Kbk: 84(Ros-Rus)


Download 1.67 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/101
Sana13.04.2023
Hajmi1.67 Mb.
#1354589
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   101
Bog'liq
Taras Bulba

26
Nikolay Gogol
di. Yerdan ko‘tarilayotgan bug‘ quyuqlashdi, har 
bir gul, har bir o‘lan anbar bo‘yi sochar, butun 
dasht xushbo‘y hidlarga to‘lgan edi. G‘ira-shira 
qorong‘i bosgan osmon yuziga, go‘yo kattakon 
bir cho‘tka bilan surtilgandek, qizg‘ish zarhal yo‘l 
tushdi; goh-gohida yengilgina barra bulutlar par-
cha-parcha bo‘lib o‘tar edi. Dengiz to‘lqini ning 
shamolidek mayin shabada o‘t-o‘lanlar boshi-
ni o‘pgandek mayin esib o‘tar, odam yuzini silar 
edi. Kunduzdagi nag‘malar tinib, endi boshqa 
nag‘malar boshlandi. Ola-bula yumronqoziqlar 
inlaridan chiqib, cho‘qqayib o‘tirib chiyillashar, 
chigirtkalar qattiqroq chirillasha boshlardi. Go-
hida uzoqdagi ko‘ldan g‘ozlar ovozi chiqib, havoni 
jaranglatardi. Yo‘lovchilar dalaning o‘rtasida to‘x-
tab yotgani joy axtardilar. O‘t yoqib, qozon osib, 
umoch pishirdilar, qozondan chiqqan bug‘ os-
monga chirmashar edi. Kazaklar ovqatlangach, 
otlarini o‘tlagani qo‘yib yubordilar va to‘nlarini 
taglariga to‘shab yotdilar. Osmondagi yulduzlar 
ularga qarab turardi. O‘tlar orasidagi qurt-qu-
mursqalarning guvillagan, chirillagan, shitirla-
gan ovozi tun qorong‘isida ularning qulog‘iga bir 
nag‘madek eshitilar, sof havoda go‘yo tozala nib, 
uyquga tolganlarni allalagandek bo‘lardi. Mabo-
do, ulardan birortasi o‘rnidan tursa butun dala 
uning nazarida yiltiragan rang-barang hasharot-
larga to‘lgandek ko‘rinar edi. Gohida o‘tloq larda, 
daryo bo‘ylaridagi qamishzorlarda yongan o‘tda 
qop-qorong‘i osmonning bir parchasi yorishar 
va ayni shu mahal Shimol tomonga uchib ke-
tayotgan qator-qator g‘ozlar oq-qizilga tozlanib 
yaraqlab ketar edi, kecha qorong‘isida go‘yo qizil 
ro‘mollar uchib ketayotganga o‘xshardi.


