. Bu teshikdan mollyuskaning boshi va oyogi chikib turadi. 
Ovkat xazm kilish sistemasi. Ogiz teshigi boshining ostki tomonida joylashgan. Ogiz teshigi ogiz 
bushligi orkali xalkumga utadi, xalkumda radulasi buladi. Xalkum bushligiga bir juft sulak bezlarining yuli 
ochiladi, xalkum kizilungachga ochiladi, kizilungachning kengaygan kismi jigildon. Xalkum va kizilungach 
ekdtodermal oldingi ichakni xosil kiladi. Urta ichakning oldingi kismi kengayib oshkozonni xosil kiladi. 
Oshkozonga «jigar» yuli ochiladi. Oshkozon ingichka ichak bilan tutashgan. İngichka ichak bir necha marta 
buralib orka ichakka ulanadi va orka ichak bosh yakinidagi chikaruv teshigi orkali tashki muxitga ochiladi. 
Nafas olish sistemasi. Korinoyokli mollyuskalar jabralar yoki upka orkali nafas oladi. 
Kon aylanish sistemasi. Yuragi xar xil tuzilgan. Primitiv vakillarining yuragi korincha va ikkita 
bulmadan iborat. Yurak korinchasidan aorta boshlanadi. Aorta ikkita aorta tomirlariga ajraladi. Ulardan biri 
boshga, ikkinchisi esa ichki organlarga boradi. 
Nerv sistemasi. Tuban tuzilgan vakillarining nerv sistemasi yonbosh nervlilarnikiga uxshash, nerv 
gangliylari bulmaydi. Yuksak korinoyokli mollyuskalarda esa nerv xujayralari nerv tomirining malum joylarida 
tuplanib, bir necha nerv tugunlarini xosil kiladi. 
Sezgi organlari. Boshining paypaslagichlari, mantiyaning chetlari tuygu vazifasini bajaradi. Kimyoviy 
sezgi organlari osfradiylar.