Kbk: 84(Ros-Rus)
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Taras Bulba
|
32
Nikolay Gogol do‘kondorlik qilar edilar. Lekin aksariyat, agar kissasida puli bo‘lsa va topgan-tayangan davlati hali savdogarlar bilan araqfurushlar qo‘liga o‘tib ulgurmagan bo‘lsa, kecha-kunduz aysh-ishrat bilan umr o‘tkazar edi. Bu umumiy tomosha-yu bazmlarda kishini o‘ziga maftun qiladigan al- laqanday bir joziba yoki sehr bor edi. Bu – tomo- sha alam va qayg‘usidan ichib, dumalab yotgan araqxo‘r, bo‘zaxo‘rlar bazmi emas, to‘lib-toshgan shodlik, xursandlik edi. Bu yerga kelgan har bir kimsa bor-yo‘g‘ini unutar, haligacha uning miya- sini mashg‘ul etgan ikir-chikirlarni orqaga tash- lar edi. U o‘zining o‘tmishiga tupurar edi desak ham bo‘ladi. Bu yerga kelgan odamlar o‘zlariga o‘xshagan keng osmondan boshqa na uy-joyi, na qarindosh-aqrabosi, na bola-chaqasi bor, doim o‘ynagan-kulgan, zavqdan boshqa hech bir nar- sasi bo‘lmagan, ulfatlarga qo‘shilib, barcha tash- vishlarni unutib, maishatbozlikka cho‘mib ketar edi. Bu narsa boshqa hech qanday manbadan nash’a olishi mumkin bo‘lmagan qaynab-toshgan shodlik, xursandchilik tug‘dirar edi. Xushyoq- maslik bilan yerga yumalab yotib, rohat qilmoq uchun to‘plangan bu odamlarning bir-birlariga aytgan latifalari, mayda-chuyda gap va hazillari shunday qizib, shunday jonli bo‘lib ketar ediki, bularni eshitib indamasdan, kulmasdan o‘tirmoq uchun zaporojyеliklar kabi beg‘am bo‘lmoq ke- rak. Janubiy tomonda yashovchi ruslarni boshqa rus qardoshlaridan haligacha ayi rib turgan katta bir xususiyatlari shudir. Bundagi shodlik, mast- lik sururi qiy-chuv bilan o‘tsa ham, lekin qovoq- xonaga kirib olib, o‘zini badmastlik quchog‘iga tashlab, barcha tashvishlarni unutadigan ayrim odamlarning mastligi emas, o‘rtoqlar, jo‘ralar, 33 Taras Bulba maktabdoshlar ulfatchiligi edi. Farq shunda edi- ki, maktabdagi tiz cho‘kib o‘tirish va qo‘lda kaltak bilan o‘tirgan muallimning maza-bemaza gapla- rini eshitish o‘rniga, ular besh ming otliq bo‘lib, hujum qilar edilar: koptok o‘ynaydigan o‘lanzor o‘rniga bepoyon qirlar, uzoqdan tatarning boshi ko‘rinib qolgan, yashil salla o‘ragan turk chaq- chayib qarab turgan be poyon qirlarda javlon urar edilar. Farq yana shuki, ularni maktabda majburan birlashtirgan bo‘lsalar, bu yerda ular o‘z xohishlari bilan ota-onalarini tashlab, uyla- ridan chiqib kelganlar; bu yerdagi odamlar dor tagidan qochgan va o‘limdan qutulib maishat va o‘yin-kulgilarga berilgan, kayf-u safoga to‘la turmushni topgan kishilardir. Bundagi odamlar oliyjanoblik va oliyhimmatlik bilan kissalarida bir tiyin ham saqlab qola olmagan, shu chog‘ga- cha bir oltinni katta bir davlat deb bilgan va ija- raxo‘r juhudlar dastidan cho‘ntaklari bo‘shab, kissa larini ag‘dar-to‘ntar qilganda ham hech bir narsa topilmaydigan odamlardir. Bu yerdagilar diniy maktabning darrasiga chidamasdan qoch- gan va o‘qib-o‘qib alifni tayoqdan ajrata olmagan kishilardir. Ammo ular orasida Goratsiy, Sitse- ronlarning kimligini, Rim respublikasi nimalig- ini bilgan odamlar ham bor, keyinchalik qirol askarlari ichida ko‘p ish ko‘rsatgan zobitlar ham bor edi. Bular orasida qayerda bo‘lsa ham jang qilmoqni o‘zlariga ulug‘ bir maslak qilib olgan, o‘zini odam bilgan mard kishilarning urishmas- dan jim yotishini uyat deb hisoblagan va ko‘pni ko‘rgan zobitlar ham ancha bor edi. «Bizlar Sech- da bo‘lganmiz, pishganmiz, chiniqqan pahlavon- larmiz» deyish uchun bu yerga kelganlar ham ko‘p edi. Bu yerda kimlar yo‘q? Bu ajoyib dorila- |
