Kbk: 84(Ros-Rus)


Download 1.67 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/101
Sana13.04.2023
Hajmi1.67 Mb.
#1354589
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   101
Bog'liq
Taras Bulba

17
Taras Bulba
Xudoning panohiga topshirdim, o‘gillarim, 
onalaringni unutmanglar... Xat yozinglar... – Be-
chora ortiq hech narsa deya olmadi.
– Bolalarim, yuringlar! – dedi Bulba.
Eshik oldida egarlangan otlar tayyor edi. Bul-
ba o‘zining Shayton deb atalgan otiga mindi. 
Bulba nihoyatda gavdali, bahaybat edi, shuning 
uchun yigirma pudlik yuk ustiga tushgan ot gan-
diraklab ketdi. Ona o‘g‘illarining otga mingan-
liklarini ko‘rgach, chehrasida qandaydir bir yu-
voshlik, ma’yuslik zohir bo‘lib turgan kenja o‘g‘li-
ning uzangisidan ushlab oldi va ko‘zlari javdirab, 
boshini egarga qo‘yib, uzangini mahkam chan-
gallab turaverdi. Ikki azamat uni sekin qo‘ltiqlab, 
ichkariga olib ketdi. Ammo bolalari darvozadan 
chiqar-chiqmas, keksaligiga qaramay, go‘yo qu-
lundek chaqqonlik bilan uydan yugurib chiqdi. 
Shu payt unda misli ko‘rilmagan bir kuch paydo 
bo‘lib, bolalaridan birining otini mahkam ushlab 
to‘xtatdi, telbalardek jazavalanib quchoqlab oldi. 
Uni yana qaytarib, uyga kirgizishdi.
Yosh kazaklarning ko‘ngillari buzildi, yig‘la gani 
otalaridan qo‘rqqanlaridan, o‘zlarini zo‘rg‘a bosib 
xomush borar edilar. Otaning ham dili vayron 
bo‘lib borar, lekin sir boy bermas edi. Havo xira, 
ko‘katlar yashnab yotar, qushlarning sayrashida 
allaqanday nosozlik bor edi. Yo‘lovchilar biroz yu-
rib, qayrilib qaradilar. Ularning qo‘rg‘onlari go‘yo 
yer ostiga kirib ketganday, faqat ikkita mo‘risi, 
yoshligida ular olmaxon singari shoxma-shox 
sakrab o‘ynagan daraxtlarning uchigina ko‘rinar 
edi, xolos. Uzoqda shu chog‘gacha o‘tgan umrlari 
xotirotini saqlagan o‘lanzorgina ko‘rinib turibdi. 
Bir vaqtlar bu ko‘kalamzorning shudring tushgan 


18
Nikolay Gogol
o‘tlari ustida dumalashib o‘ynagan edilar, so‘ngra 
bu ko‘kalam maydonda yengiltak oyoqlari bilan 
shipillatib, o‘tib borayotgan qora qosh kazak qiz-
larini poylagan edilar. Nariroq borgan edilar, bir 
uchiga aravaning g‘ildiragi bog‘langan quduq 
yog‘ochidan boshqa hech narsa ko‘rinmay qoldi. 
Birozdan keyin, orqada qolgan yaylov ham uzoq-
dan qirdek ko‘tarilib, orqadagi hamma narsani 
to‘sdi. Alvido endi yoshlik, alvido, barcha o‘yin-u 
tomoshalar, alvido!
II
Otliqlarning uchovi ham indamasdan xomush 
borar edi. Keksa Taras o‘tgan zamonlarni o‘ylar 
edi. Yoshlik chog‘lari, o‘tgan umri bir-bir xayoli-
dan o‘taverdi. Butun umri yoshlik bilan o‘tishini 
xohlovchi kazak o‘tgan yillariga doim afsus qila-
di. U eski yor-u birodarlarimdan Sechda kimlarni 
ko‘rar ekanman deb o‘ylar edi. Kimlar tirik, kim-
lar o‘lganligini o‘ylab, ko‘ziga yosh keldi, sochlari 
oqargan boshi quyi solindi.
O‘g‘illari o‘zga xayollar bilan band edi. Lekin 
o‘g‘illari haqida batafsil aytmoq lozim. Ular o‘n 
ikki yoshda Kiyev akademiyasiga berilgandilar, 
chunki o‘sha zamondagi obro‘li amaldor kishilar 
bolalarini maktabga berishni shart bilar edilar. 
Garchi keyin maktab tarbiyasidan asar ham qol-
may, uni tamom unutsalar ham, bolani maktab-
ga berib o‘qitishni amaldor to‘ralar zarur deb bilar 
edilar. Maktabga kelgan talabalarning hammasi 
singari Taras bolalari ham dalada o‘sgan yovvoyi 
edilar; u yerda bir muncha adab yeb silliqlan-
gan va ularning hammasini bir-biriga o‘xshatgan 


19
Taras Bulba
qan daydir umumiy sifatlar paydo bo‘lar edi. Bo-
lalarning kattasi Ostap bir yil o‘qir-o‘qimas qoch-
gan edi, lekin uni tutib, xo‘b savalab, yana eltib 
qo‘ygan edilar. To‘rt marta kitobini yerga ko‘mgan 
va har gal o‘lguday kaltaklab, boshqa yangi kitob 
olib bergan edilar. Otasi: «Agar o‘qib, mulla bo‘lib 
chiqmasang, ibodatxonadagilarga yigirma yil ma-
laylik qildiraman, Zaporojyеga oyoq bostirmay-
man», – deb og‘ziga so‘z olmasa, bu qilig‘ini yana 
qilishiga hech shak-shubha yo‘q edi. Ilmni hech 
pisandga olmagan, yuqorida ko‘rganimizdek, 
o‘g‘illariga o‘qishni yomonlab nasihat qilgan 
Tarasning bunday deyishi taajjub. Shunday ke-
yin Ostap juda katta havas bilan o‘qib, kitobdan 
boshini ko‘tarmay tez orada eng o‘tkir talabalar 
qatoriga o‘tdi. U zamonning o‘qishi, safsata-yu 
mantiq turmushdan tamomila yiroq, tirikchilik-
ka hech qanday tegishligi yo‘q ilmlar edi. O‘qish-
ni bitirib chiqqanlar olgan ilmlarini hech narsaga 
tatbiq qilolmasdilar. U zamon ulamolari boshqa-
lardan battarroq omi edilar, chunki juda tajri-
basiz va noshud edilar. Diniy maktabning doril-
amonligi, azamat o‘spirin yigitlardan birtalayi-
ning bu yerda yig‘ilganligi ularning o‘qishga hech 
aloqasi bo‘lmagan, tamomila boshqa yo‘llarga 
boshlar edi. Goho qiyinchilik, goh och qo‘yib jazo 
berishlar, gohida tani sog‘ va baquvvat yigitda 
qo‘zg‘aladigan ehtiroslar hammasi yig‘ilib, ular-
da uddabunrolik xususiyatlarini paydo qiladi, bu 
xususiyatlar keyinchalik Zaporojyеda takomilga 
yetadi. Och talabalar Kiyev ko‘chalarida izg‘ib 
yurar, ularni ko‘rgan novvoy va do‘kondor xotin-
lar darrov nonlari bormi, qovoq urug‘lari bormi 
bekitar, burgut bolasini qanoti ostiga olgandek, 



Download 1.67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   101




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling