Kbk: 84(Ros-Rus)
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Taras Bulba
|
23
Taras Bulba lan shunday qo‘rqib ketdiki, gapirishga ham tili aylanmay qoldi. Ammo talabaning serrayib, qo‘li- ni ham qimirlatolmay qo‘rqib turganini ko‘rdi-yu, uni tanib qoldi va ko‘chada loyga yiqilib tushgan odam ekanini bilgach, yana kulib yubordi. And- riyning avzoyi buzuqqa o‘xshamas, o‘zi chiroy- likkina yigit edi. Qiz xaxolab kulib, ancha vaqt- gacha uni masxara qildi. Bu sohibjamol qizning qiliqlarida polyak qizlariga xos yengil tabiatlik bo‘lsa ham, lekin uning chiroyli, charos ko‘zlari mehr-vafodan darak berib, ishva bilan boqar- di. Hokimning qizi dadil yurib, Andriyning oldi- ga keldi va charaqlab turgan tillaqoshini uning boshiga kiygizib, isirg‘asini labiga bosdi; zar bilan tikilib, piston qadalgan to‘r ro‘molini uning ustiga tashladi. Shunda ham talaba qimir etmas, qopga tushgan, qo‘l-oyog‘i bog‘langan kishidek tik turar edi. Qiz bo‘lsa, sho‘x polyak qizlariga xos tantiq- lik bilan Andriyga har xil kiyimlar kiygizar, uni ming ko‘yga solib, mayna qilar edi, uning bu qi- liqlari bechora talabani yanada battar uyaltirar edi. U qizning shahlo ko‘zlariga tikilgancha og‘zi- ni ochib, ag‘rayib qoldi. Shu payt eshik tomonda taqillagan ovozni eshitib, qiz cho‘chidi. Andriyga darrov karavot tagiga bekinishni buyurdi; xotir- jam bo‘lgandan keyin cho‘ri kanizagi tatar xotinni chorlab, yigitni sekingina bog‘ga chiqarib, devor- dan oshirib yuborishni tayinladi. Biroq tala ba osonlik bilan devordan oshib keta qolmadi. Qor- ovul uyg‘onib qolib, uning oyog‘iga rosa soldi. G‘alvani eshitib, yig‘ilgan xizmatkorlar ko‘chada uni ko‘p savaladilar. Bechora zo‘rg‘a qochib qu- tuldi. Bundan keyin qizning uyiga yaqin borish xavfli bo‘lib qoldi, chunki hokimning xizmatkor 24 Nikolay Gogol va chokarlari juda ko‘p edi. Yana bir kun qizga butxonada duch kelib qoldi. Qiz uni ko‘rib, xuddi qadrdon oshnasini uchratgandek, tabassum qilib qo‘ydi. Bir kun yana bir marta ko‘zi tushib qol- di, shundan keyin Koven shahar hokimi yurtiga ketib qoldi. Shahlo ko‘z qiz qaraydigan darcha- dan endi yuzi tovoqdek birov qarar edi. Boshini quyi solib, otning yoliga tikilib, parishonhol bo- rayotgan And riy shu xayollar bilan band edi. Bu orada ularning uchovi ham ko‘kalamzor bi- yobon quchog‘iga kirib ketdilar; o‘tlarning baland- ligidan ularning qora telpaklarigina ko‘rinar edi. Xayol surib borayotgan Bulba boshini ko‘tarib: – Ha, ha, azamatlar, nega damingiz chiqmaydi. Tarki dunyo qilgan kishilardek xomush borasiz- lar! Qo‘yinglar! Xayollarni tashlanglar! Qani, bir chekishib olaylik, so‘ngra otimizga shig‘ov berib, bir uchaylik, qush ham yetolmasin! – dedi. Kazaklar otlari yoliga engashib olib, o‘tlar ichida yo‘qolib ketdilar, qora telpaklari ham ko‘zdan g‘oyib bo‘ldi. Bosilib ketayotgan o‘tlarning shovullashigi- na ot qo‘yib ketayotganlarning izini ko‘rsatar edi. Bulutlardan tozalangan osmonda oftob o‘zini ko‘rsatib, sahroga nurini to‘kib, jon kirgizganiga ancha bo‘ldi. Kazaklarning ko‘nglini xira qilib, xomushlikka solib turgan narsalar bir lahzada yo‘qolib, ko‘ngillari ochilib ketdi. Dasht borgan sari go‘zallashdi. U zamonlarda butun Janub, hozirgi Novorossiya yerlari to Qora dengizgacha odamzod oyoq bosmagan biyobon edi. Bu bepoyon ko‘kalamzor yerlar aslo omoch ko‘rmagan, faqat maydon ichiga kirganda go‘yo chakalakka kirgandek ko‘milib ketgan otlargi- na bu yerlarga oyoq bosardi. Tabiatda bundan 25 Taras Bulba boshqa chiroyli manzara bo‘lmas. Yer yuzi kun sarig‘iga bo‘yalib, tovlanib turgan bepoyon suv- ga o‘xshar, bu suvning betiga rang-barang gullar sochilgan edi. Baland bo‘yli nozik o‘tlar orasidan ko‘k, qizil, yashil, lola va chuchmomalar, sariq gullar, bo‘tako‘zlar bosh chiqarib turardi. Kim bi- lan, qayerdandir bu yerga kelib tushib ko‘kargan bug‘doy pishay deb qolgan. Bu o‘t- o‘lanlar tagida kakliklar bo‘yinlarini cho‘zib, xiromon yurar edi. Havo turli-tuman parrandalar ovoziga to‘lgan. Osmonda qanot yoyib, bir joyda turgan qar- chig‘aylar o‘tlar orasiga tikiladi. Bulutdan chet- roqda uchib borayotgan bir gala yovvoyi g‘ozlar ovozining aks-sadosi qayerdadir uzoqdagi ko‘ldan eshitilar edi. O‘t ichidan uchib chiqib, ko‘m-ko‘k havo to‘lqinlari ichida qanot qoqib cho‘milayot- gandek qanot qoqib-qoqib osmonga chiqqan oqqush ko‘zdan g‘oyib bo‘lib ketdi, faqat bir qora nuqtadek ko‘rindi, ana quyosh nuri ichida pirillab o‘ynadi. Bu dasht-u biyobon muncha ham go‘zal! Yo‘lovchilar ovqatlangani va bir necha daqiqa dam olgani to‘xtadilar. Ularga hamroh bo‘lib bo- rayotgan o‘n kazak otdan tushib, araq solingan zarang idishlarni bog‘langan joyidan yechib oldi- lar. Moy bilan non yoki bittadan patir yedilar, ma- dor bo‘lsin deb, bir kosadan may ichdilar, chunki Taras Bulba yo‘lga chiqqanda ko‘p ichishga ijozat bermas edi. Andak xo‘rak qilib olgach, kechgacha yana yo‘l yurdilar. Kechqurun dasht tamomila o‘zgarib, boshqa tusga kirdi. Rang- barang tur- lanib turgan keng dala botayotgan kunning oxirgi nuridan yorishib, keyin sekin-sekin qorong‘ilasha bordi. Soyaning yurishi va ko‘kalamzorning tim ko‘k rangga bo‘yalib borishi aniq ko‘rinib turar- |