27
Taras Bulba
Yo‘lovchilar eson-omon bormoqdalar. Hech qa-
yerda daraxt uchramadi, hali ham bag‘ri keng, 
go‘zal sahro. Unda-bunda yiroqdagi Dnepr dar-
yosi bo‘ylaridagi daraxtlarning ko‘m-ko‘k uchlari 
ko‘rinib qolardi. Taras faqat bir marta uzoqda 
o‘t ichida qorayib ko‘ringan narsani ko‘rsa tib: 
«Bolalarim, ko‘rdingizmi, hov ana chopib ta-
tar ketyapti», – dedi. Uzun mo‘ylovi kichkinagi-
na bosh uzoqdan baqrayib qaragach, tozi itdek 
havoni hidladi-da, kazaklarning o‘n uch kishi 
ekanliklarini ko‘rib, bir lahzada ko‘zdan g‘oy-
ib bo‘ldi. «Qani, bolalar, unga yeta olasizmi? 
Ovora bo‘lmanglar, hech yetolmaysiz, uning oti 
mening Shayton otimdan ham chopqir». Ammo 
Bulba, mabodo, biror yerda biqinib yotgan tatar-
lar bo‘lmasin deb ehtiyotini ko‘rib qo‘ydi. Dnepr-
ga quyiladigan Tatarka nomli anhor bo‘yiga ye-
tib kelgach, otlari bilan suvga tushdilar, izlarini 
bekitmoq uchun suvda ancha yurgandan keyin 
chiqib, yana to‘g‘ri yo‘llariga ketdilar.
Bundan keyin yana uch kun yurgach, o‘yla-
gan manzilga yaqinlashdilar. Havo salqinlashdi. 
Dneprning yaqinligi bilindi. Dnepr yiroqda yilti-
rab, ufqdan ayrilib ketgan qora yo‘ldek ko‘rindi. 
Daryoning shabadasi yuzga urdi, borgan sari ya-
qinlashib, nihoyat yerning yarmisini egalladi. Bu 
yerlar daryoning yayrab, oshib-toshib oqayotgan 
joyi edi. Suvning o‘rtasida unda-bunda paydo 
bo‘lgan orollar daryo suvini yanada ko‘proq yo-
yar, qirg‘oqlaridan oshirar, bunda uning to‘lqin-
lari na toshga, na tepaga uchramay, yayrab-yay-
rab chayqalar edi. Kazaklar otdan tushib, kemaga 
mindilar. Uch soat suvda yurgandan keyin Xor-


28
Nikolay Gogol
titsa degan orol bo‘yiga yaqinlashdilar. Makonini 
doim o‘zgartirib turgan Sech shu yerda edi.
Daryo bo‘yida bir gala odam shovqin-su ron ko‘-
tarib, kemachilar bilan so‘kishar edi. Kazaklar ot-
larini rostlab oldilar. Taras ham o‘ziga oro berib, 
kamarini mahkamroq tortib, kerilib, mo‘ylovini 
silab qo‘ydi. O‘g‘illari ham o‘zlarini rostlab, qan-
daydir bir qo‘rquv aralash birgala shib Sechdan 
yarim chaqirimlik joydagi bir manzilga kelib tush-
dilar. Bu manzilga kirishlari bilan tomi chim bi-
lan yopilgan yerto‘lada ishlab turgan yigirma besh 
temirchilikdagi ellik bolg‘aning ovozi ularning qu-
log‘ini bitirdi. Baquvvat ko‘nchilar ko‘chaga qara-
gan darvozaxonada o‘tirib, yo‘g‘on-yo‘g‘on qo‘llari 
bilan bir qancha ho‘kiz terisini osh lar edilar. At-
torlar chaqmoq tosh, miltiq dorilarini yoyib o‘ti-
rar edilar. Armani qimmatbaho ro‘mollarni osib 
qo‘yibdi. Tatar qo‘yning kallasini unga belab, six-
ga tortib kabob qilar edi. Juhud bo‘ynini cho‘zib, 
bochkadan araq suzar edi. Ammo yo‘lovchilarga 
eng avval uchragan odam, ko‘chaning o‘rtasida 
yalpayib uxlab yotgan zaporojyеlik kishi edi. Taras 
to‘xtab, zavq bilan unga qaramasdan o‘tolmadi.
Taras otini to‘xtatib: «Yalpayib yotishini qa-
ra-ya! Gavdasini qarang!» – dedi.
Darvoqe, uning yotishi juda haybatli edi. 
Ko‘chaning o‘rtasida arslondek cho‘zilib yotar, 
uzayib tushgan kokili yarim gaz yerni olar edi; 
qimmatbaho qizil movutdan tikilgan shalvari-
ga mol-davlatni hech nazar-pisand qilmaganini 
ko‘rsatish uchun qora moy surtib qo‘ygan edi. 
Bulba unga zavq bilan qarab, har xil hunarmand 
ustalar do‘kon ochib ishlab turgan va turli-tuman 
millat odamlariga to‘lgan tor guzardan o‘tib ketdi; 



Download 1.67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   101




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling