Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

Issiqlik yutuvchanlik (sig‘imi)-haroratlar farqi 1
0
S bo‘lganda 1 kg 
materialning yutgan issiqlik miqdori quyidagi formula yordamida topiladi:
Q C
.
m
.
(t
1
-t
2
),
bu erda: S-issiqlik yutuvchanlik koeffitsienti; Q-issiqlik miqdori, (kJ); m-
namunaning massasi, kg;
(t
1
-t
2
)-haroratlar farqi, 
0
S.
Materiallarning issiqlik yutuvchanligi Markaziy Osiyo quruq issiq iqlimida 
quriladigan bino loyihalarini tuzishda, devorbop konstruksiyalar, qavatlararo 
plitalar va isitish majmualarini hisoblashda katta ahamiyatga ega. Ba’zi 
materiallarning issiqlik yutuvchanlik koeffitsenti 2.1-jadvalda keltirilgan.

---

2.1-jadval
Ba’zi materiallarning issiqlik o‘tkazuvchanlik va yutuvchanlik koeffitsientlari  
№ Materialar
O‘rtacha zichlik, 
kg m
3
, Vt m
.0
S S,
kJ kg
.0
S
1 Granit
2600
2,50
2,5
2 Oddiy g‘isht
1800
0,70
0,18-0,22
3 Og‘ir beton
2100-2600
1,10-1,60
0,21
4 Engil beton
1200-1800
0,80-0,35
-
5 Qarag‘ay (tolasiga perpendikulyar) 600
0,15
-
6 Mineral paxta
200-400
0,05-0,08
-
7 YOg‘och tolali presslangan plitalar 300
0,08
0,07
8 G‘ovakli plastmassa
20
0,035
-
9 Po‘lat
7850
58
0,11
10 Suv
1000
0,58
1,0
11 Havo
0,00129
0,02
-
Olovga bardoshlik-materialni 1580
0
S va undan yuqori haroratda 
yumshamaslik va deformatsiyalanmaslik xususiyatidir. Olovbardosh materiallar 
sanoatda pishirish humdonlarini qoplashda ishlatiladi. Bu jixatdan materiallar 
eriydigan (1350
0
S kam), qiyin eriydigan (13501580
0
S) va erimaydigan (1580
0
S 
yuqori) turlarga bo‘linadi.