Kbk: 84(Ros-Rus)
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Taras Bulba
|
43
Taras Bulba rak, chunki Bulba Kirdyagani saylab, eski askar- boshidan o‘ch oldi va bundan tashqari, Kirdya- ga uning eski qadrdon do‘sti bo‘lib, quruqlig-u suv dagi ko‘p janglarda ikkovi birga bo‘lgan, urushning azob-mashaqqatlarini birga tortgan edi. Yangi saylov to‘yi boshlanib, hamma tomo- sha va xursandchilikka kirishib ketdi; shunday katta to‘y bo‘ldiki, Ostap bilan Andriy haligacha bunday to‘yni ko‘rmagan edi. Qovoqxonalar ta- lon-toroj qilinib, sharob, sharbat, pivo va araqni tekinga ichaverdilar... Qovoqxonachilar o‘zlari eson qolganlariga shukr qilar edilar. Tong otgun- cha polvon va botirlar sha’niga qo‘shiq va ashu- lalar aytildi; do‘mbira va chirmandalar, ibodatxo- nada zaporojyеliklarning dostonlarini aytib chali- nadigan ruboblar bilan ko‘cha-ko‘ylarda to‘da- to‘da bo‘lib yurgan mashshoqlarni osmondagi oy ham ancha vaqtgacha xo‘b tomosha qildi. Ni- hoyat mastlik va horiganlik zo‘r chiqib, hammani yengdi. Kazaklar har yerda dumalashib, o‘rtoqlar bir-birlari bilan quchoqlashib, hatto yig‘lashib, yiqilib qolaverdilar. Unda bir guruh bo‘lib yotib- di, bunda yana bir to‘dasi qulabdi, birov qulay- roq joy axtarib, to‘g‘ri to‘nka ustiga chiqib yotibdi. Baquvvatroq, o‘zini tetik tutgan eng oxirgi odam hali ham g‘o‘ldirar edi, mastlik nihoyat uni ham yengdi, u ham yiqilib, butun Sech uyquga ketdi. IV Ertasi Taras Bulba zaporojyеliklarni biror ishga qo‘zg‘atish to‘g‘risida yangi askarboshi bi- lan maslahatlashar edi. Askarboshi aqlli, ko‘pni ko‘rgan, yurtning baland-pastini bilgan, ayyor 44 Nikolay Gogol odam edi. Avval: «Sira iloji yo‘q, va’dadan qaytib bo‘lmaydi» dedi, keyin biroz o‘ylab turib: «Mayli, ilojini qilamiz, va’damizdan qaytmaymiz-ku, lekin boshqa ilojini topamiz; yurt yig‘ilsin, lekin mening buyrug‘im bilan emas, o‘zlari to‘planishsin, buni qanday qilishni o‘zingiz bilasiz; bizlar oqsoqollar bilan birga hech narsadan xabarimiz yo‘qdek, keyinroq chiqamiz», – dedi. Bu maslahatdan keyin oradan bir soat o‘tar- o‘tmas dovul chalindi. Darrov mast va yengiltak kishilar ham topildi. Maydonga behisob kazak to‘ldi. G‘ovur-g‘uvur gap boshlandi: «Kim», «Nega, nimaga yurtni to‘pladilar?» Hech kim javob bermas edi. Nihoyat u yoq bu yoqdan: «Kazaklar ning kuni bekorga o‘tyapti, urush yo‘q! Oqsoqollar qo‘rqoq bo‘lib qoldilar, semirib ketdilar! Dunyoda haqiqat yo‘q ekan-da!» – degan gaplar chiqa boshladi. Boshqalar avvalboshda bu gaplarni eshitib turdi- lar, keyin ular ham qo‘shilishib: «To‘g‘ri, dunyoda hech haqiqat yo‘q ekan!» deya boshladilar. Oqso- qollar bu xil gaplarga taajjublanib, qarab turgan- day bo‘lardilar. Nihoyat askarboshi o‘rtaga chiqib: – Zaporojyеlik og‘alar, ijozatingiz bo‘lsa, bir so‘z aytay! – dedi. – Ayt! – Hurmatli birodarlar, gap shuki, yurt ahli ning ko‘pi qovoqchi juhudlardan hamda o‘z qarin- doshlaridan ko‘p qarzdor bo‘lib qoldi, shu daraja- ga yetdiki, hech kimda insof va diyonat qolmadi. Buni o‘zlaringiz ham xo‘b yaxshi bilasizlar. Yana shu gap ham borki, ko‘p yigitlarimiz urush nima ekanini haligacha bilmaydilar, holbuki, urush bo‘lmasa, yigit kishi tirikchilik qilolmaydi. Bu ham, hurmatli og‘alar, o‘zingizga ma’lum. Um- 45 Taras Bulba rida bir marta ham g‘ayridin bilan urushmagan odamni zaporojyеlik deb bo‘ladimi? Bulba ko‘nglida: «Ma’qul gapiryapti», – deb qo‘ydi. – Ammo, og‘alar, meni ahd-paymonni buzib, urush qilmoqchi bo‘ldi deb o‘ylamanglar. Xudo saqlasin, mening murodim bu emas. Ammo cher- kovlarimizning ahvoli yomon deb aytishga ham gunohdan qo‘rqaman. Yurtimiz Xudoning karam va marhamati bilan necha yillardan beri bor, le- kin ibodatxonamizning tashini qo‘yavering-a, hatto ichidagi butlar ham tuzukkina yasatilgan emas. Hech bo‘lmasa, kumush libos qilib be- rish ham hech qaysimizning esimizga kelmaydi. Bir-ikkitalar xayr qilib ketgan narsadan boshqa hech nima yo‘q. Ularning xayri ham ko‘p emas edi, chunki ular hayotliklarida bor-yo‘qlarini ichib qo‘ygandilar. Bu gaplardan maqsadim, g‘ayridin- lar bilan urush qilish emas. Urush qilmaymiz deb sultonga va’da berganmiz, bu va’damizni buzsak, gunoh kor bo‘lamiz, chunki o‘rtada dinimizning hurmati bor. Bulba ko‘nglida o‘zicha: «Nega yana bu aljira- yapti?» – deb qo‘ydi. – Xullas, og‘alar, urush chiqarish imkoni yo‘q. Bu mardlarning ishi emas. Ammo kalta aqlim bilan bilganim shuki, nuqul yoshlarning o‘zla- rini qayiqqa o‘tqazib jo‘natsak deyman. Anatoli- ya 1 qirg‘oqlarini bir alg‘ov-dalg‘ov qilib kelsinlar, nima deysizlar, og‘alar! Olomon har tomondan: – Hammamizni olib bor, hammamizni, dinimiz yo‘liga boshimiz fido bo‘lsin! – deb qichqirdi. 1 Anatoliya – kichik Osiyoning dengiz bo‘ylari. |
