Kbk: 84(Ros-Rus)
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Taras Bulba
|
29
Taras Bulba aysh-ishrat bilan miltiqbozlikdan boshqa hech hunari bo‘lmagan Sechni boqqan ham, kiydirgan ham yarmarkaga o‘xshagan shu guzar edi. Yo‘lovchilar nihoyat guzardan o‘tib, chim bi- lan yopilgan uylar yoki tatarchasiga kigiz yopil- gan o‘tovlarni ko‘rdilar. Ba’zi uylarning oldida zambaraklar turardi. Guzardagi singari pastak bostirma uylar, past devorlar bunda yo‘q. Hech qorovulsiz, pastakkina qo‘rg‘onchalar bun dagi- larning juda beparvoliklarini ko‘rsatar edi. Og‘iz- larida mushtuk bilan ko‘chaning o‘rtasida bema- lol yotgan bir necha bahaybat zaporojyеlik ularga e’tiborsiz qarab qo‘ydi-da, qimir etmay yotaverdi. Taras o‘g‘illari bilan birga ular o‘rtasidan o‘tib ke- tayotganda: «Esonmisizlar, og‘alar!» – deb so‘rash- di. Ular ham «Salomat bo‘ling!» deb javob qaytar- dilar. Har qadamda rang-barang kiyimli odamlar to‘da-to‘da bo‘lib turardilar. Oftobda qoraygan yuz- lari ularning ko‘p janglarni ko‘rib va ko‘p mash- aqqatlar tortib chiniqqanliklarini ko‘rsatardi. Sech degani shu ekan-da! Sherdek mardlar, dilovar pahlavonlarning makoni shu edi. Bevosh kazak- lar butun Ukrainaga shu yerdan tarqalar. Yo‘lovchilar yurt yig‘ilib maslahat qiladigan maydonga keldilar. To‘ntarilgan kattakon bochka ustida ko‘ylakchan bir odam o‘tirib, ko‘ylagini ya- mar edi. Bir to‘da mashshoqlar chiqib, ular yo‘li- ni to‘sdilar. Cholg‘uchilar o‘rtasida bir yigit bosh kiyimini yarimta qilib, o‘yinga tushar edi. O‘yin- chi faqat: «Sho‘xroq chalinglar! Foma, arag‘ing- ni ayama nasroniylardan!» – der edi, xolos. Ko‘zi shishgan Foma, kim so‘rasa, katta bir kosada araq quyib berardi. O‘yinchi yigit oldida to‘rtta keksaroq odam tapir-tupir yer tepib o‘ynar, keyin 30 Nikolay Gogol shamoldek g‘irillab aylanib, mashshoqlarni bosib ketgudek bo‘lardi; so‘ngra o‘tirib olib, zarang yer- ni kumush nag‘allari bilan toza shibbalar edi. Yerning gumburlagan ovozi tevarak-atrofga ketar, etiklar nag‘alining do‘pir-do‘piri uzoqdan ham eshi tilar edi. Ammo bular ichida birovi hammad- an qattiqroq qichqirar, ko‘proq o‘yinga tushar, kokili yoyilib uchar, azamat ko‘kragi ochiq edi. Egnida issiq po‘stin, terga pishib ketgan. Buni ko‘rgan Taras: – Po‘stiningni yechsang-chi; terlab ketganingni qara, – dedi. O‘yinchi: – Iloji yo‘q, – dedi. – Nega? – Iloji yo‘q, shunaqa odatim bor, nimani egnim- dan yechsam, araqqa sarf qilib yuboraman. Azamatning na boshida bosh kiyimi, na belida kamari, na ustida to‘ni, na belbog‘i bor, bular ning hammasi allaqachon joy-joyini topib, araqqa ketgan edi. Odamlar borgan sari ko‘paydi; ular ham o‘yin- ga qo‘shildilar. Olamda misli ko‘rilmagan sho‘x, azamat ixtirochilar kazakcha deb nom berish gan bu o‘yin ko‘ngilda bor gina-kuduratni sidirib tash- lar, lekin zavqi yo‘q odam buni bilmas edi. – Attang, otim bo‘lmasa bir tushardim-da! Bir o‘ynar edim-da! – dedi Taras. Bu orada butun Sechda izzatli, obro‘li oqso- qol mo‘ysafidlar ham kela boshladilar. Taras bir qan cha tanish-bilishlarini ko‘rdi. Ostap bilan And riy har qadamda ularning: «Pecheritsami- san! Esonmisan, Kozolup!» «Taras, qayerdan kelib qolding?», «Doloto, sen o‘zing bunda nima qilib yuribsan?», «Salomatmisan, Kirdyaga! Gus- 31 Taras Bulba tiy, qalaysan! Remen, seni bunda ko‘raman deb xayo limga ham kelgani yo‘q edi-ya!» degan tovushla rinigina eshitar edilar. Sharqiy Rossiya- da o‘zi xon, o‘zi bek bo‘lib yurgan va bu yerga kel- gan barcha pahlavonlar bir-birlari bilan o‘pishib, hol-ahvol so‘rasha ketdilar: «Kosyan nima bo‘ldi? Borodavka qalay? Koloper qalay? Pidsishko nima bo‘ldi?» Taras o‘z savollariga: «Borodavka Tolo- panda osildi, Qiziqirmanda Koloperning terisini shildilar, Pidsishkoning boshi tuzlanib, Sargrad- ga 1 yuborildi» degan javoblarni oldi. Keksa Bulba boshini quyi solib, «Yaxshi kazaklar qani!» – dedi. III Taras Bulba o‘g‘illari bilan Sechda yashay bosh- laganiga bir haftacha bo‘lib qoldi. Ostap bilan And- riy urush mashqlarini kam qilar edi. Sechdagilar urush mashqlari bilan ovora bo‘lib, behuda vaqt o‘tkazishni yoqtirishmasdi. Bundagi yigitlar jang- ning o‘zida, urushda chiniqib, pishar edilar va bu sababdan ham ketma-ket urush bo‘lib turar edi. Urush to‘xtagan bekorchilik vaqtlarda kazaklar boshqa bir narsa o‘rganishni o‘zlariga ep bilmay, gohida merganlik va chavandozlikni mashq qilar edilar; dala va yaylovlarga chiqib, vahshiy hayvon ovlashni o‘rganar, qolgan bo‘sh vaqtlarini o‘yin- kulgi, aysh-ishrat bilan o‘tkazar edilar. Ular- ning serzavq xalq ekanliklari shundan ma’lum edi. Sech hayoti nihoyatda ajoyib bir hayot. Bu yerdagilar juda kayf-safoga berilgan. Bazm va ziyo fatlar boshlanar edi-ku, lekin adog‘i bo‘lmas edi. Ba’zilar kosibchilik, ba’zilar savdogarchilik, 1 Sargrad – hozirgi Istambul. |
