Kbk: 84(Ros-Rus)
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Taras Bulba
|
58
Nikolay Gogol tarki dunyo qilgan rohiblaridan ikki kishini ular oldiga yubordi va hukumat bilan zaporojyеliklar o‘rtasida hech qanday xusumat yo‘qligini, podsho amriga itoat qilmasdan bo‘yin tovlasalar, xalq hurmat qilgan barcha qonun-qoidalarni buzgan osiylar jumlasidan bo‘lishlarini bildirib, ularni to‘g‘ri yo‘lga da’vat qilmoqchi bo‘ldi. Kazaklar askarboshisi: – Xo‘jayiningga borib, mendan va barcha kazak- lar nomidan aytginki, sira qo‘rqmasin, bu hali holva: kazaklar tamakisining tutunigina, xolos, – dedi. Tez fursatda hashamatli ibodatxonaga o‘t ketdi. Uning serhasham baland derazalari alanga ichi- da qoldi. Har tarafga to‘dalashib qochgan rohib- lar, juhudlar va xotin-xalaj ozroq sarbozi bo‘lgan va o‘zini qo‘riqlashga andak imkoni bo‘lgan sha- harlarga kelib tiqildilar. Hukumatning fursat o‘tgandan keyin goh-gohida yuborgan bir necha guruh askarlari kelib, kazaklarni topolmas yoki ularga duch kelsalar, otlarini qam chilab orqalari- ga qochar edilar. Ba’zida avvalgi janglarda g‘ala- ba qilib kelgan lashkarboshilardan bir nechalari to‘planishib, zaporojyеliklarga qarshi chiqar edi- lar. Talonchilikdan va manfaatparastlikdan yiroq bo‘lgan va dushmanning kuchsizini emas, balki kuchlisini poylagan, yuragida keksalar oldida o‘zini ko‘rsatish orzusi yongan, arg‘umoq otlarga minib kerilib, yengi tashlangan chakmon shamolda uchib borayotgan mag‘rur polyaklar bilan yakka- ma-yakka oli shib, mardligini ko‘rsatish havasida bo‘lgan yosh yigitlar bu paytlarda o‘zlarini sinab qolar edilar. Ularning bu sinovi gashtli bo‘lar edi; ular bunda ko‘p egar-jabduq, qimmatbaho qilich va miltiqlar o‘lja olar edilar. Yaqindagina temir 59 Taras Bulba qanot chiqarib, uchirma bo‘lgan qushlardek bir oy ichida chiniqib, tamo mila o‘zgarar va voyaga yetar edilar. Shu chog‘gacha yigitga xos bo‘lgan yumshoqlik yuzlaridan zohir bo‘lib turganlarning yuzida endi bir dahshat, salobat, o‘zlariga biroz g‘alati tuyilar edi. Chol Taras bo‘lsa, ikki o‘g‘li- ning ham saralar jumlasidan bo‘lganini ko‘rib zavq lanardi. Nazarida jangovar yo‘l, dilovar va og‘ir vazifalarni baja rish Ostapning peshonasiga yozilganday ko‘rinardi; u har qanday hodisa yuz berganda ham hech esankiramasdan, sarosima- ga tushmasdan yigirma ikki yoshli yigitning tabi- atida bo‘lmaydigan mardlik va vazminlik bilan bir lahzada har qanday xavf-xatarni daf qilar, darhol chorasini topar va xatarga chap berib qolar edi, lekin qochib emas, balki keyin uni yengmoq va daf qilmoq uchun chap berar, har bir harakatida dadillik, mardlik ko‘rinar va kelgusida ko‘plar- ga rahbar bo‘lajagi har bir harakatidan ko‘ri- nib turar edi. Uning vujudida bir quvvat-shijoat ko‘rinar, mardlik-dilovarlik xislatlari endi yayrab aylanmoqda edi. Qari Taras gohida unga qarab: – Vaqti kelsa alomat bir lashkarboshi bo‘la- di, azbaroyi Xudo, ajoyib lashkarboshi bo‘ladi! Shunday pahlavon bo‘ladiki, mendek otasini ham yo‘lda qoldiradi! – der edi. Andriy o‘q va qilichlar ohangiga maftun bo‘lgan edi. O‘ylash, mulohaza qilish, o‘zining va boshqa- ning kuch-quvvatini taroziga solib o‘lchab, so‘ngra bir ish qilish degan narsani bilmas, jangdan zavq olib, uni bir dahshatli huzur, bir lazzat deb bi- lar edi. Kishi qizishib ko‘zlari tingan, telbalan- gan, boshlar tanadan judo bo‘lib, otlar gumbur- 60 Nikolay Gogol lab yiqilgan paytlarda, o‘q yog‘ib turgan, boshda qilich lar o‘ynagan paytlarda bularga parvo qilmay har tarafga ot qo‘yar, o‘ng-so‘lga urar, boshqalar- ga zarba berar va boshqalardan olgan zarbasini sezmay, bu kezlarda o‘zini go‘yo mast bo‘lib, bazm ichida yurgandek bilar edi. Andriyning g‘ururlik g‘ayrati junbishga kelib, esli-hushli odam hech bir vaqt jasorat qilolmaydigan ishlarga qadam bosganini, bunday g‘ayrat-shijoati bilan ko‘p jang- larni ko‘rib, chiniqqan keksalarni ham taajjubga soladigan ajoyib mo‘jizalar ko‘rsatganini ko‘rgan otasi hayron qolar edi. Qari Taras uning ishlariga hayron qolib: – U ham azamat, hech qanday dushman bun- gayam bas kelolmaydi, Ostap emas-u, lekin u ham xo‘b dilovar yigit! – der edi. Qo‘shin to‘ppa-to‘g‘ri Emanno shahriga qarab yurishga qaror qildi; ovoza gaplarga qaraganda bunda mol va xazina, davlatmand boylar ham ko‘p edi. Bir yarim kun yo‘l yurib, shaharga yovuq keldilar. Shahar xalqi kuchi yetgancha o‘zini mudofaa qilishga, dushmanni uyga kirgizgandan ko‘ra ko‘cha-ko‘ylarda, o‘z eshiklari ostonasida jon berishga qaror qildi. Shahar atrofiga baland devor olingan edi, devori past yerlarga tosh teril- gan va uylar solinib, bu yerlarga zambaraklar qo‘yilgan, ba’zi joylariga qayin yog‘ochidan ba- land qator qoziqlar qoqilgan, shahar mudofaa- sida turgan askarlarning kuchi xiyla bor edi va ularning ustlariga tushgan vazifaning muhim- ligini bilar edilar. Zaporojyеliklar shaharga kela solib birdan devorga minmoqchi bo‘ldilar, lekin shahardagilar ular ustiga zambarak o‘qi yog‘dir- dilar. Shahardagi savdogarlar va boshqa fuqaro |
