Kbk: 84(Ros-Rus)
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Taras Bulba
|
46
Nikolay Gogol Askarboshining quti o‘chdi. Butun zaporojyе- liklarni qo‘zg‘atish niyati unda yo‘q edi. Yarash ahdini buzmoq uning nazarida nohaqlik edi. – Hurmatli og‘alar, yana bir so‘z aytsam ijozatmi? Zaporojyеliklar qichqirishib: – Bas, bundan yaxshi nima der eding! – dedilar. – Unday bo‘lsa xo‘p. Men sizlarning xizmatko- ringizman. Ma’lum va ravshanki, hatto kitoblarda ham aytilganki, xalqning tilagi – Xudo ning tilagi. Barcha xalq bir bo‘lib o‘ylab topganidan ma’qul- rog‘ini o‘ylab topib bo‘lmaydi. Ammo shunisi bor- ki, yigitlarimizning bu o‘yinlarini sulton jazosiz qoldirmasligi o‘zingizga ma’lum. Biz shaylanib, ho- zir bo‘lib tursak yaxshi bo‘lardi, kuch-quvvatimizni saqlab turardik va hech kimdan qo‘rqmas edik. Bizlar hammamiz yurtimizni tashlab ketsak, ta- tarlar hujum qilib qolishi ham mumkin, ular turk sultonining ko‘ppagidirlar. Bu ko‘ppaklar old to- mondan kelmaydilar, egalari bo‘lganda uyga ham kirolmaydilr, lekin orqadan kelib pochadan oladi, tishlaganda ham hazilakam tishlamaydi. Haqiqat- ni aytadigan bo‘lsak, kifoya qilganday odamimiz ham yo‘q, miltiq dorilarimiz ham hammamizga yetgudek emas. Men bo‘lsam sizning ixtiyorin- gizdaman, xizmatingizga hozirman. Ayyor askarboshi so‘zidan to‘xtadi. Guruhlar- ning baribir-biri bilan so‘zlasha boshladi, aymoq oqsoqollar maslahat ochdilar, mastlar har tugul kamroq edi, shu sababdan jo‘yali maslahatga qu- loq solmoqqa qaror qildilar. Bir necha kishi darhol Dneprning narigi bo‘yida askarning omborxonasi va xazinasi turadigan joyga ketdi. Bunda suv tagida va qamishzor to‘qay ichida askarning butun xazinasi va dush- 47 Taras Bulba mandan g‘animat olingan yarog‘-aslahalarining bir qismi yashirilgan edi. Qolgan boshqa odamlar qayiqlarni tuzatib, safarga hozirlashga tutindilar. Bir lahzada daryo bo‘yi odamga to‘ldi. Bir necha duradgor ustalar arra-bolta bilan hozir bo‘ldilar. Yosh-qari, keng yag‘rinli zabardast yi gitlar, so- chiga oq tushgan mo‘ysafidlar shalvarlarini shi- marib olib, tizzagacha suvga tushib, yo‘g‘on ar- qonlar bilan qayiqlarni sohildan suvga tortar edi- lar. Yana birovlar, tayyor, quruq holda va boshqa har xil yog‘ochlarni tashib keltirardilar. Bir yoqda qayiqlarga taxta qoqar edilar, bir yoq da qayiqlar- ni to‘ntarib, yoriqlarini bekitar, qora moy surtar edilar. Bir tomonda qayiqlarning yoniga qamish bog‘lar edilar, chunki dengiz to‘lqini qa yiqni bo- tirib yubormasligi uchun uning yonini baland ko‘tarib, qamish bog‘lash kazaklarda rasm edi. Daryo bo‘ylab qator qurilgan o‘choqlarga mis qo- zon osib, qayiqlarga quyish uchun mum eritar- dilar. Ish bilgan keksalar yoshlarga o‘rgatardilar. Har tarafda taqir-tuqur, shovqin-suron. Daryo bo‘yi junbishga keldi. Shu onda kattakon kema suv bo‘yiga yaqinla- shib kelaverdi. Kemadagi bir to‘da odamlar uzoq- dan qo‘llarini silkitar edi Bular yirtiq-yamoq ki- yimli kazaklar edi. Ularning ko‘pining egnilarida ko‘ylak va og‘izlarida kalta mushtukdan boshqa hech narsa yo‘q edi. Ularning bu ahvoli biror ba- loga uchraganliklarini yoki bor-yo‘q kiyimlarini ichib sop qilganliklarini ko‘rsatar edi. Ular orasi- dan past bo‘yli, keng yag‘rinli, yoshi elliklarga bor- gan bir kazak chiqib keldi. U boshqalardan ko‘proq baqirar, boshqalardan serharakatroq edi, ammo 48 Nikolay Gogol ishlayotganlarning taqir-tuqur va g‘ovur-g‘uvuri- dan uning gapini eshitib bo‘lmas edi Kema suv bo‘yiga kelib to‘xtaganda, askar- boshi ulardan: – Nima xabar keltirdingiz? – deb so‘radi. Ishlayotganlarning hammasi ishlarini to‘xta- tib, bolta-teshalarini ko‘targancha ag‘rayib turar edilar. Past bo‘yli kazak kemada turib: – Shum xabar keltirdik, – deb javob berdi. – Qanaqa shum xabar? – Hurmatli og‘alar, sizlardan ijozat bo‘lsa so‘z- layin. – So‘zla! – Yoki yurtning hammasini to‘playsizmi? – Gapiraver, hammamiz shu yerdamiz. Daryo bo‘yidagilarning hammasi bir yerga jam bo‘ldilar. – Getman yurtida bo‘layotgan voqealardan xabaringiz yo‘qmi? – Nima bo‘libdi? – so‘radi oqsoqollardan biri. – Ana xolos! Hech narsa eshitmagan bo‘lsan- giz, tatarlar qulog‘ingizga xo‘b paxta tiqqanga o‘xshaydi. – Tezroq gapir, nima bo‘libdi! – Bo‘lgani shuki, onadan tug‘ilib haligacha bunday ishlarni ko‘zimiz ko‘rgan emas! – Itvachcha, tezroq gapirsang-chi, nima bo‘lib- di! – deb olomon ichidan sabri qolmagan birov baqirdi. – Shunday zamon bo‘ldiki, aziz dinimiz qo‘li- mizdan ketdi, butxonalardan ajradik! – Nega ajralamiz? |
